Cessâs'ın kıyas anlayışı ve Ahkâmu'l-Kur'ân'a yansıması
Jassās's understanding of qiyās and its reflection on Aḥqām al-Qur'ān
- Tez No: 901522
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MERVE ÖZAYKAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Hukuku Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 205
Özet
Hakkında nass veya icma bulunmayan konularda hüküm, kıyasa başvurularak tespit edilir. Aslî kaynaklar arasında zikredilmese de özellikle Hanefi mezhebi tarafından sıkça kullanılan bir delil olan kıyasın diğer delillerden farkı, uygulanırken akla daha çok ihtiyaç duymasıdır. Bu çalışmada Hanefi fıkıh ekolünün günümüze ulaşmış en eski usûl eseri sahibi olan Cessâs'ın kıyas anlayışı örnekleriyle beraber ele alınmıştır. Fıkıh ilminin tedvini açısından önemli bir zaman diliminde kaleme alınan eserler arasında Cessâs'ın el-Fusûl fi'l-Usûl adlı eseri de yer almaktadır. Bu eseri Ahkâmu'l- Kur'ân için bir mukaddime olarak kaleme almış olması, iki eser arasında bir bağlantı olduğuna işaret etmektedir. Cessâs, usûl eserinde kıyasla ilgili hususları aktarırken daha çok tanımlar üzerinde durmuş, aktarılan hususlara dair örneklere çok fazla yer vermemiştir. Ahkâmu'l-Kur'an'da ise doğrudan olaylar hakkında inmiş olan âyetler incelendiğinden, daha çok fıkhın pratik yanı ön plandadır. Buradan hareketle bu çalışmanın birinci bölümde Cessâs'ın kıyas anlayışı teorik olarak incelenmiş; kıyas ve kıyasla alakalı olan kavramların tanımı, türleri ve delilleri ele alınmıştır. İkinci bölümde kıyasa pratik olarak başvurduğu konular incelenmiş, bu uygulamaları esnasında dile getirdiği yorumlardan yola çıkarak kıyasa karşı olan tutumu tespit edilmiştir. Üçüncü bölümde ise Cessâs'ın kıyasla ilişkilendirdiği lügat, nesih, umumun tahsisi, rivâyetler ve birtakım meselelerin kıyasla ilgili yönleri incelenmiştir. Bu konuların her biri, kıyastan ayrı konular olmasına rağmen, kıyasın bu konularla olan bağlantısına dikkat çekilmiş, uygulamalı olarak örnekler üzerinden açıklanmıştır.
Özet (Çeviri)
In matters about which there is no text or consensus, the ruling is determined by referring to qiyās. Although not mentioned among the primary sources, qiyās is an evidence frequently used especially by the Ḥanafī school of thought, but its difference from other evidences is that it requires reason more when applied. In this study, the qiyās understanding of al-Jassās, who is the owner of the oldest work on the Usūl of the Ḥanafī school that has survived to the present day, is discussed together with examples. Among the works written in an important period of time in terms of the codification of the science of jurisprudence, al-Jassās's work called al-Fusūl fī al-Usūl is also included. The fact that he wrote this work as an introduction to Aḥqām al-Qur'ān indicates that there is a connection between the two works. In his work on Usūl, while explaining the issues related to comparison, he focused more on definitions and did not give many examples of the issues conveyed. In Aḥqām al-Qur'ān, since the verses that were revealed directly about the events were examined, the practical side of fiqh was more in the foreground. Starting from this point, in the first part of this study, al-Jassās' understanding of qiyās was examined theoretically; the definition, types and evidence of the concepts related to qiyās were discussed. In the second part, the issues where he applied qiyāspractically were examined and his attitude towards qiyās was determined based on the comments he expressed during these applications. In the third part, the lexicon, naskh, allocation of the general, narrations and some issues that al-Jassās associated with qiyās were examined. Although each of these issues are separate issues from qiyās, the connection between qiyāsand these issues was emphasized and explained practically through examples.
Benzer Tezler
- Ebû Bekr er-Râzî el-Cessâs'ın istihsân anlayışı ve fürû fıkha tatbiki
Ebû Bekr er-Râzî el-Cessâs's istihsan approach and fürû fikha application
MURAT KARABULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Dinİnönü ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET BİRSİN
- Cessas ve Kâdı Abdulcebbar'ın kıyas anlayışlarının karşılaştırılması
A comparasion between the concept of analogy of Cassâs and Kâdi Abd Al-Cabbar
ALİ BUTUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN HACAK
- İbn Hazm'ın Hanefîlere yönelik kıyas eleştirisi
Ibn Hazm's criticism of analogy (qiyās) against Hanafīts
MUHAMMET ALİ ACAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
DinSakarya ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HACI MEHMET GÜNAY
- İslam Hukuk metodolojisinde Ahad haber ve Cessas'ın (m.917/981) Ahad habere yaklaşımı
The approach of Cessas toh Ahad news in the methodology of Law of Islam
MUSTAFA GINBIROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
DinSakarya ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. ABDULAH ÖZCAN
- Hanefî usulcülerinden kadı ebû zeyd ed-debûsînin kıyas nazariyesi (takvimül-edille adlı eseri çerçevesinde)
Başlık çevirisi yok
TEMEL KACIR