Düziçi ağzından derlenen deyimlerden bölge ağızlarında atasözleri ve deyimler sözlüğü'ne katkılar
Contributions to the dictionary of projects and idioms in regional dials from duziçi's dialect
- Tez No: 897623
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AHMET HAŞİMİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 135
Özet
Deyimler genellikle kendi anlamından uzak kalıplaşmış söz öbekleridir. Kendine özgü birden çok anlamı bulunan deyimler cümleyi daha anlamlı ve zengin göstermek amaçlı kullanılır. Deyimler, dil biliminin bir parçası olarak söz (yapı) ve anlamsal açıdan çok yönlü dil birlikleridir. Deyimler konusundaki var olan verilerin pratik aktarımında halk ağzında yer alan deyimlerden de yararlanarak teorik bilgilerin geliştirilmesine katkıda bulunulabilir. Türkçedeki deyimler birçok araştırmacı tarafından deyimlerin etraflıca incelenmesine katkıda bulunmuşlardır. Deyimler genel olarak; yapı, söz dizimi ve anlam bilimi açılarından ele alınıp incelenmiştir.Bu sebeple deyimler, gerek kalıplaşmış kelime öbekleri şeklinde kullanılmaları ve değişmez yapıya sahip anlam bütünlüğü içermesinden dolayı bir disiplin olarak ayrı bir öneme sahip olmuştur. Bu çalışmada Osmaniye ili, Düziçi ilçesinde kullanılan deyimler hakkında bilgi verilecektir. Bu çalışmada Düziçi'nin çeşitli yerlerinden derlenmiş, kişilerin konuşmalarında alınan notlarla ve Düziçi'nde halkın söylediği ve bilinen deyim örnekleri derlenmiştir. Derlenen deyimler halkın günlük konuşma dilinde halen varlığını sürdüren deyimlerdir. Derlenen deyimlerin anlamları açıklanarak verilmiştir. Düziçi sahasında kullanılan deyimlerin bir kısmının Bölge Ağızlarında Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü'nde de yer almasının yanında farklı kullanım ve farklı anlam içerdiğini görmekteyiz. Deyimleşmiş ikilemeler benzeri sözlere de yer verilmiştir. Derlenen deyimler halk ağzına dayalı olduğu için kelimelerdeki ünlü ve ünsüzlerde ses değişimleri oluşmuştur. Bu ses değişimlerini (i>é, ğ>∅, l>∅, ḳ> ġ, k>g, n> ŋ, b>m, ∅>h, t>d, u>ı, p>b, nl>nn, ∅>i) deyimlerde görmekteyiz. Deyimlerin Düziçi ağzındaki karşılığı verildikten sonra Türkçe yazı dilindeki ses değeri köşeli parantez içinde verilmiş ve anlamı açıklanmıştır.
Özet (Çeviri)
Idioms are generally stereotyped phrases that are far from their own meaning. Idioms with more than one specific meaning are used to show the sentence more meaningful and rich. Idioms, as a part of linguistics, are versatile language units in terms of word (structure) and semantics. In this study, it was compiled from various parts of Düziçi, with the notes taken in the speeches of the people and examples of idioms spoken and known by the people in Düziçi. Idioms in Turkish have contributed to the comprehensive analysis of idioms by many researchers. Idioms in general; structure, syntax and semantics are discussed and examined. For this reason, idioms have a special importance as a discipline because they are used in the form of stereotyped phrases and because they contain semantic integrity with an unchanging structure. In this study, information will be given about the idioms used in Düziçi, Osmaniye. In this study, the notes taken from the speeches of the people and the examples of idioms that are popularly spoken and known in Düziçi have been compiled. The compiled idioms are the idioms that still exist in the daily spoken language of the people. The meanings of the compiled idioms are given by explaining. We see that some of the idioms used in Düziçi are also included in the Dictionary of Proverbs and Idioms in Regional Dialects, and they have different uses and different meanings. Phrases similar to idiomatic reduplications are also included. Since the compiled idioms are based on the folk dialect, sound changes have occurred in the vowels and consonants in the words. These sound changes (i>é, ğ>∅, l>∅ , ḳ> ġ, k>g, n> ŋ, b>m, ∅>h, t>d, u>ı, p>b, nl>nn, ∅>i) we see it in idioms. After giving the equivalent of the idioms in Düziçi dialect, the sound value in the Turkish written language is given in square brackets and its meaning is explained.
Benzer Tezler
- Düziçi ve yöresi ağızları (İnceleme-metinler-sözlük)
Düziçi and its regional dialects (Review-texts-dictionary)
SÜLEYMAN DONBALOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DilbilimOsmaniye Korkut Ata ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA TANÇ
- Düziçi (Osmaniye) kireçtaşlarının mermer ve malzeme olarak kullanılabilme olanaklarının araştırılması
The study on the posibilities of limestones in Duzici (Osmaniye) region to be used as marble and material
MEHMET KEMERCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Maden Mühendisliği ve MadencilikÇukurova ÜniversitesiMaden Mühendisliği Bölümü
ÖĞR. GÖR. NİL YAPICI
- An analysis of the opinions of instructors and students towards the problems relates with the reading classes with a special reference to Düziçi ÇEAŞ Anatolian High School
Düziçi ÇEAŞ Anadolu Lisesine referansla İngilizce okuma derslerindeki sorunlara ilişkin öğretmen ve öğrenci görüşlerinin incelenmesi
EYYUP SERKAN ÖNCEL
Yüksek Lisans
İngilizce
2006
İngiliz Dili ve EdebiyatıGaziantep Üniversitesiİngiliz Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. ELİF LEYLA TOPRAK
- Düziçi ve Bahçe (Osmaniye) yöresinde yetişen makrofunguslar üzerinde taksonomik bir araştırma
A taxonomical research on the macrofungi grown in Düziçi and Bahçe (Osmaniye) provinces
NEBİ GÜNAY
- Düziçi'nde halk hekimliği
Folkloric medicine in Düziçi
UYGAR KURUM
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Halk Bilimi (Folklor)Niğde ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
YRD. DOÇ. DR. HATİCE İÇEL