Balık yağının emülsiyon ve enkapsülasyon teknikleri ile işlenmesi ve muhafazası üzerine araştırmalar
Investigations on processing and preservation of fish oil by emulsion and encapsulation techniques
- Tez No: 900545
- Danışmanlar: PROF. DR. GÖKHAN BORAN, DR. ÖĞR. ÜYESİ ÜMRAN CANSU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Gıda Mühendisliği, Food Engineering
- Anahtar Kelimeler: Balık yağı, Çoklu emülsiyon, Dondurarak kurutma, Peyniraltı suyu proteini, Püskürterek kurutma, Freeze drying, Fish oil, Multiple emulsion, Spray drying, Whey protein
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Gıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Gıda Mühendisliği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 145
Özet
Bu çalışma üç ana bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde; hangi emülsiyon yöntemi ile daha dayanıklı ve yüksek verimli balık yağı emülsiyonu üretilebileceği araştırılmıştır. Bu amaçla; tek adımlı, iki adımlı ve membran emülsiyon yöntemleri olmak üzere üç farklı yöntem kullanılarak Zeytinyağından çoklu emülsiyon üretilmiş ve elde edilen emülsiyonlar damlacık boyutu ve zeta potansiyeli bakımından karşılaştırılmıştır. Tek adımlı ve membran emülsiyon yöntemlerinde benzer damlacık boyutu ve zeta potansiyeli değerlerine ulaşıldığı halde tek adımlı emülsiyon yönteminin daha kolay ve kullanışlı olması nedeniyle emülsiyon koşullarının optimizasyonu bu yönteme göre yapılmıştır. Optimizasyon çalışması sonucunda belirlenen optimum koşullarda balık yağı ve Zeytinyağı emülsiyonu üretilmiş ve bu emülsiyonların pH, asitlik, iletkenlik, viskozite, renk, zeta potansiyeli, damlacık boyutu, polidispersidite indeksi, kremalaşma indeksi, emülsiyon verimi, in-vitro sindirim, FTIR ve mikroskobik görüntü analizleri gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde, balık yağı emülsiyonlarının hangi duvar materyali ve kurutma yöntemi ile daha etkin bir şekilde kaplanabileceği araştırılmıştır. Bu bölümde, optimum koşullarda üretilen çoklu emülsiyon; jelatin, peyniraltı suyu (Pas) proteini ve soya proteini kullanılarak hem püskürterek hem de dondurarak kurutma yöntemleri ile enkapsüle edilmiştir. Püskürterek ve dondurarak kurutma yöntemleri, enkapsülasyon verimi ve enkapsülasyon etkinliği analizleri ile karşılaştırılmış ve dondurarak kurutma yönteminin daha başarılı sonuçlar verdiği tespit edilmiştir. Daha sonra, dondurarak kurutma yönteminin temel alındığı ve üç farklı proteinin kaplama materyali olarak kullanıldığı optimizasyon çalışması ile optimum enkapsülasyon koşulları belirlenmiştir. Optimum enkapsülasyon koşullarında üretilen balık yağı kapsülleri verim, etkinlik ve Hausner oranı sonuçlarına göre karşılaştırılmış ve Pas proteininin en iyi sonuçları verdiği tespit edilmiştir. Ayrıca, Pas proteini ile optimum koşullarda elde edilen Zeytinyağı ve balık yağı kapsülleri üretilip enkapsülasyon verimi ve etkinliği, yüzey yağı miktarı, ıslanabilirlik, çözünürlük, yığın ve sıkıştırılmış yoğunluk, Hausner oranı, Carr indeksi, kuru madde miktarı, renk, in-vitro sindirim analizleri gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın son bölümünde, işlenmemiş balık yağı, balık yağı tekli emülsiyonu, balık yağı çoklu emülsiyonu ve Pas proteini ile üretilmiş balık yağı kapsülü iki farklı sıcaklıkta (25 ve 60°C) depolanarak balık yağının kalitesi izlenmiş ve bu amaçla serbest yağ asidi, peroksit değeri, tiyobarbütirik asit (TBA) miktarı, p-anisidin değeri, konjuge dien-trien analizleri gerçekleştirilmiştir. Emülsiyon optimizasyonunda gerçekleştirilen 27 adet deneme sonucunda emülsiyonların damlacık boyutu 126-897 nm, polidispersidite indeksi ise 0.128-0.518 aralığında değişmiştir. Optimum koşullarda üretilen Zeytinyağı emülsiyonunun pH değeri 2.89±0.01, balık yağı emülsiyonunun ise 2.80±0.01'dir. Zeytinyağı ve balık yağı emülsiyonlarının iletkenlik değeri sırasıyla 9.65±0.05 ve 9.82±0.11 mS/cm'dir. Viskozite değeri ise aynı örneklerde 2.50±0.00ve 3.75±0.00 cP olarak bulunmuştur. Bu örneklerin zeta potansiyeli değeri sırasıyla -50.70±1.70 ve -48.56±1.06 mV, kremalaşma indeksi değeri ise %8.02±0.66 ve 13.58±0.54 olarak tespit edilmiştir. Enkapsülasyon yönteminin seçimi için dondurarak kurutma ile 140, 160, 180°C'de püskürterek kurutma uygulanmış ve elde edilen kapsüller enkapsülasyon verimi ve enkapsülasyon etkinliği bakımından karşılaştırılmıştır. Püskürterek kurutma ile elde edilen jelatin kapsüllerinde sıcaklık arttıkça hem verim hem de etkinlik artış göstermiş ve en yüksek verim dondurarak kurutmada, en yüksek etkinlik ise 180°C'de püskürterek kurutma ile elde edilmiştir. Pas proteini kapsüllerinde ise püskürterek kurutmada sıcaklık artıkça etkinlikte azalma görülmüş ve en yüksek verim-etkinlik sonuçları dondurarak kurutma yöntemi ile elde edilmiştir. Soya proteininde ise sıcaklık artıkça verim değerleri pek değişmezken etkinlik düşüş göstermiştir. En yüksek verim-etkinlik sonuçları soya proteini ve dondurarak kurutma ile elde edilmiştir. Sonuç olarak dondurarak kurutma yöntemi seçilerek optimizasyon çalışması gerçekleştirilmiştir. Üç farklı protein ile yapılan optimizasyon çalışmasında, en yüksek etkinlik, çözünürlük ve Hausner oranı değerleri Pas proteini kapsüllerinde elde edilmiştir. Pas proteini ile Zeytinyağı ve balık yağı emülsiyonları kullanılarak kapsüller elde edilip verim, yüzey yağı miktarı, etkinlik, ıslanabilirlik, çözünürlük, yığın ve sıkıştırılmış yoğunluk, Hausner oranı, Carr indeksi, kuru madde, renk, in-vitro sindirim, TGA, DSC, FTIR analizleri gerçekleştirilmiştir. Zeytinyağı ve balık yağı kapsüllerinde etkinlik sırasıyla %98.61±0.23 ve 98.22±0.07 olarak bulunmuştur. Söz konusu yağ kapsüllerinde ıslanabilirlik 16.51±0.37 ve 20.70±0.41 s olarak tespit edilmiştir. Çözünürlük oranı ise aynı örneklerde %44.17±0.43 ve %46.06±0.58 olarak tespit edilmiştir. Her iki kapsülde de Hausner oranı 1.32, Carr indeksi 23.81 olarak bulunmuştur. Kapsüllerin kuru madde oranları yüksek bulunmuş, Zeytinyağı kapsülünün kuru madde miktarı %98.97±0.11, balık yağı kapsülünün ise %99.03±0.05 olarak tespit edilmiştir. Kapsüllerin renk değerleri incelendiğinde balık yağı kapsülünün L*, a*, b* ve beyazlık indeksi değerlerinin Zeytinyağı kapsülüne göre daha yüksek olduğu görülmüştür. Peroksit değeri 60°C'de depolanan balık yağı örneklerinde 48. saatte 26.13 meq O2/kg yağ, tekli emülsiyon yöntemiyle emülsiye edilmiş balık yağı örneklerinde 22.17 meq O2/kg yağ, çoklu emülsiyon yöntemiyle emülsiye edilmiş balık yağı örneklerinde 72. saatte 21.07 meq O2/kg yağ seviyesine ulaşıp ardından düşüş göstermiştir. Enkapsüle edilmiş balık yağı kapsülü ise sürekli artış göstermiş ve en yüksek 11.66 meq O2/kg yağ seviyesine çıkmıştır. 25°C'deki depolamada ise peroksit değerleri sürekli olarak artış göstermiş ve en yüksek değerler balık yağında elde edilmiştir. Benzer durum konjuge dien sonuçlarında da gözlemlenmiştir. TBA değerlerinde ise tüm örneklerde artış görülmüştür. En yüksek artış 60°C'de sırasıyla balık yağında (22.26 MDA/kg yağ), tekli emülsiyon yöntemiyle emülsiye edilmiş balık yağı örneğinde (15.70 MDA/kg yağ), çoklu emülsiyon yöntemiyle emülsiye edilmiş balık yağı örneğinde (13.04 MDA/kg yağ) ve enkapsüle edilmiş balık yağı örneğinde (8.46 MDA/kg yağ) elde edilmiştir. Benzer durum p-anisidin ve konjuge trien analizlerinde de görülmüştür. Çalışma sonucunda enkapsülasyonun balık yağı kalitesinin korunması için anlamlı fark yarattığı ve bununla birlikte çoklu emülsiyonun tekli emülsiyona göre balık yağını daha iyi koruduğu tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
This study consists of three main sections. The first section investigated which emulsion method could produce a more durable and efficient fish oil emulsion. For this purpose, multiple emulsions were produced from olive oil using three different methods: single-step, two-step and membrane methods, and the resulting emulsions were compared in terms of droplet size and zeta potential. Although similar droplet size and zeta potential values were achieved both in single-step and membrane methods, single-step method was further studied for optimization of the emulsion conditions due to ease of application and convenience. Optimum emulsion conditions were determined and under these conditions, fish oil and olive oil emulsions were produced for evaluation according to pH, acidity, conductivity, viscosity, color, zeta potential, droplet size, polydispersity index, creaming index, emulsion yield, in-vitro digestion, FTIR and microscopic visuals. In the second section of the study, it was investigated which wall material and drying method could be used to coat fish oil emulsions effectively. For this purpose, multiple emulsions were produced under optimum conditions and these emulsions were encapsulated both by spray and freeze drying using gelatin, whey protein and soy protein as wall materials. Spray and freeze drying were compared in terms of encapsulation yield and encapsulation efficiency. It was determined that freeze drying was more successful in terms of yield and encapsulation efficiency. Then, an optimization study was carried out to determine optimum conditions for encapsulation based on freeze-drying separately for each protein used as wall material. Fish oil capsules produced under optimum encapsulation conditions were compared according to yield, efficiency and Hausner ratio, and whey protein gave the best results. In addition, olive and fish oil capsules were produced under optimum conditions with whey protein. After that; encapsulation yield and efficiency, amount of surface oil, wettability, solubility, bulk and compressed density, Hausner ratio, Carr index, amount of dry matter, color, in-vitro digestion analyses were carried out for a through evaluation of the capsules obtained. In the last section of the study, product quality and oxidation process were monitored by storing raw fish oil, single emulsion of fish oil, multiple emulsion of fish oil and encapsulated fish oil emulsions produced with whey protein at two different temperatures (25 and 60°C). During storage, free fatty acid content, peroxide value, thiobarbituric acid (TBA) amount, p-anisidine value, and conjugated diene-triene analyzes were carried out for a comparative evaluation of the emulsion and encapsulation processes for preservation of fish oil quality. The total of 27 experimental run were carried out for optimization study of the emulsion process. The droplet size of the emulsions varied between 126-897 nm and the polydispersity index varied between 0.128-0.518. The pH value of olive oil emulsion produced under optimum conditions was 2.89±0.01, and that of fish oil emulsion was 2.80±0.01. The conductivity values of olive oil and fish oil emulsions were 9.65±0.05 and 9.82±0.11 mS/cm, respectively. The viscosity value was 2.50±0.00 and 3.75±0.00 cP in the same samples, respectively. The zeta potential values of these samples were determined as -50.70±1.70 and -48.56±1.06 mV, and the creaming index values were determined as 8.02±0.66% and 13.58±0.54, respectively. For selection of the drying method for encapsulation, freeze drying and spray drying at three different temperatures, i.e. 140, 160, 180 °C, were studied. The capsules obtained were compared in terms of yield and encapsulation efficiency. In gelatin capsules obtained by spray drying, both yield and efficiency increased as the temperature of spray drying increased, but the highest yield was obtained by freeze drying and the highest efficiency was obtained by spray drying at 180°C. In whey protein capsules, a decrease in efficiency was observed as the temperature increased in spray drying, and the highest yield and efficiency results were obtained by freeze drying. In soy protein, the efficiency decreased while the yield values did not change much as the temperature increased. The highest yield and efficiency results were obtained with soy protein and freeze drying at the end. As a result, the optimization study was carried out based on freeze drying. In the optimization study conducted with three different proteins, the highest efficiency, solubility and Hausner ratio values were obtained in whey protein capsules. Then, capsules were obtained by using whey protein and olive and fish oil emulsions; and yield, surface oil amount, activity, wettability, solubility, bulk and compressed density, Hausner ratio, Carr index, dry matter, color, in-vitro digestion, TGA, DSC, FTIR analyzes were carried out. Encapsulation efficiency in olive and fish oil capsules was found to be 98.61±0.23% and 98.22±0.07%, respectively. Wettability of the oil capsules was 16.51±0.37 and 20.70±0.41 s. Solubility rate was 44.17±0.43 and 46.06±0.58% for the same samples. In both capsules, Hausner ratio was 1.32 and Carr index was 23.81. Dry matter content of the capsules was high and 98.97±0.11% for olive oil capsules and 99.03±0.05% for fish oil capsules. When the color values of the capsules were examined, it was seen that L*, a*, b* and whiteness index values of the fish oil capsules were higher compared to those of olive oil capsules. Peroxide value was 26.13 meq O2/kg oil at the 48th hour of storage in fish oil samples stored at 60°C, 22.17 meq O2/kg oil in fish oil samples emulsified with single step method, and 21.07 meq O2/kg oil at the 72nd hour in fish oil samples emulsified with multiple emulsion method and then decreased in the later stages of the storage. Peroxide value of fish oil capsules showed a steady increase and reached the highest level of 11.66 meq O2/kg oil at 60°C and 96th hour of the storage. During storage at 25°C, peroxide values increased steadily and the highest values were obtained in raw fish oil. A similar situation was also observed in the conjugated diene results. An increase was observed in TBA values in all samples. The highest TBA value was 22.26 MDA/kg oil for raw fish oil, 15.70 MDA/kg oil for single step emulsion, 13.04 MDA/kg oil for multiple emulsion, and 8.46 MDA/kg oil for fish oil capsule. A similar situation was observed in p-anisidine and conjugated triene results. In conclusion, emulsion and encapsulation led to longer oxidative stability of fish oil quality and multiple emulsion protected fish oil better compared to single step emulsion.
Benzer Tezler
- Sporopollenin ekzin kapsül ile balık yağı enkapsülasyonuna ultrases teknolojisinin etkisinin incelenmesi
The investigation of the effects of ultrasound technology on fish oil encapsulation with sporopollenin exine capsule
NURÇİÇEK DEDETAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Gıda Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NEŞE ŞAHİN YEŞİLÇUBUK
- Encapsulation of echium oil and saffron extract in electrospun nanofibers
Echıum yağı ve safran ekstraktının elektroeğrilmiş nanoliflerde enkapsülasyonu
ZAHRA NAJAFI
Doktora
İngilizce
2022
Gıda Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEŞE ŞAHİN YEŞİLÇUBUK
PROF. DR. FİLİZ ALTAY
- Styrenation of oils based on castor oil
Hintyağı temelli yağların stirenlenmesi
OSMAN SERMET KABASAKAL
Doktora
İngilizce
1995
Kimya Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiKimya Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF.DR. AHMET TUNCER ERCİYES
- Toprak solucanı (Eisenia fetid)'nın hufa içeriğinin zenginleştirilmesi ve karides (Penaeus vannamei) beslemede kullanımı
Enrichment of hufa contents of the earthworm Eisenia fetida and it's use as feed for the shrimp Penaeus vannamei
ASUMAN BEKSARI
Doktora
Türkçe
2017
Su ÜrünleriÇukurova ÜniversitesiSu Ürünleri Yetiştiriciliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ORHAN TUFAN EROLDOĞAN
- Total parenteral beslenme alan çok düşük doğum ağırlıklı bebeklerde omega 3 içeren çoklu lipid preparatlarının kolestaz gelişimi üzerine olan etkisi
Effect of the mixed lipid emulsion containing omega 3 in total parenteral nutrition on cholestasis development in the very low birth weighted babies
ASLI SARIBAŞ KESKİN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2017
Çocuk Sağlığı ve HastalıklarıKocaeli ÜniversitesiÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYLA GÜNLEMEZ