Кыргызстандагы мектеп-медреселер(xıx-xx кылымдын башына чейин)
Kırgızistan'daki mektep ve medreseler(xıx-xx yüzyılın başına kadar)
- Tez No: 771781
- Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. ROZA ABDYKULOVA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Kırgızistan, okul, medrese, aydınlanma, eğitim, vakıf
- Yıl: 2022
- Dil: Kırgızca
- Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tarih Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 115
Özet
1991'de bağımsızlıktan bu yana ülkemiz tarihi yeniden gözden geçirme ve yeniden yazma fırsatına sahip oldu. Sovyet sansürü tarafından değiştirilen veya karartılmış olan tarihimizi yeniden gözden geçirme ve yeniden yazma avantajımız var. Çalışılması gereken konulardan biri de bilim, aydınlanma ve eğitim tarihi'dir. Medrese okulları, XIX-XX yüzyılın başlarında modern Kırgızistan'ın toprakları yer alan Orta Asya'daki ana eğitim kurumları olarak görülebilir. Bu eğitim kurumları, Kırgız halkının ve diğer komşu halkların okuryazarlığının artmasında büyük önem taşımaktadır. Tarihte ilk kez bu tür okullar Arap şehirleri olan Medine ve Mekke'de ortaya çıkmıştır. İlmin çıkış yeri olan medresenin ortaya çıkışı İslam ile yakından ilişkilidir. İslam dininde eğitime verilen önemden dolayı ilk iş cami, okul ve medrese yapımı olmuştur. Bunun sonucunda İslamlaşma sürecinin yaşandığı bölgelerde camiler inşa edilmiş, camilerde eğitim kurumu olarak medreseler açılmaya başlanmıştır. Okulların ve medreselerin eğitim kurumu olarak Kırgızistan topraklarında yaygınlaşması 19. yüzyıla ve 20. yüzyılın başlarına kadar uzanmaktadır. Bu dönemde Kırgızlar, İslamlaşma sürecine yol açan Kokand Hanlığı'nın bir parçasıydı. Çünkü Kokand Hanlığı İslam ve şeriat hukukuna dayalı dini bir devletti. Hanlık döneminde hanlar ve devlet adamları tarafından okullar, medreseler ve camiler yaptırılmıştır. Devletin siyasi ve askeri yönetiminde aktif rol oynayan, modern Kırgızistan topraklarında ve o dönemde Kırgızların yaşadığı bölgelerde cami ve medreseler inşa eden Kırgızlardan daha iyi insanlar vardı. Medresenin inşası, İslam'ın yayılmasına ve yerel halk arasında okuma yazma bilmeyenlerin ortadan kaldırılmasına, düşünce ve görüşlerin değişmesine katkıda bulunmuştur. Bu eğitim kurumlarında Kırgızlar, Arap ve Fars yazarların eserleriyle tanışmışlardır. Sonuç olarak, yazarlar ve şairler ortaçağ Arap ve Fars edebiyatından etkilenmiştir. Şairler şiirlerini bu döneme kadar sözlü olarak söylemiştirler, daha sonra okuryazarlıklarını geliştirmeye ve eserlerini yazmaya başladılar. Yazıları Arap alfabesine dayanmaktadır. Şairler, eserlerini mektep ve medreselerin müfredatlarına da dahil etmeyi başarmışlardır. Aynı zamanda eserlerinin kopyalarını diğer bölgelere viii dağıttılar. Yaptıkları eserlerle toplumu ahlak, insanlık, vicdan ve dürüstlük konusunda eğitmişlerdir. Tez, XIX yüzyılın başlarından itibaren dönemde keşfedilen medreseler, eğitim sistemleri, fiziki yapıları, vakıf mülkleri, okullarda okutulan ders kitapları ve çalışma yerleriyle ilgili bilgileri, kurucu şahsiyetlerin kuruluş tarihine ait vakıf bilgilerini incelemektedir.
Özet (Çeviri)
С момента обретения независимости в 1991 году у нашей страны появилась возможность пересмотреть и переписать историю. У нас есть преимущество пересмотреть и переписать нашу историю, которая была изменена или затемнена советской цензурой. История знания, просвещения и образования является одним из вопросов, требующих изучения. Школы и медресе можно считать основными учебными заведениями Средней Азии, которые также охватывали территорию современного Кыргызстана в XIX- и начала XX вв. Данные учебные заведения имеют большое значение в искоренении безграмотности кыргызского народа, как и других соседних народов. Впервые в истории такие школы появились в арабских городах Медине и Мекке. Возникновение медресе, места зарождения знаний, тесно связано с исламом. Из-за упора на образование в исламе первой задачей было строительство мечетей, школ и медресе. В результате в районах, где шел процесс исламизации, были построены мечети, а при мечетях стали открываться медресе как учебные заведения. Распространение школ и медресе как учебных заведений на территории Кыргызстана относится к XIX и началу XX веков. В этот период кыргызы входили в состав Кокандского ханства, что привело к процессу исламизации. Потому что Кокандское ханство было религиозным государством, основанным на исламе и законах шариата. Во времена ханства школы, медресе и мечети строились ханами и государственными деятелями. Были люди и лучше кыргызов, которые играли активную роль в политическом и военном управлении государством, а также строили мечети и медресе на территории современного Кыргызстана и в районах, где в то время жили кыргызы. Строительство медресе способствовало распространению ислама и ликвидации неграмотности среди местного населения, изменению мышления и взглядов. В этих учебных заведениях кыргызы знакомились с произведениями арабских и персидских авторов. В результате на писателей и поэтов повлияла средневековая арабская и персидская литература. Поэты пели свои стихи устно, потом они стали повышать грамотность и записывать свои произведения. Их письменность основана на арабском алфавите. Поэтам также удалось включить свои произведения в учебную программу школ и медресе. При этом они распространяли копии своих работ в другие регионы. Своими произведениями они воспитывали общество в нравственности, человечности, совести и честности. В диссертационной работе анализируются данные о медресе, открытых в период с XIX по начало ХХ века, их образовательной системе, физической структуре, вакфном имуществе, учебниках преподаваемых в школе и место получивших образование в медресе в обществе на основе исторических письменных источников и литературы. Ключевые слова: Кыргызстан, школы, медресе, просвещение, образование, вакуф.
Benzer Tezler
- XIX. yüzyılda Türkiye'deki ve Kırgızistan'daki mektep ve medrese eğitimsistemlerinin mukayeseli olarak incelenmesi (Sıbyan mektepleri ve klasik medreseler)
XIX- кылымда түркиядагы жана кыргызстандагы мектеп жана медреседе билим берүү системаларын салыштыруу түрүндѳ анализдѳѳ (сыбян мектептери жана кадимки медреселер)
YAVUZ ERCAN GÜL
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Eğitim ve ÖğretimKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SEVİNÇ ÇIRAK KARADAĞ
- Kırgızistan'daki orta öğretim yöneticilerinin öğretmenlerin mesleki gelişimini motive etme yöntemleri
Кыргызстандагы Жалпы Билим Берүүчү Мектеп Жетекчилеринин Мугалимдердин Кесиптик Жактан Өнүгүшүн Мотивациялоо Методдору
NURCAN GEDİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT GÖKALP
- Kırgızistan'da okul iklimi konusunda öğretmenlerin görüşlerini belirlemek ve çeşitli değişkenlere göre karşılaştırmaktır
Кыргызстанда мектептин атмосферасы жөнүндө мугалимдердин көз карашын аныктоо жана аларды ар түрдүү өзгөрүлмөлүүлүктѳр боюнча салыштыруу
NAZGÜL MOLDOBOLOTOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KÜRŞAD YILMAZ
- Kırgızistan'da özel eğitim öğretmenlerinin karşılaştıkları güçlüklerin incelenmesi
Кыргызстандагы атайын билим берүүдөгү мугалимдердин туш болгон көйгөйлөрүн анализдөө
LAURA ALMAZOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERKAN EFİLTİ
- Ortaokul öğrencilerinin internet bağımlılığı, sanal zorbalık ve sanal mağduriyet düzeylerinin incelenmesi
Негизги мектеп окуучуларынын интернет көз карандылыгы, киберзомбулук жана кибержабырлануу деңгээлдерин изилдөө
ZARİNA ZHANBOLOTOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RÜŞTÜ YEŞİL