Geri Dön

Sosyal bilgiler öğretmenlerinin sınıflarındaki özel gereksinimli öğrencilerine sundukları etkili öğretimsel uygulamalara ilişkin görüş ve deneyimleri

Social studies teachers' opinions and experiences regarding effective instructional practices provided to students with special needs in their classrooms

PDF İndir

  1. Tez No: 903195
  2. Yazar: GÜLŞAH PABUÇÇU
  3. Danışmanlar: PROF. DR. FATMA NUR AKÇİN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Marmara Üniversitesi
  10. Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Özel Eğitim Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Zihin Engelliler Eğitimi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 342

Özet

Bu araştırmayla Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin sınıflarındaki özel gereksinimli öğrencilerine sundukları etkili öğretimsel uygulamalara ilişkin görüş ve deneyimlerinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda İstanbul ilinde Millî Eğitim Bakanlığına bağlı devlet ortaokulunda çalışan, sınıfında özel gereksinimli öğrenci bulunan 37 sosyal bilgiler öğretmeniyle yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubu amaçlı örneklem yöntemlerinden ölçüt örnekleme yöntemi kullanılarak oluşturulmuştur. Bu hedefe yönelik olarak araştırma nitel araştırma desenlerinden durum çalışması yapılarak yürütülmüştür. Araştırmadan elde edilen veriler betimsel analiz yoluyla analiz edilmiştir. Araştırma bulguları, Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin bir üniteyi işlerken öğretim öncesi yazılı bir plan hazırlamamasına rağmen öğrencilerin dikkatini çekerek derse başladıklarını göstermektedir. Öğretim sırasında akıllı tahta, internet siteleri, videolar, haritalar gibi görsel materyalleri yoğun şekilde kullanırken, dokunsal ve fiziksel etkinliklere daha az yer verdikleri gözlemlenmiştir. Ayrıca, okuma etkinlikleri ve eğitsel oyunlar gibi soyut materyallerin de daha az kullanıldığı belirtilmiştir. Derslerde ağırlıklı olarak anlatım ve tartışma yöntemleri tercih edilmekte, drama, soru-cevap ve beyin fırtınası tekniklerine de yer verilmektedir. Öğretim sonunda ise ünite değerlendirme soruları çözülmekte, öğrencilere defterlerine not tutturularak ev ödevi verilmektedir. Her dersin sonunda konular özetlenerek, tekrar çalışmalarıyla ders sonlandırılmaktadır. Öğretmenlerin özel gereksinimli öğrencilere yönelik yaptığı uyarlamalarda öncelikli olarak öğrencilerin hazırbulunuşluk seviyesine dikkat ettikleri gözlemlenmiştir. Öğretim içeriği günlük yaşamla bağlantılı ve işlevsel beceriler üzerine şekillendirilmiştir. Öğretim sürecinde, öğretmenler özel gereksinimli öğrencilerin etkinliğe katılımı için rehber öğretmen, aile ve akran desteği sağlamış, destek eğitim odalarında bireysel eğitim vermişlerdir. Etkinlikler genellikle oyun becerileri, ince motor beceriler ve okuma-yazma becerilerine yönelik tasarlanmış, görsel işitsel ve gerçek eşyalar, modeller yoğun olarak kullanılmıştır. Öğretmenler, akademik beceriler için öğrenci seviyesine uygun, basit sorular sormayı ve tekrarı tercih ederken, sosyal becerileri geliştirmek amacıyla öğrencilere sorumluluk ve görev vermeyi ön planda tutmuşlardır. Sınıf atmosferinde motivasyon ve cesaretlendirme stratejileri kullanılmış, geri bildirimlerde ise olumlu pekiştirme ve dönüt yöntemleri öne çıkmıştır. Ödev uyarlamaları yapılmamakla birlikte, sınavlarda görsel içeren, öğrenci seviyesine uygun sınavlar hazırlanmış ve BEP sınavları uygulanmıştır. Öğretmenler, sınıfta tüm öğrenciler için en fazla gerçek eşya ve modelleri, ardından teknolojik/dijital, yazılı/basılı ve görsel materyalleri kullandıklarını ifade etmişlerdir. Özel gereksinimli öğrenciler için ise öğretmenlerin gerçek eşya ve modellerin, ardından görsel ve işitsel materyallerin etkili olduğunu belirtmiştir. Öğrencilerin sınıf içinde verilen görevleri bağımsız bir şekilde tamamlayabilmeleri için öğretmen desteği (örneğin, dönüt ve olumlu pekiştirme) ve akran desteğinin önemi vurgulanmıştır. Öğretmenler, bu süreçte öğrencileri zorlamadan, onların seviyelerine uygun görevler vererek sorumluluk almalarını sağlamakta; görevleri tamamlama fırsatı sunmakta, cesaretlendirme, özgüven kazandırma ve duygusal bağ kurma gibi yaklaşımlarla öğrenci bağımsızlığını desteklemektedir. Araştırma, sosyal bilgiler öğretmenlerinin özel gereksinimli öğrenciler için sınav ve değerlendirme süreçlerinde çeşitli uyarlamalar yaptığını ortaya koymuştur. Birçok öğretmen, özel gereksinimli öğrencilere yönelik performans değerlendirmesini davranış değerlendirmesi, derse ve etkinliğe katılım, sözlü notu verme gibi yöntemlerle gerçekleştirdiğini belirtmiştir. Aynı zamanda, öğretmenlerin çoğu sınav hazırlarken çoktan seçmeli, boşluk doldurma ve doğru-yanlış soru türlerini kullanmayı tercih ettiğini ifade etmiş, ancak sınav içeriği, ortamı ve süresinde sınırlı düzeyde uyarlamalar yaptıkları gözlemlenmiştir. Soru zorluk derecesi açısından, öğretmenler genellikle az sayıda soru sorarak, öğrencilerin seviyesine uygun, daha basit sorular hazırladıklarını, bazen de farklı zorluk seviyelerinde sorular sunduklarını belirtmişlerdir. Ayrıca bazı öğretmenler, ipucu kelimeler vererek öğrencilerin soruları daha kolay anlamalarını sağlamaya çalışmıştır. Soru seçeneklerinde yapılan uyarlamalarda ise öğretmenlerin bir kısmı seçenek sayısını azaltmayı, çeldirici ifadeler kullanmamayı ve bazı durumlarda görsel seçenekler sunmayı tercih etmiştir. Soruların yapısında ise pek çok öğretmen, soruları görsellerle desteklemiştir. Sınav formatında yapılan uyarlamalar arasında, bazı öğretmenlerin sınav sorularını daha büyük puntoda yazmayı tercih ettikleri görülmüştür. Sınav yöntemlerinde yapılan uyarlamalarda ise öğretmenler genellikle bireyselleştirilmiş eğitim programına dayalı sınavlar uygulamış ve bazı durumlarda iki ayrı sınav yapmışlardır. Puanlama yöntemlerinde, birçok öğretmen doğru cevaplara daha yüksek puanlarlar vererek değerlendirme yapmıştır. Ayrıca, bazı öğretmenler sınav kâğıtlarında daha yüksek notlar vermiş ve sınav sırasında öğrencilere yardım, ipucu verme ve olumlu pekiştirme gibi destekler sunmuşlardır. Öğretmenler, özel gereksinimli öğrencilerinin değerlendirilmesinde bilişsel ve akademik becerilerden ziyade sosyal, duygusal ve toplumsal becerilerin geliştirilmesine öncelik verdiklerini; öğrencilerin bireysel özelliklerine ve bireyselleştirilmiş eğitim planına uygun değerlendirilmesi gerektiğini ifade etmişlerdir. Öğretmen niteliğini artırmaya yönelik öneriler arasında, öğretmenlerin lisans eğitimi süresince özel eğitim kurumlarında gözlem ve uygulama yapma isteği öne çıkmaktadır. Ayrıca, öğretmenler teorik olarak özel eğitim ve kaynaştırma, özel eğitimde materyal tasarımı, iletişim becerileri, davranış yönetimi ile sosyal, duygusal ve psikolojik beceriler konularında ders almayı talep etmektedirler. Öğretmenlerin meslektaşlarına yönelik öneriler arasında ders planlaması, öğrencilerin bilişsel, duyuşsal ve psikomotor becerilerini geliştirmeye yönelik süreçlere katılım, özel gereksinimli öğrenciler için uygun program ve materyal geliştirme, ekip çalışması ile öğrenci gelişimini takip etme ve öğretmen gelişimine önem verme gibi konular vurgulanmıştır. Öğretmenlerin öğrencilere yaklaşımlarında ise daha dikkatli ve özenli olunması gerektiği belirtilmiştir. Elde edilen bu bulgular alanyazındaki araştırmaların bulguları ışığında tartışılmıştır.

Özet (Çeviri)

This study aims to determine the views and experiences of social studies teachers regarding the effective instructional practices they offer to students with special needs in their classrooms. For this purpose, semi-structured interviews were conducted with 37 social studies teachers who work in a public secondary school affiliated with the Ministry of National Education in Istanbul and have students with special needs in their classrooms. The study group was formed using criterion sampling method, one of the purposeful sampling methods. For this purpose, the research was conducted as a case study from qualitative research designs. The data obtained from the research were analyzed through descriptive analysis. The findings of the study show that although Social Studies teachers do not prepare a written plan before teaching a unit, they start the lesson by attracting students' attention. While they used visual materials such as smart boards, websites, videos, maps, etc. intensively during instruction, they used tactile and physical activities less frequently. In addition, abstract materials such as reading activities and educational games were used less. Lecture and discussion methods are predominantly preferred in the lessons, while drama, question-answer and brainstorming techniques are also used. At the end of the teaching, unit evaluation questions are solved, students are given homework by taking notes in their notebooks. At the end of each lesson, the topics are summarized and the lesson is concluded with review activities. It was observed that the teachers primarily paid attention to the readiness level of the students in their adaptations for students with special needs. The instructional content was shaped on functional skills related to daily life. During the teaching process, teachers provided guidance counselor, family and peer support for the participation of students with special needs, and provided individual training in support education rooms. Activities were generally designed for play skills, fine motor skills and literacy skills, and audio-visual and real objects and models were used extensively. Teachers preferred asking simple questions and repetition appropriate to the level of the students for academic skills, while prioritizing responsibility and assigning tasks to students in order to develop social skills. Motivation and encouragement strategies were used in the classroom atmosphere, and positive reinforcement and feedback methods were emphasized. Although homework adaptations were not made, exams that included visuals and were appropriate for the level of the students were prepared and IEP exams were implemented. Teachers stated that they mostly used real objects and models in the classroom for all students, followed by technological/digital, written/printed and visual materials. For students with special needs, teachers stated that real objects and models were effective, followed by visual and auditory materials. The importance of teacher support (e.g., feedback and positive reinforcement) and peer support was emphasized for students to be able to complete the tasks given in the classroom independently. In this process, teachers support student independence by not forcing students to take responsibility by assigning tasks appropriate to their level, providing opportunities to complete tasks, encouragement, building self-confidence and emotional bonding. The study revealed that social studies teachers made various adaptations in the examination and assessment processes for students with special needs. Many teachers reported that they assessed the performance of students with special needs through behavioral assessment, participation in lessons and activities, and verbal grading. At the same time, most of the teachers stated that they preferred to use multiple-choice, fill-in-the-blank and true-false question types when preparing exams, but it was observed that they made limited adaptations in the content, environment and duration of the exam. In terms of question difficulty, teachers stated that they generally asked fewer questions and prepared simpler questions appropriate to the level of the students, and sometimes presented questions at different levels of difficulty. In addition, some teachers tried to make it easier for students to understand the questions by providing clue words. As for the adaptations made to the question options, some of the teachers preferred to reduce the number of options, not to use distractor expressions, and in some cases to provide visual options. In the structure of the questions, many teachers supported the questions with visuals. Among the adaptations made in the exam format, it was observed that some teachers preferred to write the exam questions in larger font size. As for the adaptations made in testing methods, teachers generally administered exams based on the individualized education program and in some cases administered two separate exams. In scoring methods, many teachers gave higher scores to correct answers. In addition, some teachers gave higher marks on the test papers and provided support to students during the test, such as help, prompting and positive reinforcement. Teachers stated that they prioritized the development of social, emotional and social skills rather than cognitive and academic skills in the evaluation of students with special needs and that students should be evaluated in accordance with their individual characteristics and individualized education plan. Among the suggestions for improving teacher quality, the desire of teachers to observe and practice in special education institutions during their undergraduate education stands out. In addition, teachers requested theoretical courses on special education and inclusion, material design in special education, communication skills, behavior management and social, emotional and psychological skills. Among the suggestions for teachers' colleagues, lesson planning, participation in processes to develop students' cognitive, affective and psychomotor skills, developing appropriate programs and materials for students with special needs, following student development through teamwork, and giving importance to teacher development were emphasized. It was stated that teachers should be more careful and attentive in their approach to students. These findings were discussed in the light of the findings of the studies in the literature.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    808386

    Sosyal bilgiler öğretmenlerinin kaynaştırma sınıflarındaki deneyimleri

    Experiences of social studies teachers in inclusion classes

    GÜLSER KUTLUAY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Eğitim ve ÖğretimAksaray Üniversitesi

    Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUHAMMED SARI

    DOÇ. DR. GÜLİSTAN YALÇIN

  2. Tez No

    589437

    İlkokullarda özel gereksinimli öğrencilerin eğitiminde karşılaşılan sorunların incelenmesi

    Examining the problems encountered in education of special needs students in elementary schools

    SERKAN DEMİR

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Eğitim ve ÖğretimGazi Üniversitesi

    Temel Eğitim Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MUSTAFA KALE

  3. Tez No

    511109

    Özel gereksinimli öğrencilere yönelik destek eğitim odası uygulamalarına ilişkin öğretmen ve aile görüşlerinin belirlenmesi

    Identifying the teacher and family views on resource rooms practices aimed at students with special needs

    NİMET SEMİZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Eğitim ve ÖğretimBolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi

    Özel Eğitim Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ NURHAN CORA İNCE

  4. Tez No

    263493

    Kaynaştırma uygulamaları yapılan ilköğretim okullarına devam eden zihinsel engelli bireylerin eğitim yaşantılarına yönelik görüşlerinin betimlenmesi

    The description of intellectually disabled individuals views of their educational lives who are attending to primary schools that practice mainstreaming application

    YELİZ YEKTA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2010

    Eğitim ve ÖğretimAbant İzzet Baysal Üniversitesi

    Özel Eğitim Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. ARZU TANRIVERDİ KIŞ

  5. Tez No

    348983

    Özel eğitim okullarını denetleyen eğitim denetmelerinin mesleki rehberlik görevleri ve iş başında yetiştirme rollerine ilişkin öğretmen görüşleri

    Opinions of teachers, on vocational guidance and on-the-job training roles of education inspectors who inspects special education schools

    ÖZNUR MAKAL GÜNER

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    Eğitim ve ÖğretimYeditepe Üniversitesi

    Eğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA OTRAR

Geri Dön