Geri Dön

Tip ve söylem açısından Kemalist ideolojinin cumhuriyet dönemi Türk romanına yansıması

Reflection of Kemalist ideology in the Turkish novel of the republican era in terms of type and discourse

  1. Tez No: 893347
  2. Yazar: LATİF AKKAYA
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SALİH OKUMUŞ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ordu Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Yeni Türk Edebiyatı Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 425

Özet

Kemalizm, Batı'daki düşünce sistemlerinden farklı olarak düşünce tarzlarının ya da üretim ilişkilerinin yorumlanması sonucunda doğmamış, daha çok belirli bir toplumsal ihtiyacın sonucu olarak şekillenmiştir. Toplumsal ihtiyaç göstergesi olarak Kemalist tipler de ideolojik yapıdan önce ortaya çıkarak Millî Mücadele sürecinde meşruluk sağlayıcı değerleri oluşturmuşlardır. Mustafa Kemal Atatürk ise başlangıçta ideoloji olarak kurgulanmasını uygun bulmadığı Kemalizm'in aydınlar arasında tartışılmasına 1930'lu yılların ortalarına kadar müdahale etmemiştir. Vefatından sonra Kemalizm siyasi aktörlerin politik enstrümanlarından biri haline gelmiş ve Atatürk'ün bağlamından koparılmasına sebep olmuştur. Cumhuriyet Dönemi Türk Romanı birçok konuda olduğu gibi Kemalizm konusunda da zengin bir içeriğe sahiptir. Özellikle 1923-1990 yılları arasında yazarların tarihî seyri içinde bu konuyu eserlerine taşıdıkları görülür. Halide edip Adıvar, Reşat Nuri Güntekin, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Mehmet Rauf, Samim Kocagöz, Attila İlhan, Oğuz Atay, Tarık Buğra gibi yazarlar eserlerinde çeşitli açılardan Kemalizm'e değinen yazarlardır. Atatürk Dönemi (1923-1938) romanlarında, Kemalizm'in toplumsal ve tarihî kökenleri irdelenir. Millî Şef Dönemi (1938-1946) romanları da benzer şekilde Kemalizm'in gerekliliğine ve toplumsal alandaki etkilerine vurgu yapar ve kısmen sorgulamalara yer verir. Çok Partili Hayata Geçiş Dönemi (1946-1950) romanlarında Kemalizm, sosyal etkileri ile ele alınır. Darbeler Dönemi (1950-1980) romanları, Kemalizm'in eleştirel bilincine odaklanarak tartışma alanını genişletirler. Darbeler Etkisinde Gelişen Dönem (1980-1990) romanları ise Kemalizm'i, toplumsal yapıda izlenen olumsuz değişimler için hala etkili bir savunma yöntemi olarak ele alır. Bu çalışmada sözü edilen dönemlerde eser veren yazarların toplam on beş romanı içerik analizi ile incelenmiştir. Tip ve söylem başlıkları altında yapılan analizlerin ortak ve farklı yönleri tartışılmıştır. Cumhuriyet Dönemi Türk romanında Kemalizm'in, çeşitli açılardan tartışılan bir konu olduğu görülmüştür. İlk dönemlerde kurucu ve kurtarıcı meşruluğu ile ele alınan bu kavramın, 1946'dan sonra sosyal eleştiriye tabi tutulduğu, 1946'dan 1980'lere kadar daha çok toplum açısından etkilerinin ele alındığı, 1980'lerden itibaren ise yeni bir çıkış yolu olarak geçerliliğini koruduğuna inanıldığı tespit edilmiştir.

Özet (Çeviri)

Kemalism, unlike the systems of thought in the West, did not emerge as a result of interpreting styles of thinking or production relations, but rather was shaped as a response to a specific social need. As an indicator of social necessity, Kemalist types emerged before the ideological structure and established values that provided legitimacy during the National Struggle process. Mustafa Kemal Atatürk did not intervene in the discussion of Kemalism among intellectuals until the mid-1930s, as he initially did not find it appropriate for Kemalism to be constructed as an ideology. After his death, Kemalism became one of the political instruments of political actors, leading to its gradual detachment from Atatürk's historical and social context. The Turkish Novel of the Republican Era, like many other subjects, possesses rich content regarding Kemalism. Particularly between 1923 and 1990, it is seen that authors have incorporated this subject into their works throughout their historical trajectory. Writers such as Halide Edip Adıvar, Reşat Nuri Güntekin, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Mehmet Rauf, Samim Kocagöz, Attila İlhan, Oğuz Atay, and Tarık Buğra addressed Kemalism from various perspectives in their works. In the novels of the Atatürk Era (1923-1938), the social and historical roots of Kemalism are examined. Novels from the National Chief Period (1938-1946) similarly emphasize the necessity and societal impacts of Kemalism. In the novels of the Transition to Multi-Party Period (1946-1950), Kemalism is addressed through its social effects. The novels of the Coup Period (1950-1980) expand the scope of discussion by focusing on the critical consciousness of Kemalism. The novels of the Post-Coup Period (1980-1990) consider Kemalism as an effective method of defense against the observed negative changes in the social structure. In this study, fifteen novels by authors who produced Works during these periods were analyzed using content analysis. The common and different aspects of the analyses conducted under the titles of type and discourse were discussed. It has been seen that Kemalism in the Turkish Novel of the Republican Era is a subject discussed from various angles. It has been determined that this concept, which was discussed with its founding and savior legitimacy in the early periods, was subjected to social criticism after 1946, its effects on society were discussed from 1946 to the 1980s, and it was believed to maintain its validity as a new way out from the 1980s onwards.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    913562

    Shawn Basey'nin Hunger öykü derlemesi üzerine eleştirel söylem çözümlemesi

    Critical discourse analysis on Hunger by Shawn Basey

    ÖZNUR YAĞCI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2025

    DilbilimVan Yüzüncü Yıl Üniversitesi

    İngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. GÜLŞEN TORUSDAĞ

  2. Tez No

    903105

    Role of software technologies in the economic development of countries: A Case study of India and Pakistan

    Yazılım teknolojilerinin ülkelerin ekonomik kalkınmasındaki rolü: Hindistan ve Pakistan'a ilişkin bir vaka çalışması

    HIRA JAVED

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2024

    Uluslararası İlişkilerİstanbul Medeniyet Üniversitesi

    Siyaset Bilimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. İSMAİL ERMAĞAN

  3. Tez No

    689496

    Hekimlerin bakış açısı ile vatanlarını terk etmek zorunda bırakılan insanların sağlık hizmetlerine erişiminin tıp etiği açısından değerlendirilmesi: Eskişehir örneği

    Medical ethics-related evaluation of access to health services in people forced to leave their homeland from the perspective of physicians: The Eski̇şehi̇r sample

    CEM HAKAN BAŞARAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Deontoloji ve Tıp TarihiEskişehir Osmangazi Üniversitesi

    Tıp Tarihi ve Etik Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ÖMÜR ŞAYLIGİL

  4. Tez No

    263064

    Michel Foucault düşüncesinde söylem, düzen ve hakikat

    The discourse, order and truth in Michel Foucault?s thinking

    AYHAN ECE

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2009

    Felsefeİstanbul Üniversitesi

    Felsefe Bölümü

    PROF. DR. CENGİZ ÇAKMAK

  5. Tez No

    43367

    A Linguistic analysis of Turkish medical language and doctor-patient communication

    Türk tıp dilinin ve doktor-hasta iletişiminin dilbilimsel incelemesi

    IŞIL AÇIKALIN

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    1995

    DilbilimHacettepe Üniversitesi

    İngiliz Dilbilimi Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. GÜRAY KONİG

Geri Dön