Anadolu Selçuklu Devri Kayseri yapılarında taş süslemeciliği
The Stone decoration of the constructions of Kayseri in the Anatolian Seljuks period
- Tez No: 89959
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. HÜSEYİN YURTTAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1999
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Atatürk Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 277
Özet
ÖZET YÜKSEK LİSANS TEZİ Anadolu Selçuklu Devri Kayseri Yapılarında Taş Süslemeciliği Ali Murat AKTEMUR Tez Danışmasın Yrd. Doç. Dr. Hüseyin YURTTAŞ 1999 Sayfa: Jüri: Yrd. Doç. Dr. Hüseyin YURTTAŞ Kayseri, İç Anadolu'nun tarihi kentlerinden biridir. Selçuklu hakimiyeti ile Anadolu'nun en önemli merkezlerinden biri olmuş, çok sayıda sivil ve dini mimarî esere kavuşmuştur. Bu dönemde, Anadolu sanatında görülen ve bütün İslam aleminde eşine az rastlanan verimlilik Kayseri'de kendini açıkça hissettirmektedir. Kayseri'deki Anadolu Selçuklu yapılarında zengin bir dekorasyon göze çarpar. Bu dekorasyonun büyük bir kısmını da taş tezyinat oluşturur. Geometrik, bitkisel, figürlü plastik ve yazının kullanıldığı süslemelerde Anadolu Öncesi Türk Sanatı ve İran Sanatı'nın etkileri de görülebilmekte; ancak bu etkiler taş üzerinde Anadolulu kimliğe büründürülerek verilmektedir. Anadolu Selçuklu Devri Kayseri yapılarının taş tezyinatı zengin bir çeşitlilik taşır. Tezyinatta, Anadolu Selçuklularının dünya görüşünü hissedebilmek mümkün olduğu gibi, sanatkârların şahsî hayal ve tasavvurlarını da sezebilmek mümkündür. Anadolu Selçuklu eserlerinde ön cephenin daima önemle belirtilmiş olması ve bu cephede yer alan taç kapının tezyinatın ağırlık noktasını teşkil etmesi, Kayseri yapılarında da görülmektedir.Anadolu Selçuklu çağı, cami, medrese, türbe, köşk ve kervansaray gibi yapılarında taçkapı başta olmak üzere; mihrap, sütun, sütun başlıkları, kemerlerde görülen Anadolu Selçuklu klasik üslubu ile beraber taş tezyinatta Kayseri yapılarında, bu yöreye özgü özellikler de görülmektedir. Bunlardan en önemlisi süslemeyi oluşturan motiflerin çift konturlu olarak ele alınmış olmasıdır. Bir diğer önemli yan ise, kitabelerin açık renk malzeme üzerine yazılmasıdır. Anadolu Selçuklularının başkenti Konya'dan sonra ikinci derecede önem arzeden Kayseri, bu önemi gereği çok sayıda Anadolu Selçuklu eserine sahiptir. Dolayısıyla Kayseri'deki Selçuklu eserleri diğer bölgelerdeki aynı dönem eserlerini, plan ve mimarîde etkilediği gibi, süslemede ve taş tezyinatta da etkilemiştir. Bu bakımdan Kayseri'deki Anadolu Selçuklu Devri eserleri Türk sanatı için de önemli bir yere sahiptir.
Özet (Çeviri)
ABSTRACT MASTER THESIS The Stone Decoration of the Constructions of Kayseri in the Anatolian Seljuks Period Ali Murat AKTEMUR Supervisor: Yrd. Doç. Dr. Hüseyin YURTTAŞ 1999 Page: Jury: Yrd. Doç. Br. Hüseyin YURTTAŞ Kayseri, is one of the historical cities of Middle Anatolia. It was became one of the most important places and many civil and religious architectural constructions were built with the Seljuks sovereignty. In this period, the productivity that is rarely seen in the Anatolian architecture and Islamic world, is perceived in Kayseri. Various decoration is seen in the buildings. Most of this decorations are composed of stone decorations. The influence of pre- Anatolian Turkish and Persian art can be viewed in the compositions in which geometrical, vegetal and plastical figures and scriptures taken place. But there influences arrociated with the Anatolian identity on stone decorations. The stone decorations of the constructions of Kayseri from Selçuks period carry a rich variety. In these decorations the Selçuks world view and personal imaginations of artists can be understood, as well. The characteristics that specified facade with the portal in the middle of the construction which are central to Anatolian Seljuks, can be seen obviously in kayseri architectural constructions. In such constructions as mosques, madrasahs, maosoleums, kiosles and caravansarays, especially in portal, then in altar, columnand inplinth which where constructed in the classical style of Anatolian Seljuks, however, manifests some characteristics peculiar to Kayseri one of them is that theIV composing motifs of decoration were carried out in the double-lined contour system. The other is that, the epitaphs written on the light coloured materials. Following Konya, the capital city of Selçuks, Kayseri has many places from Anatolian Selçuks. Consequently, these constructions might influence the other constructions of the same period in the other districts decoratively as well as architecturally for this reason, the constructions of Anatolian Seljuks in Kayseri, have an important place in Turkish art.
Benzer Tezler
- Ürgüp ve çevresindeki Türk-İslam devri yapıları (2 cilt)
Başlık çevirisi yok
OSMAN ERAVŞAR
Yüksek Lisans
Türkçe
1993
Sanat TarihiSelçuk ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAŞİM KARPUZ
- Ankara Etnografya Müzesinin teşhirindeki ahşap eserler
Ankara Ethnography Museum teşhirindeki wood works
OKTAY ÇINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
MüzecilikErciyes ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KERİM TÜRKMEN
- Anadolu Selçuklu Devri Kayseri yapılarında Palmet, Rumi ve Lotus motifi
Palmet, Rumi and Lotus motif in Anatolian Seljuks Kayseri buildings
HAKAN YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sanat TarihiErciyes ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CELİL ARSLAN
- Türkiye Selçukluları ve Beylikler Devrinde Kayseri'de kültürel hayat
Cultural life Of Kayseri in Anatolian Seljuks and Preottoman Period
ŞENAY YANAR