Geri Dön

Modern mimarlık mirasının korunması: Planlı yerleşim alanı örnekleri için yöntem önerisi

Preservation of modern architectural heritage: A proposal for housing estates

  1. Tez No: 901039
  2. Yazar: ESRA NARTKAYA
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. AHMET EMRE DİNÇER
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Mimarlık, Architecture
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Karabük Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 153

Özet

Türkiye'de Modern yapı örnekleri yeterince değer görme ve korunma konusunda sorunlarla karşılaşılabilmektedir. Bu yapıların korunmasına yönelik mevzuatta engel olmamasına rağmen, doğrudan belirleyici ve sınırlayıcı hükümler bulunmamaktadır ve belgeleme ve tescil süreçlerinde karar vericiler tarafından farklı yorumlanabilmektedirler. Bu örneklerden özellikle planlı yerleşim alanı olarak yapılmış çok sayıda örneğin bulunduğu alanların tescil edilerek korunmalarında sorunlar yaşanabilmektedir. Bu yapıların tümünün korunabilmesi mümkün olamayacağından, literatürde de özellikle sıklıkla vurgulanan“kültürel önem”e sahip yapıların tespit edilmesi gerekliliği bulunmaktadır. Bu çalışma kapsamında, kişiden kişiye değişen öznel tercihlerle şekillenen yapı değerlendirme sürecinin, daha ölçülebilir ve şeffaf olacak bir analiz içeren metodu üzerine çalışılmıştır. Bu doğrultuda, bu çalışma, Karabük'ün Yenişehir mahallesi özelinde, savaş sonrası toplu konut alanlarının miras niteliklerinin ve öneminin daha iyi anlaşılması amaçlamaktadır. Kültürel önem ve miras değerleri (DOCOMOMO miras değerleri) çerçevesinde, uzman görüşmelerinden faydalanılarak bir değerlendirme yapılmıştır. Karar destek sistemlerinden biri olan AHP (analitik hiyerarşi süreci) yöntemi, öznel karar sürecine katkı sağlamak amacıyla kullanılmıştır. Alanı bilen ve farklı disiplinlerden seçilen uzmanlar tarafından kıyaslanması sağlanmıştır. Uzmanlar, incelenen binaların korunmasının gerekip gerekmediğine göre önem seviyelerini belirlemiştir. AHP ile yapılan karşılaştırmalar, özellikle soyut-maddi olmayan değerlere ilişkin farklı görüşleri gösteren önemli veriler oluşturmuştur. Süreç boyunca, binaların nitelikleri ve değerleri görünür kılınmıştır. Uzmanlara göre binaların öneminin değiştiği görülmüştür. Bu çalışma 5 aşamadan oluşmaktadır: alandaki binaların özgünlük analizi, binaların sınıflandırılması, AHP'nin daha büyük öneme sahip binalara uygulanması, kültürel önem sıralamasının belirlenmesi ve sıralamaya göre önerilerde bulunulması. Yapılan çalışma sayesinde, modern miras için korunacak yapı kapsamının bilimsel yöntem çerçevesinde değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Oluşturulan modelin başka alanlara uyarlanabilir örnek olabilecek bir çalışma olması hedeflenerek, seçilen alana yönelik bir yöntem geliştirilmesi amaçlanmıştır.

Özet (Çeviri)

Although there are no obstacles in the legislation for the protection of Twentieth-Century building examples in Türkiye, problems may be encountered in the registration and protection of these buildings due to the lack of direct determining and limiting provisions. Especially due to their larger numbers, it is essential to determine their ones with 'cultural significance.' There is a need for a method that involves a more measurable and transparent analysis of the building evaluation process, which is shaped by subjective preference. In this context, this study presents a model based on the AHP-Analytic Hierarchy Process method, which is one of the multi-criteria decision-making methods developed with the modern heritage values of DOCOMOMO. The model was first tested in 3 buildings in Yeni̇şehi̇r, which is an example of a planned settlement area in Karabük city in Türkiye. Survey analyses examined how the buildings were evaluated by experts who were familiar with the area and from various disciplines. Through the comparison, thus, the study evaluated the scope of the building to be protected for modern heritage within the framework of the scientific method. Finally, the method proved to be an exemplary study and could serve other fields as well.

Benzer Tezler

  1. Modern period urban heritage sites as fragmented contexts: Conservation principles and strategies for the existing traces and components of Hermann Jansen's Adana plan

    Parçalanmış bağlam olarak modern dönem kentsel miras alanları: Hermann Jansen'in Adana planının mevcut izleri ve bileşenleri için koruma prensipleri ve stratejileri

    TUĞBA SAĞIROĞLU

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2017

    MimarlıkOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Kültürel Mirası Koruma Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. AYŞE GÜLİZ BİLGİN ALTINÖZ

  2. Türkiye'de planlı kırsal yerleşmelerin tarihsel gelişimi ve Erken Cumhuriyet Dönemi planlı kırsal mimarisinin korunması sorunu

    Survey of the history of planned rural villages and problems related to the protection of planned village architecture of the Early Republic era

    ZEYNEP ERES

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2008

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NUR AKIN

  3. İşlevini yitirmiş endüstriyel alanların yenileme/dönüşümünün Eskişehir kent örneklemi üzerinden değerlendirilmesi

    Assessment of renewal/transformation of redundant industrial zones: Eskişehir city/Turkey example

    HACER YÜKSELİR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    MimarlıkGebze Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ELİF ÖZLEM AYDIN

  4. 1920-1960 arası dönemde planlanan çok katmanlı Batı Anadolu yerleşimlerinin modern mimarlık mirası değerlerinin korunması

    Conservation of modern architectural heritage values of multi-layered Western Anatolian settlements planned between 1920-1960

    ZEREN ÖNSEL ATALA

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ SAKİNE YILDIZ SALMAN

  5. Twentieth century architectural heritage in site conservation approach: Case of Unkapani-Saraçhane

    Sit koruma yaklaşımında yirminci yüzyıl mimarlık mirası: Unkapanı-Saraçhane örneği

    DAMLA TÜFEKLİ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2021

    Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik Üniversitesi

    Kentsel Tasarım Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. TURGAY KEREM KORAMAZ