Nûbıhârâ Bıçûkân isimli ilk Arapça-Kürtçe sözlük çalışmasının muhteva analizi
A content analysis of the first Arabic-Kurdish dictionary work named Nubihârâ Biçûkân
- Tez No: 893702
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ OSMAN YILMAZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 137
Özet
17. yüzyılda yaşamış Kürt bir şair, yazar ve düşünür olan Ahmed-i Hânî,“Nûbihâra Biçûkân”sözlüğü ile Kürt dili ve edebiyatına önemli bir katkıda bulunmuştur. Bu eser, Kürt dilinin zenginliğini ve ifade gücünü ortaya koyan bir başyapıttır. Ahmed-i Hânî'nin amacı, Kürt çocuklarına kendi dillerinde bilgiye erişim imkânı sağlamak ve Arap dilinin temel bazı kaidelerini sözlük çalışması yoluyla yansıtmaktı. Hânî, sözlükte Kürtçe kelimelerin Arapça karşılıklarını vererek ilim yoluna adım atacak çocukların tahsil edecekleri ilimlere bir aşinalık kazanmasını gaye edinmiştir. Sözlükteki Kürtçe ve Arapça kelimeleri hem çocukların kelime haznesini arttırmak ve Arapça dilinin bazı temel kaidelerine örnekler getirmek hem de okuyacakları çeşitli ilimlerden bazı kelimeleri kendilerine sunmak üzere derlemiştir.“Nûbihâra Biçûkân”sözlüğü, Kürt edebiyatı ve dili üzerine çalışan araştırmacılar için vazgeçilmez bir referans kaynağıdır. Bunun sebebi sözlüğün Kürtçede kendi alanında kaleme alınmış ilk eser olmasından ileri geliyor. Sözlük üzerine her ne kadar farklı değerli çalışma ve şerhler yapılmış olsa da birçok kimse tarafından ezberlenen bu eserin halen açığa kavuşturulması gereken yanları mevcuttur. Sözlük üzerine yazılan şerh ve çalışmaların da yardımıyla kaleme aldığımız bu çalışmada kelimelerin hem İslami ilimlerdeki yerini hem de sarf ve nahiv açısından değerini ele aldık.
Özet (Çeviri)
Ahmed-i Hânî, a Kurdish poet, writer, and thinker who lived in the 17th century, made a significant contribution to Kurdish language and literature with his dictionary“Nûbihâra Biçûkân”This work is considered a masterpiece that showcases the richness and expressive power of the Kurdish language. Hânî's goal was to provide Kurdish children with access to knowledge in their own language and to reflect some fundamental rules of Arabic language through the dictionary. In this dictionary, Hânî provided the Arabic equivalents of Kurdish words, aiming to familiarize children with the knowledge they would acquire in the path of learning. He compiled Kurdish and Arabic words in the dictionary to expand the children's vocabulary and provide examples of some fundamental rules of the Arabic language, as well as introduce them to various sciences.“Nûbihâra Biçûkân”remains an indispensable reference for researchers studying Kurdish literature and language. This importance stems from the fact that it is the first work in its field written in Kurdish. Although valuable studies and commentaries have been made on the dictionary, and it has been memorized by many, there are still aspects that require clarification. In this study, written with the help of commentaries and studies on the dictionary, we examined the place of words in Islamic sciences as well as their value in terms of morphology and syntax.
Benzer Tezler
- Ahmedê Xânî'nin (Xânî baba) kelâmî metodu
Ahmedê Xânî's kelâmî method
SUAT KORAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinYüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. VECHİ SÖNMEZ
- Şîret di helbesta kurmancî ya klasîk da:Nimûneya feqîyê teyran, ehmedê xanî, mele xelîlê sêrtî û seyîd elîyê findikî
Klasik kurmancî şiirinde nasihat: Feqîyê teyran, ehmedê xanî, mele xelîlê sêrtî ve seyîd elîyê fındıkî örneği
MEHMET EMİN DEMİR
Yüksek Lisans
Kürtçe
2019
Doğu Dilleri ve EdebiyatıMardin Artuklu ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAYRULLAH ACAR
- Ahmed-i Hânî'nin tevhid anlayışı
Amedi Hani's understanding of tawhid
MÜCAHİT TENEKECİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinZonguldak Bülent Ecevit ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT AKIN
- Edebiyata zarokan dı Kovara Nûbıharê de(1992-2010)
Nûbihar Dergisi'nde çocuk edebiyatı (1992-2010)
TÜRKAN TOSUN
Yüksek Lisans
Kürtçe
2017
Doğu Dilleri ve EdebiyatıBingöl ÜniversitesiKürt Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ZAHİR ERTEKİN
- Mela Mehmûdê Tîruwayî û ferhenga wî ya menzûm (Metn û lêkolîn)
Mela Mehmûdê Tîruwayî ve manzum sözlüğü (Metin ve inceleme)
SEYFETTİN AYKAÇ
Yüksek Lisans
Kürtçe
2016
Doğu Dilleri ve EdebiyatıBingöl ÜniversitesiKürt Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. M. ZAHİR ERTEKİN