XIII. asır Tokat medreseleri
13th century Tokat madrasahs
- Tez No: 895538
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ABDURRAHİM ARSLAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Tarih, Religion, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Harran Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 105
Özet
Tokat şehri, tarihsel süreçte çeşitli uygarlıkların kurulduğu önemli merkezlerden biri olmuştur. Toprakları üzerinde Hitit, Frigya, Pers, Roma ve Bizans gibi imparatorlukların hüküm sürdüğü bu güzide şehir; Müslüman Türklerin Anadolu'ya hâkim olmasıyla beraber sırasıyla Dânişmend Beyliği, Anadolu Selçuklu Devleti, Moğol İmparatorluğu, İlhanlı Devleti ve Osmanlı İmparatorluğu hâkimiyetinde yer almıştır. Bu tarihsel süreç içerisinde Türklerin Anadolu'daki kurumsallaşma girişimleri kapsamında Türk İslâm Medeniyetinin en önemli aşamalarından biri olan ve kökeni itibariyle Hz. Peygamber dönemi Suffa Ashâbının ilmî faaliyetlerine dayanan medreseleşme ve eğitim faaliyetleri diğer merkezlerde olduğu gibi Tokat şehrinde de büyük bir özveriyle gerçekleştirilmiştir. İslâm dininin ilme verdiği değer İslâm tarihinin her döneminde eğitim kurumlarının varlığını gerekli kılmıştır. Nitekim dünyanın neresinde olursa olsun İslâm dini ile müşerref olan ilmin ve bilimin öncelik arz ettiği bu merkezlerde medreseleşme neticesinde İslâm Medeniyetine pek çok âlim kazandırılmıştır. Dânişmendliler Beyliği ve Anadolu Selçuklu Devleti dönemlerinde Tokat şehrinde medreselerin inşâ edilmesiyle beraber ilmî yükseliş beraberinde kültürel gelişmeyi getirmiştir. İslâm Tarihi boyunca medrese ve eğitim faaliyetleri birçok toplumu ihyâ ettiği gibi Tokat şehrini de bu anlamda geliştirmiştir. Araştırmamızda Dânişmendliler Beyliği ve Anadolu Selçuklu Devleti dönemlerinde Tokat'ta inşâ edilen medreselere ve özellikle XIII. asırda bu medreselerde yürütülen ilim ve eğitim faaliyetlerine yer verilmiştir. Bu eğitim merkezlerinde yetişen âlimlere, burada ders veren müderrislere ve bölgenin idarecileri tarafından başka ilim merkezlerinden Tokat'a ilmî faaliyetlerde bulunması için davet edilen âlimlere (Muînüddin Pervâne tarafından Tokat'a davet edilen Sâid el-Cendî vb.) yer verilmiştir. Araştırmamız giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Girişte araştırmanın konusu, amacı, yöntemi ve kaynak incelemesine yer verilmiştir. Birinci bölümde; Tokat'ın coğrafi konumu, adının menşei, şehrin Türk hâkimiyetinden önce ve sonraki tarihinden bahsedilmiştir. İkinci bölümde; Dânişmendliler ve Selçuklu Döneminde XIII. asırda Tokat'ta inşâ edilen medreseler ve genel yapıları, mimari özellikleri, medreselerin vakıfları, ders veren müderrisler ve yetişen âlimlere yer verilmiştir. Ayrıca medreselerde okutulan dersler ve öğrenim gören talebeler hakkında genel bilgiler aktarılmıştır. ANAHTAR KELİMELER: İslâm Tarihi, Dânişmendliler, Anadolu Selçukluları
Özet (Çeviri)
The city of Tokat has been one of the important centers where various civilizations were founded throughout history. This distinguished city, where empires such as Hittite, Phrygian, Persian, Roman and Byzantine ruled over its lands; After the Muslim Turks dominated Anatolia, they were respectively dominated by the Danishmend Principality, the Anatolian Seljuk State, the Mongol Empire, the Ilkhanid State and the Ottoman Empire. In this historical process, it is one of the most important stages of the Turkish-Islamic Civilization within the scope of the establishment attempts of the Turks in Anatolia. The madrasah and education initiative, based on the scientific activities of the companions of Suffa during the period of the Prophet, was carried out with great devotion in the city of Tokat, as in other centers. The fact that the Islamic religion includes knowledge and science at every stage of history has necessitated the existence of madrasahs. As a matter of fact, many scholars were brought to the Islamic Civilization as a result of education and madrasah formation in these centers where knowledge and science, which are associated with the Islamic religion, are a priority in every part of the world. With the construction of madrasahs in the city of Tokat during the Danishmend Principality and Anatolian Seljuk State periods, the scientific rise brought with it cultural development. Throughout Islamic history, madrasah and educational activities have revitalized many societies and developed the city of Tokat in this sense. In our research, we focused on the madrasahs built in Tokat during the Danishmend Principality and Anatolian Seljuk State periods, and especially in the 13th century. The educational and scientific activities carried out in these madrasahs in the 19th century are included. The scholars trained in these education centers, the teachers who taught here, and the scholars invited by the administrator of the region from other scientific centers to engage in scientific activities in Tokat (Sâid el Cendî, who was invited to Tokat by Muînüddin Pervâne) are included. Our research ıt consists of an introduction and two parts. is formed. In the introduction section, subject, purpose, method and source review of the research. In the first part; The geographical location of Tokat, the origin of its name, and the History of the region before and after Turkish rule were mentioned. In the second part; During the Danishmend and Seljuk Period, XIII. The madrasahs built in Tokat in the 19th century and their general structures, architectural features, foundations of the madrasahs, professors who taught lessons and educated scholars are included. In addition, general information is given about the courses taught in madrasahs and the students studying. KEYWORDS: Islamic History, Danishmends, Anatolian Seljuks, M
Benzer Tezler
- XIII-XVI. yüzyıllarda Diyâr-ı Bekr bölgesi tarihi (1243-1514)
The history of Diyar Bakr region between XIII-XVIth centuries (1243-1514)
MEHMET SAİT SÜTCÜ
- Kurtubî'nin had cezalarını tefsirdeki metodu
Al-Qurtubi's methodology of jurisprudential i̇nterpretation
İSMAİL YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
DinGaziantep ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MESUT ERDAL
- XIII. yüzyıl vakfiyelerine göre Anadolu'nun sosyal yapısı
The social structure of Anatolia according to the vakfiyes of the XIII century
MÜCAHİT PALA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
TarihSelçuk ÜniversitesiSelçuklu Tarihi ve Medeniyeti Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ALİ HACIGÖKMEN
- XI-XIII. yüzyıllarda Doğu Akdeniz'de Haçlılar ve Müslümanlar arasındaki sosyo-ekonomik ve kültürel ilişkiler
Socio-economic and cultural relations between the Crusaders and Muslims in the Eastern Mediterranean in 11-13 centuries
BEDİA GÖKTEPE