Toplumsal bellek açısından enkaz altındaki bir kültürün belgesel filmler aracılığıyla aktarımı(deprem sonrasında NTV'nin Hatay belgeselleri üzerine bir inceleme)
The transmission of a culture burried under the rubble through documentary films in the context of collective memory (an analysis of NTV's documentaries on Hatay after the earthquake)
- Tez No: 892353
- Danışmanlar: DR. ENGİN BAŞCI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: İletişim Bilimleri, Communication Sciences
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Aydın Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Televizyon ve Sinema Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 164
Özet
Toplumsal bellek, kültürel birikim ve anlayışın kuşaklar arası aktarımında önemli görev üstlenen bir araç konumundadır. Belleğin inşa edilme süreçlerinde ve süreklilik göstermesinde belgesel sinemanın da yeri ve etkisi bulunmaktadır. Belgesel sinema, yaşadığımız her döneme tanıklık eden, toplumsal belleğimizi şekillendiren, güçlendiren, ele aldığı konuları olumlu ya da olumsuz tüm yönleriyle, içinde barındırdığı çelişkileri ile yansıtan, sorgulayıcı yapısıyla yüzeyselin ve sıradan olanın ardındaki gerçeklerin farkına varmamızı sağlayan yapımlardır. Bu bağlamda, akademik tez konusu olarak ele aldığımız belgesel filmler; 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş merkezli depremler ile 20 Şubat 2023 tarihli Antakya merkezli depremin meydana getirdiği yıkımın kültür mirası üzerine etkisini araştırmakta, toplumsal belleği etkileyecek öğeleri öne çıkarmaktadır. Yaşanan derin toplumsal travmayı gözler önüne seren 4 bölümlük aktüel belgesel serisi, Antakya merkezinden başlayarak Hatay ili toprakları üzerinde bulunan kültür mirasının kıymet değerine, insanlığın ortak kültür mirası olarak önemine dikkat çekmektedir. Bu mirasın unsurları arasında etnolojik değerlerin yanında mimari yapıları da eksene alan söz konusu belgesel filmler;“kaybedilen”ya da“kaybedilmesi halinde”meydana gelecek boşluğu betimleyen yapımlar şeklinde kurgulanmıştır. Her bölümde farklı dönemlerden günümüze ulaşmış tarihi eser ve objelerle birlikte bunların çevresinde oluşmuş kültürel doku yansıtılmış, deprem afetinin yol açtığı yıkım ve tahribatın boyutları gözler önüne serilmiştir. Kentsel yerleşimle bağ kuran tarihi ve arkeolojik nitelikteki alanlar, kronolojik bir dizine bağlı kalarak ve sadece tarihi perspektifle değil, günümüz toplumsal dinamikleriyle de etkileşim halindeyken betimlenmiştir. Böylece her bölüm bağımsız bir içerik olarak tek başına bir belgesel, ya da ardı ardına izlendiğinde; birbirini takip eden ve birbiriyle ilişkili bir örüntüye sahip“belgesel seri”özelliğini kazanmıştır. İlk bölümde Hatay'ın merkezi Antakya'daki çarşı kültüründen yol çıkılarak Antakya'nın çok etnili, çok kültürlü yapısı tanımlanmış, diğer bölümlerde bu mozaik yapıya katkı sağlayan tarihi dönemlerin izleri ele alınmıştır. Bu çerçevede,“deprem afetiyle tahrip olan ya da kaybolan sadece tarihi eser ve objeler değil, insanların yaşattığı kültürel dokudur”önermesi vurgulanmıştır. Şurası muhakkak ki, birçok yönüyle, anlık gerçeğin ve yaşanmışlığın kayıtlarını tutan belgesel filmler, toplumsal yaşam dinamiğine enerji veren olayları ve olguları görsel-işitsel malzemeyi çarpıcı biçimde kullanarak toplumsal belleğe işlemektedir. Yıllar öncesinden bugüne bilinçli ya da bilinçsiz bir şekilde taşıdığımız anılar, acılar, sevinçler ve olaylar toplumsal belleğin izlerini beraberinde getirmektedir. Bu tezin ana ekseninde, NTV'de yayınlanan belgesellerle Antakya'nın özgün ve biricik olduğu düşünülen kültürel dokusunun korunması yönünde bir farkındalık oluşturulmaya çalışıldığı, iddiasının dayanakları da araştırılmaktadır. Tez çalışmasında ayrıca, tarihe kayıt düşme amacının yanında kültür mirasına yönelik görsel algı oluşturmayı hedefleyen söz konusu yapımların betimsel film analizleri yapılmakta ve toplulukların hafızasındaki kalıcılığı irdelenmektedir. Hatay'da yaşanan depremler sonrası kültür mirasının tahribatı üzerinden bir bakıma“ilk yapımlar”şeklinde tanımlanacak bu aktüel belgesellerin ne derece“işaret fişeği”olma özellikleri gösterdiği de tez çalışmasının amaçlarından biri olarak değerlendirilmelidir. Bu çalışmanın, 2023'te yaşanan depremlere ilişkin üretilen“ilk belgesel filmlere”dair bir alımlama çalışması olarak da literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
Social memory is a tool that plays an important role in the inter-generational transfer of cultural knowledge and understanding. Documentary cinema also has a place and influence in the processes and continuity of memory. Documentary cinema is a production that bears witness to every period we live in, shapes and strengthens our social memory. With its positive and negative aspects, it reflects the subjects it deals with and the contradictions within; and provides awareness of the realities behind the superficial and ordinary with its questioning nature. In this context, the documentary films which are the subject of this academic thesis, investigate the impact of the destruction caused by the Kahramanmaraş earthquakes on February 6th, 2023 and the Antakya earthquake of February 20, 2023. The impact focuses on the cultural heritage of the region and highlights the elements that form social memory. The 4-part documentary series, which reveals the deep social trauma experienced, draws attention to the value of the cultural heritage in the Hatay province, starting from the center of Antakya, and its importance as the common cultural heritage of humanity. As elements of this heritage, the documentary films focus on architectural structures as well as ethnological values; they are designed as productions that depict what is“lost”or the emptiness that will occur“in case of loss”. In each section, historical artifacts and objects from different periods that have survived to the present day, as well as the cultural texture that have formed around them are reflected, and the extent of the destruction caused by the earthquake is revealed. Instead of a chronological sequence, current social dynamics connecting the archaeological sites with the urban settlement have provided the structure. Thus, a“documentary series”emerged, with each episode standing alone as an independent content, and with a pattern that follows each other and is related to each other when watched consecutively. In the first chapter, the multi-ethnic, multi-cultural structure of Antakya is defined based on the bazaar culture in Antakya, the center of Hatay, and in the other chapters, the traces of historical periods that contribute to this mosaic structure are discussed. In this context, the proposition that“it is not only historical artifacts and objects that are destroyed or lost due to earthquake disasters, but also the cultural texture that people keep alive”is emphasized. It is true that, in many ways, documentary films, which keep the strongest records of current reality and experiences, relay the events and facts of the dynamics of social life into social memory by using audiovisual material in an effective way. The memories, pains, joys, and events that we carry consciously or unconsciously from years past into the present, bring with them the traces of social memory. On the main axis of this thesis, the basis of the claim that an attempt is made to raise awareness about the preservation of the unique cultural texture of Antakya, through documentaries broadcast on NTV, is also investigated. In this thesis study, the content analysis of these productions, which aim to create a visual perception of cultural heritage as well as the aim of recording it in history, and their permanence in the memory of the communities are examined. One of the aims of the thesis study should be evaluated to what extent these current documentaries, which can be defined as“first productions”based on the destruction of cultural heritage after the earthquakes in Hatay, are“signals”. It is thought that this study will contribute to literature as a reception study on the“first documentary films”produced about the earthquakes in 2023.
Benzer Tezler
- Enkaz/yıkıntı:Yeniden üretim
Wreck/debris:Reproduction
DUYGU YARIMBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET ARDA İNCEOĞLU
- Kültür varlıklarının korunması bağlamında toplumsal bellek: Meydanlar (Taksim Meydanı örneği)
Collective memory in the context of the protection of cultural artifacts: Public squares (Taksim Square as an example)
ASLIHAN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
MimarlıkKadir Has ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE KURTULUŞ AYDAL
- Kültürel miras alanlarının toplumsal bellek bağlamında yeniden işlevlendirilmesi: Haydarpaşa örneği
Refunctioning of cultural heritage fields in the context of collective memory: Haydarpasa example
NESİL UZUNOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiKentsel Tasarım Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YASİN ÇAĞATAY SEÇKİN
- Toplumsallık ve tarihselliğin taşıyıcı ana aktörü ve öğesi: Dengbêj kadınlar ve ağıt
The carrier main actor and element of the sociality and the historicalness: Dengbêj women and lament
NAZMİ AYAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Sosyolojiİstanbul Arel ÜniversitesiSosyoloji Bilim Dalı
DOÇ. DR. FERYAL DELFİN GÜNDÜZ
- Gölyazı 1 pafta 1126 parselde bulunan yapının koruma projesi
Conservation project of 1 layout 1126 parcel civil architectural building
ELİF CABA KARAHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
MimarlıkBursa Uludağ ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÖZLEM KÖPRÜLÜ BAĞBANCI