Cinuçen Tanrıkorur'un klasik formlarda bestelediği eserlerin güfte, form ve usûl-vezin yönünden incelenmesi
An examination of the works composed in classical forms by cinuçen tanrikorur in terms of lyrics, form and method-meter
- Tez No: 898822
- Danışmanlar: PROF. DR. SERDA TÜRKEL OTER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: ANKARA MÜZİK VE GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİ
- Enstitü: Müzik ve Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Ses Eğitimi Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Ses Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 240
Özet
Bu çalışmada Cinuçen Tanrıkorur'un klasik formlarda bestelediği eserler güfte, form ve usûl-vezin yönünden incelenmiştir. Klasik Türk Müziği'nin sözlü mûsıkî alanında yapılmış çalışmalara bakıldığı zaman form kavramı hakkında çeşitli tariflere yer verildiği ancak bu tariflerin birbirini tekrarlar nitelikte olduğu dikkat çekmiştir. Bu sebeple ortaya çıkan form analiz yöntemlerinin de birbirine benzer nitelikler taşıdığını söyleyebiliriz. Dolayısıyla geçmiş yıllarda yapılan çalışmaların ve ortaya konulan analiz yöntemlerinin birbirini tekrarlar nitelikte olmasının temel sebebinin, eserlerdeki ezgi unsurunun ön planda tutulmasından kaynaklandığı görülmektedir. Çalışmada form analizi yapılan eserlerde ezgi unsurunun ön planda tutulmasından ziyâde güfte unsurunun esas alındığı, Prof. Dr. Serda TÜRKEL OTER tarafından geliştirilen form analiz yöntemi kullanılmıştır. İncelemeler neticesinde Cinuçen Tanrıkorur'un klasik formlarda bestelediği eserlerde güftenin ezgiyle olan ilişkisi ve analizi yapılan eserlerin formları dikkate alınarak simetrik olan ve simetrik işleyişten farklı olan yapılar formülize edilerek gösterilmiştir. Kâr, Kârçe, Beste, Ağır Semâî ve Yürük Semâî formunda bestelenen eserlerde genel itibariyle simetrik bir düzenin var olduğu; simetrik yapının farklı işleyişle ele alındığı eserlerde ise çoğunlukla terennüm ve güftelerdeki mısraların ezgilerle eksik kullanıldığı tespit edilmiştir. Klasik Türk Müziği'nin sözlü mûsıkî alanında ortaya konulan eserlerinde güftelerin çoğunlukla Divan edebiyatının şiirlerinden seçilmiş olması, vezin unsurunun önemini vurgular niteliktedir. Bu sebeple usûl ve vezin arasındaki münâsebet gözetilerek usûl-vezin açısından yapılan incelemede eserlerde kullanılan usûllerin, usûl çizgisi üzerinde gösterildiği; usûlün darplarına denk gelen güftelerin ve vezin kalıplarının ise alt alta sıralanarak gösterildiği bir analiz yöntemi tercih edilmiştir. Analizler neticesinde çalışmanın örneklemini kapsayan Cinuçen Tanrıkorur'un klasik formlarda bestelediği Kâr, Kârçe, Beste, Ağır Semâî ve Yürük Semâî formundaki eserlerin söz-usûl-vezin dağılımlarında ortaya çıkan simetrik işleyişin, çoğunlukla eserin form yapısında var olan işleyişle bağlantılı olduğu görülmüştür. Bu bağlamda çeşitli yönlerden analizi yapılan eserler 20. yüzyıl bestekârlarından Cinuçen Tanrıkorur'un bestekârlığını ve klasik formlardaki eserleri geçmiş yüzyıllardaki mûsıkî anlayışına nazaran işleyiş biçimini ortaya koymayı amaçlamış olup; bunun yanı sıra 20. yüzyıldaki klasik formlara bakış da tespit edilmiştir. Elde edilen veriler sonuç ve öneriler kısmında detaylı olarak açıklanmıştır.
Özet (Çeviri)
In this study, the works composed by Cinuçen Tanrıkorur in classical form were examined in terms of lyrics, form and rhythm-meter aspects. When the studies on the concept of form in the verbal music field of Classical Turkish Music are analyzed, it is pointed out that various definitions were provided, but these definitions repetitive in nature. Therefore, it can be said that the resulting form analysis methods have similar characteristics. It is observed that the main reason for the repetition of these studies and analysis method in the past years is that the melody element in the works is prioritized. In the works in which form analysis was made, the lyrics element was taken as a basis rather than the melody element being prioritized, Prof. Dr. the form analysis method developed by Serda TÜRKEL OTER was used. As a result of the examinations, symmetrical and non-symmetrical structures were formulated and shown in the works composed by Cinuçen Tanrıkorur in classical form, taking into account the relationship of the lyrics with the melody and the form of the analyzed works. It has been observed that there is a generally symmetrical order in the works composed in the forms of Kâr, Kârçe, Beste, Ağır Semâî and Yürük Semâî; It has been determined that works that do not have a symmetrical structure are mostly created as a result of the incomplete use of chants and verses in the lyrics with the melodies. The fact that the lyrics in the works of Classical Turkish Music in the field of verbal music are mostly chosen from the poems of Divan literature emphasizes the importance of the meter element. For this reason, in the examination carried out in terms of rhythm and metre, considering the relationship between rhythm and meter, an analysis method was preferred in which the rhythms used in the works are shown on the rhythm line, and the lyrics and meter patterns corresponding to the rhythms of the rhythm are listed one under the other. As a result of the analyses, it was seen that the symmetrical functioning in the lyric-procedural-meter distributions of the works in the form of Kâr, Kârçe, Beste, Ağır Semâî and Yürük Semâî composed in classical form by Cinuçen Tanrıkorur, which included the sample of the study, was mostly related with the functioning existing in the form structure of the work. In this context, the works analyzed from various aspects aimed to reveal the composition of Cinuçen Tanrıkorur, one of the composers of the 20th century, and the way he processed his works in classical form compared to the understanding of music in the previous centuries; In addition, a look at the classical forms of the 20th century was also identified. The data obtained are explained in detail in the results and recommendations section.
Benzer Tezler
- Evaluation and analysis of şarkı form in Turkish makam music
Türk makam müziğinde şarkı formu incelemesi ve analizi
ELİF ÖZEN
- Cinuçen Tanrıkorur'un Şeddisabâ makamındaki eserlerinin müzikal unsurlar yönünden değerlendirilmesi
Evaluation of Cinucen Tanrikorur's works in Seddisaba maqam in terms of musical elements
MAZHAR AYDOĞMUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
MüzikAfyon Kocatepe ÜniversitesiMüzik Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SAFİYE YAĞCI
- 20. yüzyılda klasik Türk müziği enstrümanları ve icracıları hakkında genel bir değerlendirme
A General analysis of twentieth century classical Turkish music, instruments and performens
NEVA ÖZGEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiTemel Bilimler Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ. İHSAN ÖZGEN
- Cinuçen Tanrıkorur'un curcuna, düyek usüllerindeki şarkılarının usûl-arûz vezni ilişkisi yönünden incelenmesi
Examination of Cinuçen Tanrıkorur's curcuna and düyek songs in terms of usul-aruz meter relationship
HÜSEYİN KUBİLAY ÖZTUĞ
- Cinuçen Tanrıkorur' un aksak semai ve lenk fahte usulünde bestelediği sözlü eserlerin makamsal analizi
Maqam analysis of songs composed by Cinuçen Tanrikorur in aksak semai and lenk fahte rhythms
HALİL CAN ÇETİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
MüzikSelçuk ÜniversitesiMüzik Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET NURİ PARMAKSIZ
