Geri Dön

Dîvânu Lugâti't-Türk'teki manzum parçalar üzerine metin dil bilimi incelemesi

Textual linguistics study on the poetic pieces in Dîvânu Lugâti't-Türk

PDF İndir

  1. Tez No: 891848
  2. Yazar: İLKNUR KOÇ
  3. Danışmanlar: PROF. DR. AKARTÜRK KARAHAN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Eski Türk Dili Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 343

Özet

Kaşgarlı Mahmud'un yazmış olduğu Dîvânu Lugâti't-Türk adlı Türkçe-Arapça sözlükte yer alan manzum parçalar, XI. yüzyıl Türk dilinin, Türk halk şiirinin en eski örneklerini gözler önüne sermektedir. Dîvânu Lugâti't-Türk'te, madde başı olarak yer verilen sözcükler, ele alınan konularla ilgili manzumeler ile örneklendirilmiştir. Manzumeler ile ilgili bir metin dil bilimi çalışması yapılmadığı dikkat çekmektedir. Bu tezde, Eski Türk Halk şiirinin en önemli örnekleri olan Dîvânu Lugâti't-Türk'teki manzum parçalar, metin dil bilimsel olarak incelenmiştir. Dil bilimi çalışmalarının çeşitlenerek yayılmasıyla ortaya çıkan metin dil bilimi, metni oluşturan ögelerle birlikte, metni bir bütün olarak ele almaktadır. Metinleri tutarlılık, bağdaşıklık ve bağlaşıklık ilkelerine tabi tutan metin dil bilimi yöntemiyle metin olanla metin olmayan kolayca ayırt edilebilmektedir. Metnin okur ve yazar açısından daha kolay ve açık bir biçimde anlaşılmasını amaç edinen metin dil bilimi ile Dîvânu Lugâti't-Türk'teki manzum parçaların anlaşılırlığı kuvvetlendirilmiştir. Dîvânu Lugâti't-Türk'te yer alan manzumelerde Talat Tekin'in (1989) ve Ahmet Bican Ercilasun'un (2020) çevirileri esas alınmıştır. Dîvânu Lugâti't-Türk'teki manzumeler, metin dil biliminin şu başlıkları ile incelenmiştir: 1. Tutarlılık, a. Yineleme, b. Özelleştirme, c. Genelleştirme, d. Nedensellik, e. Karşıtlık, f. Karşılaştırma, g. Zaman. 2. Gönderimsel Bağdaşıklık, 2. 1. Öncül Bağımsız Gönderim Ögeleri, a. Kişi Adılları, b. Gösterme Sıfatları. 2. 2. Ardıl Bağımlı Gönderim Ögeleri, a. İyelik Ekleri, b. Belirtme Durum Eki, c. Kişi/Şahıs Ekleri. 2.3. Biçimsel Sözlüksel Bağdaşıklık, a. Bağlaçlar, b. Değiştirim, c. Eksilti. Bu tez, Giriş (Çalışmanın Konusu ve Amacı, Çalışmanın Sınırlılıkları, Kapsamı ve Yöntemi, Konu Üzerine Yapılan Başlıca Araştırmalar), 1. Bölüm: Kaşgarlı Mahmud ve Dîvânu Lugâti't-Türk (Dîvânu Lugâti't- Türk'teki Manzum Parçalar), 2. Bölüm: Metin Dil Bilimi, 3. Bölüm: İnceleme (Dîvânu Lugâti't-Türk'teki Manzum Parçalar Üzerine Metin Dil Bilimi İncelemesi), Sonuç (Değerlendirme), Kaynaklar ve Ekler bölümlerinden oluşmaktadır.

Özet (Çeviri)

The pieces in verse the Turkish-Arabic dictionary called Dîvânu Lugâti't-Türk, written by Mahmud of Kashgar, reveal the oldest examples of the 11th century Turkish language and Turkish folk poetry. In Dîvânu Lugâti't-Türk, the words included as the beginning of the article are exemplified by poems related to the topics discussed. It is noteworthy that no text linguistics study has been conducted on the poems. In this thesis, the pieces in verse Dîvânu Lugâti't-Türk, which are the most important examples of Old Turkish Folk poetry, were examined text-linguistically. Text linguistics, which emerged with the diversification and spread of linguistic studies, deals with the text as a whole, together with the elements that make up the text. With the method of text linguistics, which subjects texts to the principles of consistency, cohesion and cohesion, text and non-text can be easily distinguished. The comprehensibility of the pieces in verse Dîvânu Lugâti't-Türk has been strengthened with text linguistics, which aims to make the text easier and clearer to understand for the reader and writer. The poems in Dîvânu Lugâti't-Türk are based on the translations of Talat Tekin (1989) and Ahmet Bican Ercilasun (2020). The poems in Dîvânu Lugâti't-Türk were examined under the following headings of text linguistics: 1. Consistency, a. Repetition, b. Privatization, c. Generalization, d. Causality, e. Opposition, f. Comparison, g. Time. 2. Referential Cohesion, 2. 1. Premise- Independent Referential Elements, a. Personal Pronouns, b. Demonstrative Adjectives. 2. 2. Sequential Transmission Elements, a. Possessive Suffixes, b. Specification Status Supplement, c. Person/Individual Attachments. 2.3. Formal Lexical Cohesion, a. Conjunctions, b. Exchange, c. Ellipsis. This thesis consists of Introduction (Subject and Purpose of the Study, Limitations of the Study, Scope and Method, Main Researches on the Subject), Chapter 1: Mahmud of Kashgar and Dîvânu Lugâti't-Türk (Pieces in Verse Dîvânu Lugâti't-Türk), It consists of Chapter 2: Text Linguistics, Chapter 3: Review (Text Linguistics Examination on Pieces in Verse Dîvânu Lugâti't-Türk), Conclusion (Evaluation), References and Appendices.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    470498

    Dîvânu Lugâti't-Türk'teki coğrafȋ terimlerin tarihî ve çağdaş Türk lehçeleriyle fonetik ve semantik açıdan karşılaştırması

    The phoneti̇c and semanti̇c compari̇son of geographi̇cal terms i̇n Dîvânu Lugâti̇'t-Turk from the poi̇nt of hi̇stori̇cal and contemporary of Turki̇sh di̇alects

    NADIRA TURDUBAI KYZY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    DilbilimEge Üniversitesi

    Türk Dili ve Lehçeleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. İBRAHİM ŞAHİN

  2. Tez No

    205361

    Dîvânü Lugati't-Türk'teki atasözlerinin anlambilimsel açıdan değerlendirilmesi

    Başlık çevirisi yok

    HATİCE KORKMAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    Türk Dili ve EdebiyatıOndokuz Mayıs Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    Y.DOÇ. SALİH DEMİRBİLEK

  3. Tez No

    748228

    Dîvânu Lugâti't-Türk'teki bapların söz yapımı bakımından incelenmesi

    Examination of the books in Divânu Lugâti't-Türk in terms of word formation

    MUSTAFA AY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    DilbilimOndokuz Mayıs Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SERKAN ŞEN

  4. Tez No

    273091

    Dîvânü Lügati't Türk' teki isimlerle Anadolu ağızlarında ortaklaşan isimler

    Common nouns in Dîvânü Lügâti?t Türk and Anatolian accents

    GONCA KIZILKAYA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    Türk Dili ve EdebiyatıSakarya Üniversitesi

    Türk Edebiyatı Bölümü

    PROF. DR. ZİKRİ TURAN

  5. Tez No

    273117

    Divanu Lugati't-Türk'teki bitki ve hayvan konuları üzerine bir inceleme

    A study about the issues of plants and animals in Divan-i Lügatit-Turk

    BERNA KARAARSLAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    Halk Bilimi (Folklor)Sakarya Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. TÜRKER EROĞLU

Geri Dön