Xıx ve XX. Yüzyıl Kırgız halk ozanlarında dinî tasavvufi motifler
Xix and XX. religious Sufi motifts in The Kyrgyz folk pors of the 19th century
- Tez No: 902773
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MESUT SANDIKÇI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 184
Özet
Coğrafi olarak kırsal kesimlerde yaşayan Kırgızlar, XIX-XX. Yüzyılın sonlarına doğru göçebe hayat şartlarını benimsemişlerdir. Atalarının mirası olarak kabul eden şifahi kültür veya aşıklık geleneği, Kırgız toplumunda önemli bir yer teşkil etmektedir. Başta Manas Destanı olmak üzere Kırgız sözlü kültürü, Türk kökenli milletlerin sözel zenginliğini göstermektedir. Araştırmamızın konusu olan Kırgız halk ozanları, Kırgız sözlü kültürünün temsilcileridir. Ağızdan ağıza aktarıla gelen bu şifahi değer, günümüzde Kırgızların yanı sıra Kazak ve Özbeklerde de varlığını devam ettirmektedir. Aslında bu geleneğin ana unsuru Pîrî Türkistan Ahmet Yesevî'den geldiğini ve ona nispet edilen Dîvân-ı Hikmet'den esinlendiğini, ozanların kaleme almış oldukları şiirlerden görmek mümkündür. Zira ozanların eserlerinde, tasavvufi kavramlara rastlamak zordur. Bu yüzden hikmete dayalı nasihat usulü söylemleri ile yetinmeye çalıştık. Bunun dışında çalışmamızda, dinî unsurlara sıklıkla yer vermeye özen gösterdik. Başka bir husus da ozanların, neredeyse tamamında“Ahir Zaman”ile ilgili yazdıkları, araştırmamız açısından dikkat çeken diğer bir konu olmuştur. Bunun nedeni de Rus yönetiminin Orta Asya topraklarına ayak basmasıyla, toplumun milli ve ahlakî değerlerinin bozulmaya uğrayacağı korkusu olmuştur. Nitekim ozanların bu yönde serzenişlerde bulunmaları bunun bir işaretidir. Genel itibarıyla Ozanlık“Aşıklık geleneği”, Türk kökenli milletlerin kültürleri içerisinde önemli bir yere sahiptir. Ozanlar, bulunduğu milletin sözcüsü ve aynı zamanda aynasıdır. Ozanlık geleneği, yüzyılların deneyimlerinden tecrübelerinden sentezlenerek, kendine özgü kuralları olan, söze şiirsel ahenk vererek karşısındakini etkileyebilen özelliğe sahip sanatsal bir değerdir. Ozanların, sözlü kültür ile ilgili irtibatı olan bütün edebiyat türlerinden beslendiğini, araştırdığımız kaynakların çoğunda buna rastladığımızı söyleyebiliriz.
Özet (Çeviri)
Kyrgyz people, living geographically in rural areas, adopted nomadic life conditions towards the end of the XIX-XX century. The oral culture or minstrel tradition, which is considered as the heritage of their ancestors, has an important place in the Kyrgyz society. Kyrgyz oral culture, especially the Manas Epic, is the verbal richness of Turkic nations. Kyrgyz folk bards, who are the subject of our research, are the representatives of Kyrgyz oral culture. This oral value, which has been passed down from mouth to mouth, continues to exist today in Kazakhs and Uzbeks as well as Kyrgyz. In fact, it is possible to see from the poems written by the bards that the main element of this tradition comes from Pîrî Turkistan Ahmet Yesevî and is inspired by Dîvân-ı Hikmet, which is attributed to him. Because it is difficult to come across mystical concepts in the works of the bards. For this reason, we have tried to be contented with their wisdom-based advice discourses. Apart from this, we have taken care to include religious elements frequently in our study. Another issue that attracted attention in terms of our research was that almost all of the poets wrote about the“End Times”. The reason for this was the fear of the deterioration of the national and moral values of the society with the Russian rule in Central Asia. As a matter of fact, the fact that the minstrels made reproaches in this direction is a sign of this. In general, the minstrelsy“minstrel tradition”has an important place in the cultures of the nations of Turkic origin. Minstrels are the spokesperson and at the same time the mirror of the nation. The minstrel tradition is an artistic value that has its own unique rules, synthesized from the experiences of centuries of experience, and has the ability to influence the other by giving poetic harmony to the word. We can say that bards are fed by all types of literature that have contact with oral culture, and we can come across this in most of the sources we have researched.
Benzer Tezler
- Кыргызстандагы мектеп-медреселер(xıx-xx кылымдын башына чейин)
Kırgızistan'daki mektep ve medreseler(xıx-xx yüzyılın başına kadar)
CAYNAGÜL TACİBAY KIZI
Yüksek Lisans
Kırgızca
2022
TarihKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ROZA ABDYKULOVA
- Kırgızistan'da şecere ve Kırgız tarihini yazan ilk yazarlar ve onların eserleri (1849-1949)
Başlık çevirisi yok
CILDIZ ASANBAEVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
TarihKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. REMZİ ATAOĞLU
- XIX. yüzyılın başından XX. yüzyılın ilk yıllarına kadar kırgızistan'daki Tatarların sosyal hayatı ve kültürü
XIX кылымдын башынан XX кылымдын башына чейин кыргызстандагы татарлардын социалдык абалы жана маданияты
YANA SITDIKOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
TarihKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. REMZİ ATAOĞLU
- XX. yüzyılda Türkiye-Kırgızistan ilişkileri
The relationship between Turkey and Kyrgyzstan in the 20th century
DASTANBEK RAZAK UULU
- Dünden bugüne rebab ve yeniden ele alınması
Başlık çevirisi yok
M. REFİK KAYA
Sanatta Yeterlik
Türkçe
1998
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiTürk Sanat Müziği Ana Sanat Dalı
DOÇ. M. CAHİT ATASOY