حاشية دده عمر روشني الآيديني (ت.892هـ) على تفسير القاضي البيضاوي من أوَّل سورة العنكبوت إلى نهاية سورة فاطر دراسة وتحقيقاً
Aydınlı Rûşeni Ömer Dede'nin Kadı Beyzâvî tefsirine hâşiyesi ankebut sûresinin başından fâtır sûresinin sonuna kadar (inceleme ve tahkik)
- Tez No: 893569
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SÜLEYMAN PAK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Dede Ömer, Rüşeni, Ankebut, Fatır, Haşiye, Dede Omar, Rushani, al-ʿAnkabūt, Fāṭir, Annotation
- Yıl: 2024
- Dil: Arapça
- Üniversite: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tefsir Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 236
Özet
Bu tezin amacı, Osmanlı dönemi alimlerinden Dede Ömer Rüşeni Aydınî'nin (ö. 892/1487) Beyzavî Tefsiri'ne, Ankebut Suresi'nden Fatır Suresi'nin sonuna kadar olan kısımda yaptığı değerli bilimsel haşiye incelemek ve tahkik etmektir. Aydınî'nin haşiyesi, ayetlerin tefsirinde müfessirlerin görüşlerini, ayetlerin iniş sebeplerini, bazı ayetlerde ortaya çıkan sorunların ve itirazların çözümünü içermektedir. Ayrıca, dil, sarf ve nahiv âlimlerinin kelimeleri açıklamak, kökenlerini ve yerlerini belirlemek üzere söyledikleri görüşlere de yer verilmiştir. Eserde, mana ilmine, bağlamın etkisine, anlam özelliklerine ve öncelik-sonralık, belirleme-belirsizlik gibi belagat unsurlarına değinilmiştir. Araştırmacı, yazarın kişisel ve bilimsel hayatını incelerken betimsel tarihî yöntem, el yazmalarının tahkikinde ise yorumlayıcı ve bilimsel inceleme yöntemi kullanmıştır. Bu çalışma sayesinde, Aydınî'nin hayatına ışık tutulmuş, haşiyenin yazara ait olduğu kanıtlanmış, tefsirdeki yöntemi açıklığa kavuşturulmuş, farklı kaynakları ve zengin bilgi birikimi açığa çıkarılmıştır. Eserde yer verdiği tefsir görüşlerini genellikle mantıksal kanıtlarla desteklemiş; görüşlerinin doğruluğunu göstermek için ayetlere, hadislere başvurmuş ve uygun gördüğü durumlarda sözlük bilginleri, dilciler ve belagatçilerin görüşlerine başvurmuştur. Sade ve anlaşılır bir dil kullanarak dilsel tefsire özellikle özen göstermiştir. Eleştirel kişiliği haşiyede öne çıkmış; kendine özgü görüşlerini mantıksal gerekçelerle desteklemiş, nahiv, sarf, belagat, tefsir, fıkıh, hadis, hatta mantık ve kelam gibi çeşitli bilim dallarını içeren dil konularını ele almıştır.
Özet (Çeviri)
The aim of this thesis is to examine and verify the valuable scientific annotation made by Dede Omar Rushani Aydini (d. 892/1487), one of the scholars of the Ottoman period, to the Bydawi Tafsir, from the Ankabut Sura to the end of the Fatır Sura. Aydini's annotation includes the views of the commentators in the interpretation of the verses, the reasons for the revelation of the verses, and the solutions to the problems and objections that arise in some verses. In addition, the views of linguistic, grammatical and grammatical scholars in order to explain the words and determine their origins and places are also included. The work touches upon the science of meaning, the effect of context, the characteristics of meaning and the elements of rhetoric such as priority-recency, determination-ambiguity. The researcher used the descriptive historical method while examining the author's personal and scientific life, and the scientific examination method in the verification of the manuscripts. Thanks to this study, light has been shed on Aydini's life, it has been proven that the annotation belongs to the author, his method in the exegesis has been clarified, and his different sources and rich knowledge have been revealed. He has generally supported the exegetical views he included in the work with logical evidence; he has resorted to verses and hadiths to prove the accuracy of his views and, when he deemed appropriate, he has consulted the views of lexicographers, linguists and rhetoricians. He has paid particular attention to linguistic exegesis by using simple and understandable language. His critical personality has come to the fore in the annotation; he has supported his unique views with logical justifications, and he has dealt with linguistic issues including grammar, grammar, eloquence, exegesis, jurisprudence, hadith, and even various branches of science such as logic and theology .
Benzer Tezler
- حاشية دده عمر روشني ضياء الدين الآيديني (ت.892ه) على تفسير البيضاوي من أول سورة هود إلى آخر سورة النحل (دراسة وتحقيقاً)
Dede Ömer Rûşenî'nin (Ö. 892) Beyzavî tefsiri haşiyesi Hud Suresinden İsra Suresine kadar inceleme ve tahkik
MUSAAB IHSAN ABDULGHAFOOR AL-JANABI
Yüksek Lisans
Arapça
2023
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULSALAM YOUSUF AL-YAGOOB
- حاشية دده عمر روشني ضياء الدين الآيديني (ت: 892 هـ)على تفسير البيضاوي من أول سورة الذاريات إلى نهاية سورة الحاقة دراسة وتحقيقا
Deddeh Omar Roshni Diaa al-Din al-Aydani'nin (Ö: 892 Hicri) Beydavi'nin Zariyat Suresi'nin başından Hakka Suresi'nin sonuna kadar tefsiri üzerine bir dipnot, bir çalışma ve inceleme
ANWAR GHALEB AHMED
Yüksek Lisans
Arapça
2023
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULSALAM YOUSUF ESSA AL-YAGOOB
- حاشية ده ده عمر روشني ضياء الدين الآيديني (ت:892هـ) على تفسير البيضاوي من سورة الفرقان إلى سورة القصص(دراسةً وتحقيقاً)
Dede Ömer Ruşni Ziyäuddin el-Aydini' nin Hâşiye Alâ Tefsiri'I-Beydâvi isimli eserinin tahkik ve analizi (Furkan ile Ankebut Suresi arası)
NASEER MUSTAFA ABDULKAREEM ABDULKAREEM
Yüksek Lisans
Arapça
2023
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KUTAIBA FARHAT
- حاشية دَدَه عمر روشني ضياء الدين الآيديني (ت:٨٩٢هـ)على تفسير البيضاوي من أول سورة الإسراء إلى سورة طه(دراسة وتحقيقاً)
Dede Ömer Rüşeni Diyäuddin el-Aydininin (Ö. 892) Beydävi tefsiri üzerine yaptığı haşiyenin tahkik ve incelemesi (İsra Suresinden Taha Suresine kadar)
IBRAHIM JABBAR KHALID AL-JANABI
Yüksek Lisans
Arapça
2023
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULSALAM YOUSUF AL-YAGOOB
- حاشية دده عمر روشني الآيديني ʺعلى تفسير البيضاوي (من أول سورة الأنبياء إلىنهاية سورة النور) دراسة وتحقيق
Dede Ruşeni el-Aydini'nin Beydavi tefsiri haşiyesi üzerine tahkik çalışması (Enbiya Suresi'nin başı itibariyle Nur Suresinin sonuna kadar)
OLLA AHMED KHALAF HAİDERİ
Yüksek Lisans
Arapça
2023
DinÇankırı Karatekin ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDULHEKİM AĞIRBAŞ