Özel sağlık kurumlarında stratejik karar verme süreci: Yöneticilerin bilişsel özellikleri üzerine bir araştırma
Strategic decision making process in private healthcare institutions: A study on the cognitive characteristics of managers
- Tez No: 903114
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MUSTAFA YILDIRIM
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sağlık Kurumları Yönetimi, Sağlık Yönetimi, Health Care Management, Healthcare Management
- Anahtar Kelimeler: Stratejik Karar Verme Modelleri, Bilişsel Kestirme Yollar, Bilişsel Yanılgılar, Özel Sağlık Kurumları, Üst Kademe Yöneticiler
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sakarya Üniversitesi
- Enstitü: İşletme Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Sağlık Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 150
Özet
Strateji oluşturma sürecine ilişkin merak son yıllarda stratejik yönetim alanını meşgul eden en önemli konulardan biri olmuştur. Bu konudaki araştırmalar iki farklı yönde gelişim göstermiştir. Strateji oluşturma kavramı ilk olarak planlama bakış açısıyla ele alınmış, stratejinin rasyonel bir planlama süreci sonunda ortaya çıktığı savunulmuştur. Ancak stratejik planlamanın işletmeleri dar kalıplar içerisine sıkıştırdığına yönelik eleştirilerin ortaya çıkmasıyla, strateji oluşturma sürecine yönelik ikinci bir görüş ortaya çıkmıştır. Buna göre strateji zaman içerisinde evrilen karar süreçlerinde ortaya çıkan bir olgudur. Planlama bakış açısının aksine bu görüş karar süreçlerindeki sezgiselliğe vurgu yapmaktadır. Karar verirken tüm alternatifleri bilmenin mümkün olmadığı, bilinse bile bu alternatiflerin hepsini değerlendirilmenin imkansız olduğu savunulmaktadır. Bu görüşler doğrultusunda tez çalışmasının amacı özel sağlık kurumlarında stratejik kararların nasıl verildiğini ve bilişsel yapı ve süreçlerin bu süreci nasıl etkilediğini keşfetmektir. Araştırmada amaca yönelik olarak temel nitel araştırma deseni kullanılmıştır. Veriler yarı yapılandırılmış mülakat tekniğiyle toplanmıştır. Araştırma kapsamında özel sağlık kurumlarında üst kademelerde yöneticilik yapan 16 kişiyle yüz yüze ya da online olarak görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Her bir katılımcı görüşme öncesi araştırmanın amacı ve önemi hakkında kısaca bilgilendirilmiştir. Veri toplamaya başlamadan önce Sakarya Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Etik Kurulunun uygunluk kararı alınmıştır. Tüm görüşmeler katılımcıların bilgisi dahilinde kayıt altına alınmıştır. Toplam kayıt süresi 808 dakikadır. Kayıtlar araştırmacı tarafından metne dökülerek araştırmanın veri seti oluşturulmuştur. Verilerin analizinde NVIVO 12 paket programından faydalanılarak içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Araştırma kapsamında öncelikle literatüre ve araştırmanın kavramsal çerçevesine dayalı olarak temalar oluşturulmuştur. Literatüre dayalı olarak 3 tema ve 12 kategori ortaya çıkmıştır. Daha sonra katılımcı görüşlerinden bu tema ve kategorilere gidebilecek kodlar araştırılmıştır. Kodlama işleminden sonra araştırmadan elde edilen veriler nihai olarak 3 tema ve 14 kategori altında toplanmıştır. Temalar, stratejik karar verme modelleri teması, bilişsel kestirme yollar teması ve bilişsel yanılgılar temasından oluşmaktadır. Stratejik karar verme modelleri teması altında katılımcılar çoğunlukla mantıklı aşamalarla ilerleme modelinin özelliklerini yansıtan kararlar aldıklarına yönelik görüşlerini bildirmiştir. Bu kategori altında en çok kodlanan ifadeler“adım adım ilerleme”,“ortak karar”ve“fayda”olmuştur. Bilişsel kestirme yollar teması altında katılımcılar en çok hazırda bulma kestirme yolunu kullandıkları anlaşılan görüşlerini bildirmiştir. Bu kategori altında en çok kodlanan ifadeler ise“hatırda kalma”ve“benzer olay”olmuştur. Bilişsel yanılgılar teması altında ise katılımcılar çoğunlukla yönetilebilirlik yanılgısına düştükleri anlaşılan görüşlerini bildirmiştir. Bu kategori altında en çok kodlanan ifadeler ise“aşırı güven”ve“iyimserlik”olmuştur. Sonuç olarak üst kademe sağlık yöneticileri her ne kadar rasyonel davrandıklarını düşünseler bile çoğunlukla mantıklı aşamalarla ilerleme modelinin özelliklerini yansıtan şekilde kararlar almaktadır. Bu durumun sağlık sektörünün kendine has özellikleri ve ülke bağlamı olmak üzere iki unsur üzerinden açıklanabileceği düşünülmektedir. Bununla birlikte araştırmada politika modelinin özel sağlık kurumlarındaki stratejik karar süreçlerinde kullanıldığına dair herhangi bir bulguya rastlanamamıştır. Bu durumun ise stratejik kararların niteliği ve sağlık kurumlarının örgütsel özelliklerinden kaynaklanabileceği düşünülmektedir. Araştırmada katılımcılar bilişsel kestirme yolların ancak rutin kararlarda kullanılabileceğine yönelik görüş bildirirken yöneticilerin stratejik karar süreçlerinde de bu kestirme yolları kullandıkları tespit edilmiştir. Karar süreçlerini basitleştirmek için katılımcılar en çok hazırda bulma kestirme yolunu kullanmaktadır. Bu çalışmanın ampirik olarak test edilmesi zor olan bilişsel özellikler hakkında sahadan gelen bulgular sunması bakımından literatüre önemli bir katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Çalışma sonucunda rasyonel davranışı sınırlayan en önemli unsurlardan biri olan belirsizliğin azaltılabilmesi için politika yapıcılara sektördeki belirsizliği ortadan kaldırmaya yönelik adımlar atmaları yönünde önerilerde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The curiosity about the strategy formulation process has been one of the most important issues that have occupied the field of strategic management in recent years. Research on this subject has developed in two different directions. The concept of strategy formulation was first addressed from a planning perspective and it was argued that strategy emerges as a result of a rational planning process. However, with the emergence of criticisms that strategic planning squeezes businesses into narrow molds, a second view of the strategy formulation process has emerged. According to this view, strategy is a phenomenon that emerges in decision processes that evolve over time. In contrast to the planning perspective, this view emphasizes the intuitiveness of decision processes. It is argued that it is not possible to know all alternatives when making a decision, and even if it is known, it is impossible to evaluate all of these alternatives. In line with these views, the aim of this thesis is to explore how strategic decisions are made in private healthcare institutions and how cognitive structures and processes affect this process. A basic qualitative research design was used for the purpose of the study. Data were collected through semi-structured interview technique. Within the scope of the research, face-to-face or online interviews were conducted with 16 people working as senior managers in the private healthcare institutions. Each participant was briefly informed about the purpose and importance of the research before the interview. Before starting the research, the approval of Sakarya University Social and Human Sciences Ethics Committee was obtained. All interviews were recorded and conducted with the knowledge of the participants. The total recording time was 808 minutes. The recordings were transcribed by the researcher and the data set of the research was created. Content analysis technique was used to analyze the data using NVIVO 12 package program. Within the scope of the research, themes were first created based on the literature and the conceptual framework of the research. Based on the literature, 3 themes and 12 categories were created. Then, codes that could go to these themes and categories were searched from the participant views. After the coding process, the data obtained from the research were finally collected under 3 themes and 14 categories. The themes consist of the theme of strategic decision-making models, the theme of cognitive heuristics and the theme of cognitive biases. Under the theme of strategic decision-making models, the participants stated that they mostly made decisions in a way that reflected the characteristics of the logical progression model. The most frequently coded expressions under this category were“step-by-step progress”,“joint decision”and“benefit”. Under the theme of cognitive heuristics, the participants reported their opinions that they mostly used the shortcut of ready finding. The most frequently coded expressions under this category were“recall”and“similar event”. Under the theme of cognitive biases, participants reported their opinions that they mostly fell into the manageability misconception. The most frequently coded expressions under this category were“overconfidence”and“optimism”. As a result, even though senior health managers think that they act rationally, they often make decisions that reflect the characteristics of the logical incrementalism model. It is thought that this situation can be explained by two factors: the specific characteristics of the health sector and the country context. However, the study did not find any evidence that the policy model was used in strategic decision-making processes in private healthcare organizations. It is thought that this may be due to the nature of strategic decisions and the organizational characteristics of health institutions. In the study, while the participants stated that cognitive heuristics can only be used in routine decisions, it was found that managers also use these heuristics in strategic decision processes. In order to simplify decision processes, the participants mostly use the availability heuristics. It is thought that this study will make an important contribution to the literature in terms of providing findings from the field about cognitive characteristics that are difficult to test empirically. As a result of the study, policymakers are advised to take steps to eliminate uncertainty in the sector in order to reduce uncertainty, which is one of the most important factors limiting rational behavior.
Benzer Tezler
- Current models in higher education governance
Yükseköğretim yönetiminde çağdaş modeller
BAYRAMGELDI HUDAYBERDIYEV
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Eğitim ve Öğretimİstanbul Medeniyet ÜniversitesiEğitim Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM HAKAN KARATAŞ
- Sağlık kurumlarında stratejik değişim, yenilikçi performans, üst yönetim ekibi davranış bütünleşmesi ve örgüt kültürü arasındaki ilişkilerin değerlendirilmesi
Assesment of relationships between strategic change, inovation performance, top management team behavior integration and organizational culture in healtcare organization
İSMAİL BİÇER
Doktora
Türkçe
2024
Sağlık Kurumları YönetimiHacettepe ÜniversitesiSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OĞUZ IŞIK
- Sağlık kurumlarında strateji haritalarının oluşturulması ve yönetsel kararlarda kullanılması üzerine bir araştırma
A research about creation of strategy maps at medical institution and usage of managarial desicion
CANAN DAŞHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Sağlık Kurumları YönetimiDokuz Eylül Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ONUR ÖZVERİ
- 2003 sonrası Afganistan'da kadın hakları ve anayasal düzeni
Women's rights and constitutional order in Afghanistan after 2003
MOHAMMAD ISHAQ MOHAMMADI
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Siyasal BilimlerKütahya Dumlupınar ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EBRU DENİZ OZAN