Geri Dön

Neolı̇beral polı̇tı̇kalar bağlamındahekı̇m emek sürecı̇nı̇n dönüşümü:Kamu özel ortaklığı şehı̇r hastanesı̇ örneğı

Transformation of physician labor processin the context of neoliberal policies:Public private partnership city hospital example

PDF İndir

  1. Tez No: 889527
  2. Yazar: TUĞÇE ZEYNEP ABALI AKGÜL
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ÜMİT TATLICAN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Sağlık Kurumları Yönetimi, Sosyoloji, Health Care Management, Sociology
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Aydın Adnan Menderes Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 327

Özet

Kapitalizm yaklaşık beş yüz yıldır dünyayı şekillendirmektedir. Kapitalizm rekabetçi kapitalizm döneminden sonra her krizin ardından kendini yeniden düzenleyerek, üreterek, üretim ve yönetim tekniklerini, kapitalist emek süreçlerini de kendine yeniden uyarlayarak yoluna devam etmektedir. Kapitalizmde 1973 kârlılık krizi de önemli bir kopuş getirmiş ve kapitalizm diğer büyük krizlerde de yaptığı gibi üretim, yönetim tekniklerinde ve kapitalist emek süreçlerinde yeni düzenlemeler yapmıştır. Emek süreçlerini düzenlerken İkinci Dünya Savaşı sonrasında kurulmuş fakat 1980'lerden sonra yeni işlevler kazanmış olan Uluslararası Para Fonu (IMF), Dünya Bankası (DB), Dünya Ticaret Örgütü (DTO) gibi kapitalizmin cisimleştiği kurumlardan ve Ticaret ve Tarifeler Genel Anlaşması (GATT), Hizmet Ticareti Genel Anlaşması (GATS) gibi anlaşmalardan destek almıştır. Neoliberal politikalar sonrasında vasıflı emek büyük ölçüde ücretli emekçiye dönüşerek emek süreçleri üzerinde profesyonelliğin yitimi, vasıfsızlaşma, otonomi kaybı, proleterleşme, prekerleşme vb. süreçleri yaşamaya başlamıştır. Yüksek sosyal statü, prestij, gelir, meslekî otonomi ile bağdaştırılan hekim emeği de neoliberal politikaların çıktıları olan esnekleşme, serbestleşme, örgütsüzleşme gibi süreçlerden etkilenmiştir. 1980 sonrasında hekim emeği metalaşmaya başlamıştır. Ücretli emekçilere dönüşen hekimler bilimselbürokratik tıbbın ve sermayenin kısıtlarıyla çalışmaya başlamıştır. Türkiye 24 Ocak kararları ile 1980 yılında neoliberal iktisat politikalarını benimsemiştir. Akabinde emeği güvencesizleştiren, serbestleştiren, taşeronlaştıran, örgütsüzleştiren yasal düzenlemeler yapılmış, IMF, DB, DTO'nun sunduğu neoliberalleşme önerileri emek-gücü için uygulanmış, GATS anlaşması kurucu üye olarak imzalanmıştır. Bu vakitten sonra birçok profesyonel meslek neoliberal ilkeler doğrultusunda dönüşmeye başlamıştır. Türkiye'de 1990'lı yıllarda siyasal istikrarsızlık atmosferinin olması (hükümetlerin sık değişmesi), hekimlerin Cumhuriyet'in kuruluşundan itibaren sahip oldukları güçlü konumları, Türk Tabipler Birliği'nin (TTB) meslekî otoriteyi koruyabilmesi ve meslekî kapanma stratejilerini uygulayabilme gücünün olması sebebiyle hekim emek süreci 2003 yılına kadar fazla dönüştürülememiştir. 1980-2003 arası süreçte sağlık hizmet sunumunun piyasalaşması, özelleşmesi, serbestleşmesi için adımlar atılmıştır. Bu adımlar Avrupa'daki meslektaşlarının aksine hekim emek sürecini çok fazla etkilememiştir. 2003 yılında çıkarılan Sağlıkta Dönüşüm Programı (SDP) ile hekimlere tamgün çalışma yasası, performans sistemi, hegemonik emek denetimi dayatılmıştır. 2005 yılında Kamu Özel Ortaklığı (KÖO) yasal düzenlemesi yapılmıştır. Bu düzenleme ile kamuda istihdam edilen hekim emeğinin sermaye tarafından da sömürülmesinin önü açılmıştır. 2011 yılından itibaren uygulanan tamgün çalışma zorunluluğuyla 2020 yılında hekimlerin %82'si kamuda çalışır hâle gelmiştir. Hekimlerin %17,19'u ise özel sektörde ücretli emekçi olup, sadece %0,72'si sermayedar konumdadır (Sağlık İstatistikleri Yıllığı, 2020). Hâl böyleyken, 2011 yılından itibaren Türkiye'de hekim emek süreçlerinin kamuda dahi piyasa koşullarına göre serbestleştirme, esnekleştirme ilkeleri doğrultusunda yeniden düzenlendiği görülmektedir. 2011 yılından itibaren performans sistemi ile gelir esnekliği yaşayan, tamgün çalışma yasası ile emek araçlarından kopartılan, KÖO şehir hastaneleri ile sermayenin de sömürüsüne açık hâle gelen hekim emek süreci neoliberal ilkeler doğrultusunda 2003 yılından itibaren yoğun bir şekilde dönüşüme uğramaktadır. 2003 yılından itibaren kamuda sağlık hizmet sunumunun serbestleşmesi ve piyasalaşmasına ilâveten siyasilerin hekimleri sorunların odağına koyan söylemleriyle de hekimler statü ve prestij kaybetmektedir. Bu koşullar altında hekim emeği büyük bir dönüşüm geçirmekte ve yeniden konumlandırılmaktadır. Bu araştırma neoliberal ilkeler doğrultusunda düzenlenen hekim emek sürecinin Türkiye'de konumlandırılma biçimini ve hekimlerin kendi anlamlandırmaları çerçevesinde hekim emek sürecinin konumlanma biçimini KÖO şehir hastaneleri özelinde sorgulamayı amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda, nitel araştırma deseninde tasarlanan bu araştırmada Türkiye'nin üç metropolünden birinde yer alan KÖO şehir hastanelerinden seçilen hastanede çalışan 34 hekim ile araştırma temaları üzerinden derinlemesine görüşmeler yapılmıştır.Araştırmada vasıfsızlaşma, profesyonelliğin yitimi, otonomi kaybı, proleterleşme, prekerleşme gibi kavramlara ve süreçlere odaklanılmıştır. Sonuç olarak; neoliberal politikaların, teknolojinin, bilimsel-bürokratik tıbbın etkisiyle hekim emek süreci proleterleşme, prekerleşme, vasıfsızlaşma, profesyonelliğin yitimi, otonomi kaybı, statü kaybı gibi süreçleri yaşamaya başlamış ve kamuda çalışan hekim emeğinin metalaştığı görülmüştür.

Özet (Çeviri)

Capitalism has been shaping the world for nearly five hundred years. After the period of competitive capitalism, capitalism continues on its way by reorganizing itself, producing, and adapting production and management techniques and capitalist labour processes to itself after each crisis. The 1973 profitability crisis also brought a significant rupture in capitalism, and capitalism made new regulations in production, management techniques and capitalist labour processes, as it did in other major crises. While regulating labour processes, it has received support from institutions that embodied capitalism such as the International Monetary Fund (IMF), the World Bank (WB), the World Trade Organization (WTO), which were established after the Second World War but gained new functions after the 1980s, and the agreements such as General Agreement on Trade and Tariffs (GATT), General Agreement on Trade in Services (GATS). After the neoliberal policies, qualified labour has considerably transformed into wage laborers, and started to experience processes of deprofessionalism, deskilling, loss of autonomy, proletarianization, precarization, etc. on labour processes. Physician labour, which is associated with high social status, prestige, income, and professional autonomy, has also been affected by processes such as flexibility, liberalization and disorganization, which are the outcomes of neoliberal policies. After 1980, physician labour began to be commoditized. Physicians who turned into paid labourers began to work with the constraints of scientific-bureaucratic medicine and capital. Türkiye adopted neoliberal economic policies in 1980 with the January 24 decisions. Subsequently, legal regulations that made labour insecure, liberalized, subcontracted, and disorganized were made, the neoliberalization suggestions offered by the IMF, WB and WTO were implemented for the labour force, and the GATS agreement was signed as a founding member. After this time, many professional occupations began to transform in line with neoliberal principles. Because of the atmosphere of political instability in Turkey in the 1990s (frequent change of governments), the strong positions of physicians since the establishment of the Republic, the ability of the Turkish Medical Association (TTB) to protect professional authority and the power to practice professional closure strategies, the physician labour process was not transformed much until 2003. In the period between 1980 and 2003, steps were taken for the marketization, privatization, and liberalization of health care service. These steps, unlike their colleagues in Europe, did not affect the physician labour process much. With the Health Transformation Program (HDP) adopted in 2003, full-time working law, performance system, and hegemonic labour control were imposed on physicians. Public Private Partnership (PPP) legal regulation was made in 2005. This regulation caused to the exploitation of physician labour employed in the public sector by capital. With the obligation to work full-time since 2011, 82% of physicians became public sector employees in 2020. 17.19% of physicians are wage laborers in the private sector, and only 0.72% are capitalists (Sağlık İstatistikleri Yıllığı, 2020). This being the case, it has been observed that since 2011, physician labour processes in Turkey have been reorganized in line with the principles of liberalization and flexibilization according to market conditions, even in the public sector. The physician labour process, which has experienced income flexibility with the performance system since 2011, has been separated from the means of production with the full-time working law, and has become open to exploitation by capital with PPP city hospitals, has been intensively transformed in line with neoliberal principles since 2003. Since 2003, in addition to the liberalization and marketization of public health service provision, physicians have been losing status and prestige due to politicians' discourses that put physicians at the centre of problems. Under these conditions, physician labour is undergoing a major transformation and being repositioned. So, this research aims to question the way the physician labour process is positioned in Turkey, specifically in the PPP city hospitals organized in line with neoliberal principles, and the way the physician labour process is positioned within the framework of physicians' own interpretations. In line with this purpose, in this research designed with a qualitative research design, in-depth interviews were conducted with 34 physicians working in one of the PPP city hospitals located in one of the three metropolises of Turkey, based on research themes. The research focused on concepts and processes such as deskilling, deprofessionalism, loss of autonomy, proletarianization and precarization. In conclusion, with the influence of neoliberal policies, technology, and scientificbureaucratic medicine, the physician labour process has begun to experience processes such as proletarianization, precarization, deskilling, deprofessionalism, loss of autonomy, loss of status, and it was observed that the labour of physicians working in the public sector was commodified.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    772226

    Neoliberal politikalar etkisinde mekânsal kimlik inşası: Eskişehir yolu bakanlık binaları

    Spatial ideentity construction under the influence of neoliberal policies: Ministry buildings in eskişehir road

    İREM NUR TOKUROĞLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    MimarlıkEskişehir Osmangazi Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AYŞE DUYGU KAÇAR

  2. Tez No

    690127

    Neoliberal politikalar bağlamında özel hastanelerin sağlık hizmetlerinin değerlendirilmesi

    Evaluation of health services of private hospitals in the context of neoliberal policies

    MÜJDAT YILDIRIMCİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Sağlık Kurumları YönetimiAfyon Kocatepe Üniversitesi

    Sosyoloji Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ OSMAN METİN

  3. Tez No

    347404

    Les procureurs de la République travaillant au sein des cours d'assises en Turquie à l'égard des politiques néolibérales

    Neoliberal politikalar bağlamında Türkiye ağır ceza mahkemelerinde görevli Cumhuriyet savcıları

    GÖZDE AYTEMUR NÜFUSÇU

    Yüksek Lisans

    Fransızca

    Fransızca

    2013

    SosyolojiGalatasaray Üniversitesi

    Sosyoloji Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. VERDA İRTİŞ

  4. Tez No

    286614

    Neoliberal politikalar çerçevesinde sermayenin mahkum emeği kullanımı ve Türkiye örneği

    In the context of neoliberal policies capital's exploitation of prisoner's labor and the case of Turkey

    ÖZDENİZ PEKTAŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    Siyasal Bilimlerİstanbul Teknik Üniversitesi

    Siyaset Çalışmaları Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. ALP YÜCEL KAYA

  5. Tez No

    496016

    The relationship between multinational companies, state owned enterprises and state capitalism: The case of China

    Çin örneğinde çok uluslu şirketler,devlete ait işletmeler ve devlet kapitalizmi arasındaki ilişki

    NESİM ŞAY ROMANO

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2017

    Ekonomiİstanbul Bilgi Üniversitesi

    Uluslararası Ekonomi Politikası Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. MEHMET ALİ TUĞTAN

Geri Dön