Zeytin piyasasının asimetrik fiyat davranışı: Zeytin ihraç eden ülke örnekleri
Asymmetry in price transfer mechanism: Examples of olive exporting countries
- Tez No: 899504
- Danışmanlar: PROF. DR. KÜBRA ÖNDER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 169
Özet
Zeytin, Akdeniz iklimine özgü bir tarım ürünü olarak, hem ekonomik hem de kültürel açıdan stratejik bir öneme sahiptir. Zeytin aynı zamanda zeytinyağı üretiminin temel hammaddesi olup, bu ürünün üretimi ve tüketimi, özellikle İspanya, İtalya, Yunanistan ve Türkiye gibi ülkelerde ekonomiye önemli katkılar sağlamaktadır. Bu bağlamda, zeytin tarımı, kırsal kalkınmayı desteklemesi, istihdam yaratması ve ihracata sağladığı katkılar nedeniyle stratejik bir tarım faaliyeti olarak değerlendirilmektedir. Öte yandan zeytinyağının, gıda sektörü başta olmak üzere kozmetik ve sağlık sektörlerinde de yaygın olarak kullanılması nedeniyle zeytinin ekonomik değeri sürekli olarak artmaktadır. Zeytin ve zeytinyağı fiyatları, arz-talep dengesi, üretim koşulları, mevsimsel değişiklikler ve uluslararası ticaret gibi çeşitli faktörlerden etkilenmektedir. Nitekim zeytin hasadındaki dalgalanmalar, doğrudan zeytinyağı fiyatlarına yansımakta; hasadın düşük olduğu yıllarda fiyatlar artmakta, bol olduğu dönemlerde ise azalmaktadır. Ayrıca, küresel piyasalarda yaşanan ekonomik gelişmeler ve uygulanan politikalar da zeytin ve zeytinyağı fiyatlarını doğrudan etkilemektedir. Bu dinamik yapı, zeytinin ekonomik açıdan yüksek değerli bir tarım ürünü olmasının yanı sıra, fiyatlarında çeşitli faktörlerin etkili olduğu karmaşık bir piyasa yapısına sahip olmasına da neden olmaktadır. Bu tez çalışmasında, zeytin sektöründe küresel fiyat aktarımının analizi ve olası asimetrilerin araştırılması amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda, 2012Q1-2022Q4 dönemleri kapsamında İspanya, İtalya, Yunanistan, Türkiye ve Portekiz olmak üzere başlıca zeytin ihraç eden ülkelerde üreticiden ihracatçıya fiyat aktarımı ARDL ve ECM modelleri kullanılarak incelenmiştir. Yapılan analizler sonucunda, söz konusu ülkelerde üretici fiyatlarından ihracat fiyatlarına geçiş sürecinde asimetrik etkilerin varlığı tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
The olive, a crop unique to the Mediterranean climate, holds strategic importance both economically and culturally. Serving as the primary raw material for olive oil production, the cultivation and consumption of olives significantly contribute to the economies of countries such as Spain, Italy, Greece, and Turkey. In this context, olive farming is considered a strategic agricultural activity due to its support for rural development, job creation, and contributions to exports. Furthermore, the widespread use of olive oil, primarily in the food sector but also in the cosmetics and healthcare industries, continuously enhances the economic value of olives. Olive and olive oil prices are influenced by various factors, including supply-demand balance, production conditions, seasonal changes, and international trade. Fluctuations in olive harvests directly impact olive oil prices; prices increase in years of low harvest and decrease when harvests are abundant. Additionally, global economic developments and the policies implemented also directly affect olive and olive oil prices. This dynamic structure not only makes olives a highly valuable agricultural product but also results in a complex market where various factors influence prices. This dissertation aims to analyze global price transmission in the olive sector and investigate potential asymmetries. For this purpose, asymmetric price transmission was examined in olive-exporting countries such as Spain, Italy, Greece, Turkey, and Portugal within the 2012Q1-2022Q4 periods using ARDL and ECM models. The analyses revealed asymmetric effects in the transmission process from producer prices to export prices in these countries.
Benzer Tezler
- Balık yemlerinde pirina ve pirina yağı kullanımı üzerine araştırmalar
Studies on using of olive pomace and olive pomace oil in fish feeding
MURAT DEMİRTEPE
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Su ÜrünleriEge ÜniversitesiSu Ürünleri Yetiştiriciliği Bölümü
PROF. DR. BELGİN HOŞSU
- Zeytin üreticisi ülkelerde zeytin ihracatının etkinlik analizi: Türkiye örneği
The efficiency of olive export in the olive producer countries: The case of Turkey
MESTAN YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
EkonomiAydın Adnan Menderes ÜniversitesiEkonomi Finans Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ KIYMET YAVUZASLAN
- Türkiye'de zeytin ve zeytinyağının ekonometrik analizi
An econometric analysis of olive and olive oil in Turkey
HAKAN URUÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
ZiraatNamık Kemal ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÖKHAN UNAKITAN
- Gemlik çeşidi siyah zeytinlerin bazı ağır metal içeriklerinin saptanması
Determination of some heavy metal contents of black olives CV Gemlik
YASEMİN ŞAHAN
Doktora
Türkçe
2004
Gıda MühendisliğiUludağ ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF.DR. FİKRİ BAŞOĞLU
- Tariş Zeytin ve Zeytinyağı Tarım Satış Kooperatifleri Birliği faaliyetlerinin değerlendirilmesi ve üretici memnuniyetinin belirlenmesi: Aydın ili örneği
Assessment of the activities of Tariş Olive and Olive Oil Agricultural Sales Cooperatives and determination of producer satisfaction: The case of Aydin province
ÖNDER KENDİRLİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
EkonomiAdnan Menderes ÜniversitesiTarım Ekonomisi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. RENAN TUNALIOĞLU