Yazılı ortamdaki âşık tarzı halk hikâyelerinde şekil ve üslup (Başlangıçtan 1928'e kadar)
Form and style in minstrel style folk tales in written media (From the beginning until 1928)
- Tez No: 899525
- Danışmanlar: PROF. DR. DİLAVER DÜZGÜN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Folklore
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Halk Bilimi (Folklor) Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 322
Özet
Âşıklık geleneği içinde üretilen ve icra edilen hikâyeler tarihi seyri içinde sözlü, yazılı ve elektronik ortamlarda varlığını sürdürmüştür. Her ortamda farklı dinleyici, okuyucu, izleyici kitlelerine hitap eden gelenek temsilcileri bu ortamların kendine has özelliklerinden dolayı hikâyelerin üretim ve icrasıyla ilgili farklı üsluplar geliştirmişlerdir. Âşık tarzı halk hikâyeleri yüz yüze sözlü ortamda varlığını sürdürürken yazılı ortama aktarılmaya başlanmış ve iki ortam arasındaki bu etkileşim metinlere yansımıştır. Âşık tarzı halk hikâyeleri üzerine bugüne kadar birçok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalarda çoğunlukla ortam farklılıklarına dikkat edilmeksizin sözlü ve yazılı metinler üzerinde çeşitli yöntemlerle incelemeler gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmada el yazması, taş baskı ve Arap harfli matbu nüshaları mevcut olan on üç âşık tarzı halk hikâyesi ele alınmıştır. Bugüne kadar halk hikâyeleriyle alakalı yapılan müstakil çalışmalarda üslup konusu kısa değinilerden ibaret kalmıştır. Bu çalışmada yazılı ortamda yer alan Arap harfli hikâye metinlerinin şekil ve üslubu ele alınmıştır. Âşık tarz halk hikâyeleri el yazması, taş baskı ve matbu ortamlarda mevcuttur. El yazması hikâyeler cönklerde ve mecmualarda yer alır. El yazması ve taş baskı hikâyelerin bulunduğu eser içinde birden fazla hikâye bulunabilir. Matbu hikâye kitapları ise müstakil bir yapı arz eder. Yazılı ortamdaki hikâyelerde standart bir epizot yapısı bulunur. Yazma ve taş baskı eserler dil ve üslup açısından birbirine benzer durumdadır, matbu eserlerde ise üslup modern hikâyeye daha yakındır.
Özet (Çeviri)
The minstrel-style folk tales produced and performed within the minstrel tradition have continued to exist in oral, written and electronic media in the course of history. Representatives of the tradition, who appeal to different audiences, readers and viewers in each environment, have developed different styles related to the production and performance of stories due to the unique characteristics of these environments. While minstrel-style folk tales continued to exist in face-to-face oral environment, they started to be transferred to the written environment and this interaction between the two environments was reflected in the texts. Many studies have been conducted on minstrel-style folk tales until today. In these studies, oral and written texts have been analyzed with various methods without paying attention to the differences in media. In this study, thirteen minstrel-style folk tales with manuscript, lithograph and Arabic-lettered printed copies are discussed. Until today, the subject of style has remained limited to short mentions in independent studies on folk tales. In this study, the form and style of Arabic-lettered story texts in the written environment are discussed. Âşık style folk tales are available in manuscript, lithograph and printed media. Manuscript stories are found in cönkes and mecmuas. Manuscript and lithographed stories may contain more than one story in the work. Printed story books, on the other hand, present a separate structure. Stories in print have a standardized episodic structure. Manuscript and lithograph works are similar to each other in terms of language and style, while the style of printed works is closer to the modern story.
Benzer Tezler
- Âşık Ahmet Poyrazoğlu'nun şiir evreni
Minstrel Ahmet Poyrazoglu's poetry universe
EROL AKSOY
Doktora
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıCumhuriyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞEREF BOYRAZ
- Âşık kahvehanelerinden sosyal paylaşım sitelerine âşıklık geleneği
From bard cafes to social networking sites bardship tradition
EDA ALEV
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATMA AHSEN TURAN
- Yirminci asırdan günümüze âşıklık geleneğinin icra ortamları
The performing environment of minstrel tradition from twentieth century to the present
HİKMET ÇIĞLIK
Doktora
Türkçe
2014
Halk Bilimi (Folklor)İstanbul ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FERHAT ASLAN
- Millî kültür taşıyıcılığında usta malı çalıp söyleme geleneği temsilcisi olarak Âşık Veysel
Âşık Veysel as an agent of the masters' repertory performer in the transmission of national culture
ERAY CÖMERT
Doktora
Türkçe
2017
Halk Bilimi (Folklor)İstanbul Teknik ÜniversitesiMüzikoloji ve Müzik Teorisi Ana Bilim Dalı
PROF. SONGÜL KARAHASANOĞLU
ÖĞR. GÖR. SÜLEYMAN ŞENEL
- Yirminci yüzyılın ikinci yarısında Türkiye'de kadın âşıklar
Women minstrels in Turkey in the second half of twentieth century
SEVİLAY ÇINAR
Doktora
Türkçe
2008
Halk Bilimi (Folklor)İstanbul Teknik ÜniversitesiMüzikoloji ve Müzik Teorisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. SONGÜL KARAHASANOĞLU
ÖĞR. GÖR. SÜLEYMAN ŞENEL