Ortaokul türkçe ders kitaplarındaki öykülerin dilsel ve görsel metin olarak incelenmesi
Stories in secondary school turkish course books as linguistic and visual text review
- Tez No: 892130
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYŞE ÖZGÜL İNCE SAMUR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkçe Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 110
Özet
Eğitim öğretim basamaklarında öğretmenlerin yardımcı araç gereç olarak kullandığı materyallerin başında ders kitapları gelmektedir. Ders kitapları eğitim öğretimde evrensel paydada sıklıkla kullanılan, günümüz teknolojik gelişmelere karşın önemini yitirmeyen bir yere sahiptir. Bu nedenle ders kitapları bilginin işlenmesi ve öğretilmesinde önemli bir kaynak olarak ön plana çıkmaktadır. Bu çalışmada, 5, 6, 7 ve 8.sınıf ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki öykülerin dilsel ve görsel olarak incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma, tarama modelindedir. Çalışmanın kapsamını 2023-2024 eğitim öğretim yılındaki Millî Eğitim Bakanlığınca okutulan Türkçe ders kitapları oluşturmaktadır. Araştırma verileri, içerik analizi tekniği ile toplanmıştır. Veriler, betimsel analiz ile yorumlanmıştır. 5.Sınıf Türkçe ders kitabında yer alan 8; 6.Sınıf Türkçe ders kitabında yer alan 11; 7.Sınıf Türkçe ders kitabında yer alan 9 ve 8.Sınıf Türkçe ders kitabında yer alan 8 olmak üzere toplamda 36 öykü metni incelenmiştir. Ortaokul Türkçe ders kitabındaki öyküler dilsel olarak değerlendirildiğinde belirlenen sorular çerçevesinde 5.sınıfın %87,5, 6.sınıfın %77,2, 7.sınıfın %88,8, 8.sınıfın %78,1 oranında; görsel olarak değerlendirildiğinde 5.sınıfın %45,8, 6.sınıfın %30,2, 7.sınıfın %37, 8.sınıfın %41,6 oranında çocuk edebiyatının temel ilkelerine uygun olduğu belirlenmiştir. 5.sınıf kitabında çok fazla noktalama yanlışı olduğu; özellikle 6 ve 8.sınıf kitaplarında“aşırı duygusallık”ögesinin ön plana çıkarıldığı bunun çocuğa görelik ilkesine uygun olmadığı belirlenmiştir. Görsel bağlamda resimlerin içeriği yansıttığı ama çocukta estetik bakış açısını geliştirmediği, çocuğun eleştirel ve yaratıcı düşünmesine olanak sağlamadığı saptanmıştır. Sonuç olarak ders kitaplarındaki öykülerin öğrencilerde ilgiyi ve merakı uyandıracak biçimde dilsel ve görsel olarak çocuğa görelik ilkesi çerçevesinde yapılandırılması, metinlerde atasözlerine yer verilmesi, yazım ve noktalama kurallarına dikkat edilmesi, görsellerin daha nitelikli olması gerektiği gibi çeşitli önerilere yer verilmiştir.
Özet (Çeviri)
Textbooks are among the primary materials used by teachers as supplementary tools in the stages of education and training. Despite technological advancements, textbooks retain a universally important place in contemporary education. Consequently, textbooks emerge as a significant resource in the processing and teaching of information. This study aims to examine the stories in the 5th, 6th, 7th, and 8th-grade middle school Turkish textbooks both linguistically and visually. The study employs a survey model. The scope of the study includes the Turkish textbooks used in the 2023-2024 academic year by the Ministry of National Education. Research data were collected using the document analysis technique. The data were interpreted through descriptive analysis. A total of 36 story texts were analyzed: 8 in the 5th-grade Turkish textbook, 11 in the 6th-grade Turkish textbook, 9 in the 7th-grade Turkish textbook, and 8 in the 8th-grade Turkish textbook. When evaluated linguistically based on predetermined questions, the stories in the middle school Turkish textbooks were found to align with the fundamental principles of children's literature at the following rates: 87.5% for 5th grade, 77.2% for 6th grade, 88.8% for 7th grade, and 78.1% for 8th grade. Visually, the alignment rates were determined to be 45.8% for 5th grade, 30.2% for 6th grade, 37% for 7th grade, and 41.6% for 8th grade. It was observed that the 5th-grade textbook contained numerous punctuation mistakes. Additionally, the 6th and 8th-grade textbooks prominently featured excessive sentimentality, which was deemed inconsistent with the principle of appropriateness for children. In terms of visual context, while the illustrations reflected the content, they did not foster an aesthetic perspective in children nor did they provide opportunities for the development of critical and creative thinking skills. Consequently, it has been recommended that the stories in the textbooks be structured both linguistically and visually in accordance with the principle of child-appropriateness to stimulate interest and curiosity in students. Additional suggestions include incorporating proverbs into the texts, adhering to spelling and punctuation rules, and ensuring that the illustrations are of higher quality.
Benzer Tezler
- Öykü türünün türkçe eğitimindeki önemi, işlevi ve ortaokul türkçe ders kitaplarındaki öykülerin incelenmesi
Importance, function of story genre in turkish education and review of stories in secondary school turkish textbooks
HALİL İBRAHİM ÖZKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimMevlana ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SELİM EMİROĞLU
- Bahaeddin Özkişi sözlüğü
Dictionary of Bahaeddin Özkişi
MUSTAFA YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DilbilimGaziosmanpaşa ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SAMİ BASKIN
- Ortaokul sosyal bilgiler derslerinde kadın şahsiyetlerin öğretimine yönelik etkinliklerin geliştirilmesi ve uygulanması
Developing and implementing teaching activities about women personas in the middle school social studies courses
MELİS AKAY ŞAHİN
Doktora
Türkçe
2023
Eğitim ve Öğretimİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET AÇIKALIN
- Türkçe ders kitaplarındaki öykülere okur merkezli kuramla bir bakış (Fatih Erdoğan hikâyesi örneği)
A treatise on using reader centered approach to stories in a Turkish textbooks (case study of Fati̇h Erdoğan story)
AYSEL HUSEYNZADE
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimSakarya ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET GEDİZLİ
- Irak'ta okutulan ortaokul 7. 8. ve 9. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirliği
Readability of texts in secondary school 7th, 8th and 9thgrade Turkish books taught in Iraq
MELAK SAMEER ABBAS ALNUAIMI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YUSUF GÜNAYDIN