Özel yetenekli öğrencilerin 21. yüzyıl becerileri ve proaktif kariyer davranışları ilişkisinde kariyer karar verme öz-yeterliğin aracı rolü
The mediating role of career decision-making self-efficacy in the relationship between 21st century skills and proactive career behaviors of gifted students
- Tez No: 899760
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ZÖHRE KAYA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: BİLSEM, özel yetenekli öğrenci, 21. yüzyıl becerileri, kariyer karar verme öz-yeterliği, proaktif kariyer davranışları, Science and art centers, gifted students, 21st-century skills, career decision-making self-efficacy, proactive career behaviors
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 108
Özet
Yaşam boyu süren kariyer yolculuğunda öğrenciler başta olmak üzere tüm bireylere etkili kariyer rehberliği ve psikolojik danışmanlık hizmeti sunmak oldukça önemlidir. Alanyazında özel yetenekli öğrencilerin 21. yüzyıl becerileri, kariyer karar verme öz-yeterliği, kariyer davranışları ve bu doğrultuda yönlendirilmeleri ile ilgili sınırlı sayıda çalışmanın olduğu görülmektedir. Özel yetenekli öğrencilerin kariyer gelişimlerini desteklemek amacıyla araştırmaların yapılması ve sonuçlarının tartışılması öğrencilerin etkili kariyer rehberliği ve psikolojik danışmanlık hizmeti almaları açısından alana katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bu düşünceden hareketle araştırmada özel yetenekli öğrencilerin 21. yüzyıl becerileri ile proaktif kariyer davranışları arasındaki ilişkide kariyer karar verme öz-yeterliğin aracı rolü incelenmiştir. Araştırma grubunu 2023-2024 eğitim-öğretim yılında Türkiye'de farklı illerde bulunan BİLSEM'lere devam eden 497 özel yetenekli ortaöğretim öğrencisi (270 kadın, 227 erkek) oluşturmaktadır. İlişkisel tarama modelinin kullanıldığı bu araştırmada veriler; Sosyo-Demografik Bilgi Formu, Çok Boyutlu 21. Yüzyıl Becerileri Ölçeği, Kariyer Karar Verme Öz-Yeterliği Ölçeği-Kısa Formu ve Kariyer Adanmışlık Ölçeği aracılığıyla toplanmıştır. Araştırma verilerinin analizinde SPSS 21.0 ve AMOS 23.0 paket programları kullanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, 21. yüzyıl becerileri, kariyer karar verme öz-yeterliği ve proaktif kariyer davranışları arasında istatistiksel olarak pozitif yönde anlamlı ilişki olduğu bulunmuştur. Aynı zamanda aracılık modelinden elde edilen bulgulardan hareketle özel yetenekli öğrencilerin 21. yüzyıl becerilerinin proaktif kariyer davranışlarını pozitif yönde anlamlı bir şekilde yordadığı ve kariyer karar verme öz-yeterliğinin bu ilişkide kısmi aracı rolünün olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Sonuçlar, kariyer rehberliği ve psikolojik danışmanlığı çerçevesinde tartışılmış ve öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
Providing effective career guidance and psychological counseling services to individuals, particularly students, throughout their lifelong career journey is of utmost importance. In the literature, it is observed that there are a limited number of studies concerning 21st-century skills, career decision-making self-efficacy, career behaviors, and the guidance of gifted students in this regard. Conducting research and discussing the results to support the career development of gifted students is considered to contribute significantly to the field by ensuring that students receive effective career guidance and psychological counseling services. In line with this perspective, this study examines the mediating role of career decision-making self-efficacy in the relationship between 21st-century skills and proactive career behaviors of gifted students. The study group comprises 497 gifted secondary school students (270 females, 227 males) attending BILSEM (Science and Art Centers) in various cities in Turkey during the 2023-2024 academic year. The research employs a relational survey model, and data were collected using the Socio-Demographic Information Form, the Multidimensional 21st Century Skills Scale, the Career Decision-Making Self-Efficacy Scale-Short Form, and the Career Engagement Scale. The data were analyzed using SPSS 21.0 and AMOS 23.0 software packages. The findings revealed a statistically significant positive relationship between 21st-century skills, career decision-making self-efficacy, and proactive career behaviors. Furthermore, based on the results obtained from the mediation model, it was concluded that the 21st-century skills of gifted students positively and significantly predicted proactive career behaviors and that career decision-making self-efficacy played a partial mediating role in this relationship. The results were discussed within the framework of career guidance and psychological counseling, and recommendations were provided.
Benzer Tezler
- Çevre eğitimine dayalı fen, teknoloji, mühendislik, matematik temelli etkinliklerin özel yetenekli öğrencilerin 21. yüzyıl becerilerini geliştirmesine yönelik araştırma
A research to improve the 21st century skills of gifted and talented students of environmental education-based science, technology, engineering, mathematics activities
SELİN KÜLEGEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimYıldız Teknik ÜniversitesiFen ve Matematik Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÜNSAL UMDU TOPSAKAL
- Bilim ve Sanat Merkezine devam eden ilkokul öğrencilerinin mühendislik bilgi düzeyleri ile STEM tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Mersin ili örneği)
Investigation of the relationship between engineering knowledge levels and STEM attitude of primary school students attending to BİLSEM (Example of Mersin province)
BETÜL KANTAROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimMersin ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÜMİT İZGİ ONBAŞILI
- Üstün/özel yetenekli öğrenciler için okul dışı STEM eğitiminin değerlendirilmesi
Evaluation of outdoor STEM training for gifted/talented students
AYBİKE ÖZÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Eğitim ve Öğretimİstanbul Aydın ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. DEVRİM AKGÜNDÜZ
- Ethnographic case study of early STEM education: Investigating students' authentic learning experiences
Erken STEM eğitiminin etnografik durum çalışması: Öğrencilerin otantik öğrenme deneyimlerinin incelenmesi
ŞEFİKA GİRGİN
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
Bilim ve TeknolojiYıldız Teknik ÜniversitesiMatematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BAYRAM COŞTU
- Bilim ve sanat merkezlerinde öğrencilere sunulan eğitim etkinliklerinin yönetimine ilişkin paydaş görüşleri
Opinions of stakeholders on educational activities offered to students at centers of science and art
SONGÜL YAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve Öğretimİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YUSUF ALPAYDIN