Rus hakimiyetinde Kazaklara yönelik dinî siyasetin gelişimi (1731-1905)
The development of religious politics towards the Kazakhs under Russian domination (1731-1905)
- Tez No: 891617
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜLJANAT KURMANGALIYEVA ERCİLASUN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Genel Türk Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 169
Özet
1552 yılından itibaren doğuya doğru ilerleyen Rusya, 18. yüzyılda Kazak Hanlığının sınır komşusu haline gelmiştir. Kazak Hanlıklarından Küçük Cüz'ün 1731 yılı itibariyle Çarlık Rusya'nın himayesine girmesiyle birlikte Çarlık Rusya'nın Türkistan'ın bir parçası olan Kazak topraklarında ilerleyişi hız kazanmıştır. I. Petro döneminden itibaren bölgeye keşif hareketleri gönderilerek yeraltı ve yerüstü kaynakları araştırılmıştır. Kazak toprakları ve Türkistan hakkında ilmî araştırmalar yapılmıştır. Rusya doğuya doğru ilerlerken ele geçirdiği bölgelerde kaleler kurmuş ve bölgeye Rus köylü asker gruplarını yerleştirerek bir sonraki ilerleyişinde bölgeyi askeri üs konumuna getirmiştir. Bu şekilde Rusya, hem Kazak topraklarına yönelik askeri sınırları oluşturmuş hem de ilerleyişini kolaylaştırmıştır. Çarlık Rusya'nın bölgede hem ticaret yollarını ele geçirmek hem de yeraltı ve yerüstü kaynaklarını kullanmak amacıyla yerli halkın direnişini kırması gerekiyordu. Bu sebepten dolayı din politikası çerçevesinde Kazaklara yönelik çeşitli yöntemler oluşturulmuştur. Bu yöntemler Kazaklar üzerinde uygulanmıştır. Ayrıca dönem itibari ile Rusya'nın Müslüman nüfusu bir hayli artmış ve yerleşikler kadar dinî fanatik olarak görmedikleri Kazakların Hristiyanlaşması ile Rusya içerisinde Müslüman hareketlerin güç kazanmasının önüne geçmek istemişlerdir. Rus yetkililer Kazakların Hristiyanlaşması ile Rusya İmparatorluğunun sadık birer vatandaşı haline geleceğini ve bölgedeki sömürge idaresinin kolaylaşacağını tasavvur etmişlerdir. Bu sebeple bölgede eğitim, Rus köylülerin iskanı ve misyonerlik gibi çeşitli araçlar üzerinden hareket edilmiştir. Ayrıca Ortodoks kilisesinin yapılanması sağlanmış ve misyonerler bölgeye gönderilmiştir. Din politikası Kazaklardan önce 1555 yılından itibaren ilk olarak Tatarlar üzerinde uygulanmıştır. Volga-Ural, Sibirya, Kafkasya ve Türkistan'da Kazaklar üzerinde uygulanan din politikası zaman zaman değişikliğe uğramıştır. 19. ve 20. yüzyıldan itibaren Rusya Müslümanlarına yönelik politikalarda Pantürkizm ve Panislamizm tehlikesi üzerinden bakılmıştır. Böylece hem dinî misyonlar ile hem de Ruslaştırma politikaları çerçevesinde Türk halklarını birbirinden ayırma siyaseti güdülmüştür.
Özet (Çeviri)
Russia, which has been advancing eastwards since 1552, became the border neighbor of the Kazakh Khanate in the 18th century. When Junior Horde, one of the Kazakh Khanates, came under the protection of Tsarist Russia in 1731, the advance of Tsarist Russia in the Kazakh lands, which was a part of Turkestan, accelerated. Since the reign of Peter I, expeditions were sent to the region and underground and surface resources were investigated. Scientific research has been conducted about Kazakh lands and Turkestan. As Russia advanced eastward, it established castles in the regions it captured and placed Russian peasant soldier groups in the region, turning the region into a military base in its next advance. In this way, Russia both established military borders for Kazakh lands and facilitated its advancement. Tsarist Russia had to break the resistance of the local people in order to seize both trade routes in the region and to use underground and surface resources. For this reason, various methods have been created for Kazakhs within the framework of religious policy. In addition, the Muslim population of Russia had increased considerably by that period, and they wanted to prevent the Muslim movements from gaining strength in Russia by the Christianization of the Kazakhs, whom they did not see as religious fanatics as the settlers. Russian officials envisioned that with the Christianization of the Kazakhs, they would become loyal citizens of the Russian Empire and colonial administration in the region would become easier. For this reason, various tools such as education, settlement of Russian peasants and missionary work were used in the region. In addition, the Orthodox church was restructured and missionaries were sent to the region. Religious policy had been first applied to the Tatars since 1555, before the Kazakhs. The religious policy applied to the Kazakhs in the Volga-Ural, Siberia, Caucasus and Turkestan has changed from time to time. Starting from the 19th and 20th centuries, policies towards Russian Muslims have been viewed through the danger of Pan-Turkism and Pan-Islamism. Thus, a policy of separating Turkish people from each other was pursued within the framework of both religious missions and Russification policies.
Benzer Tezler
- Bolşevik İhtilali öncesi Kazakistan'da dini durum (1850-1917)
The religious situation in Kazakhstan before Bolshevik Revolution (1850-1917)
BERİK KUDAIBERGENOV
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAYRİ ERTEN
- Rus misyoner kaynaklarına göre İdil-Ural bölgesinde misyoner faaliyetleri ve Türkler (1552-1917)
Orthodox missionary activities and the Turks in the region of Idil-Ural according to Russion missionary sources
İLYAS TOPSAKAL
Doktora
Türkçe
2007
TarihMarmara Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF.DR. MUSTAFA FAYDA
- Küçük Cüz Kazakları ile Çarlık Rusya arasındaki siyasi ilişkiler: 1730-1790
Political relations between the Small Horde Kazaks and the Russian Czardom: 1730-1790
OSMAN YORULMAZ
Doktora
Türkçe
2002
TarihMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLÇİN ÇANDARLIOĞLU
- İlyas Esenberlin'in Köşpendiler (2. Kitap: Jantalas) romanı (Ses bilgisi-metin-sözlük)
Ilyas Esenberlin's Köşpendiler (2. Book: Jantalas) novel (Phonetics-text-dictionary)
NURDAN SUNGUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıKarabük ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZHYLDYZ ISMAILOVA