Sahih ve şâz kıraatler bağlamında Yûnus Sûresi
Surah Yûnus in the context of authentic and shaz qirāāt
- Tez No: 903606
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA SAĞLAM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 102
Özet
Her bir Kur'an Sûresi'nin, kıraat-tefsir ilişkisi bağlamında telaffuz merkezli olduğu kadar anlam merkezli olarak da ele alınmasının gerekli olduğunu düşünüyoruz. Bu sayede kıraat farklılıklarının özellikle de ferşî farklılıkların anlama katkısı ve etkisi ortaya konularak kıraat farklılıklarının âyetlerin anlamında bir tezat oluşturmadığı aksine anlam zenginliği meydana getirdiği anlaşılmış olacaktır. Bu anlam çeşitliliği asıl itibariyle âyetin tefsiriyle ilgili bir durumdur. Ancak kıraat vecihlerinin çeşitli oluşu bazen âyetin anlamının zihinde daha belirgin hale gelmesine katkı sağlamaktadır. Bu doğrultuda sûre özellikli kıraat farklılıklarına yoğunlaşan çalışmalara ihtiyaç vardır. Çoklu okuma özelliklerinin âyetlerin anlamında çeşitliliğe yol açtığı, bu durumun Kur'an'ın anlam denizinde katre misali olsa da katkı sağladığı gözden uzak tutulmamalıdır. Yûnus Sûresi özelinde incelediğimiz bu çalışmada, kıraat ihtilaflarının âyetlerde usûl ve ferş bakımından, fonetik veya anlam açısından ne gibi farklılıklar meydana getirdiği ele alınmıştır. Ayrıca kıraat farklılıklarının anlamı doğrudan veya kısmen ne ölçüde etkilediği, ihtiva ettiği zengin kıraat tevcihleri sayesinde âyetlerin anlaşılmasında müfessirlere ne gibi bakış açıları kazandırdığı, kelimenin irabında hangi değişikliklere yol açtığı detaylı bir şekilde değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Sûrede yer alan kıraatler, mukayeseli ve bütüncül bir yaklaşımla ele alınarak seb'a, 'aşera ve erba'ate 'aşera kıraatlerine göre incelenmiştir. Öncelikle sûrede yer alan on sahih kıraat incelenirken şâz kıraatler ayrı bir başlıkta ele alınmıştır. Sûredeki sahih kıraatler usûl ve ferş yönünden iki kısımda tasnif edilerek incelenmiştir. İmâle, işmâm, ravm, terkîk, sıla, idğâm, nakil, sekte, ibdâl, teshîl ve tecvîd kaideleri usûl konusundaki farklılıklara girerken bunun dışında kalan ve bir kaidesi olmayan kıraatler ise ferşî farklılık olarak ele alınmaktadır. Usûl konusundaki farklılıkların -bazı istisnalar hariç- mana üzerinde bir etkisi bulunmazken ferşî farklılıkların mana üzerinde etkisi bulunmaktadır. Buna göre ferşî farklılıklar sayesinde âyet, anlam çeşitliliği kazanmaktadır. Bu durumun örneklerini Yûnus Sûresi'nde de görmek mümkündür. Sûrede tespit edilen ferşî farklılıkların her biri müstakil bir başlıkta ele alınmıştır. Zikredilen bu ferşî farklılıkların, âyetin anlamı üzerindeki etkileri klasik dönem tefsir kaynaklarından ve huccetu'l-kıraat literatürüne ait kaynaklardan istifade edilerek ortaya konulmuştur. Nitekim bu hususta İbnü'l-Cezerî'nin en-Neşr fi'l-Kırââti'l-'Aşr'ı, Ma'saravî'nin el-Kâmilu'l-Mufassal'ı, Taberî'nin Câmi'u'l-Beyân'ı ve Zemahşerî'nin el-Keşşâf'ı kendilerinden istifade edilen önemli eserlerdir. Burada tefsir ilmi ile kıraat ilmi arasındaki güçlü bağı da görmekteyiz. Bu iki ilim aynı zamanda birbirine kaynaklık etmektedir. Sûrede, ferşî farklılıklar zikredildikten sonra usûl farklılıkları ele alınmıştır. Buna göre önce ilgili usûl konusu açıklanarak bilgi verilmiş sonrasında sûrede geçtiği yerler âyet sırasına göre belirtilmiştir. Usûl farklılıkları daha hacimli çalışmalarda anlatılacak kadar geniş olduğundan çalışmamızda usûl farklılıklarının tamamı incelenmemiştir. Bunun yerine en meşhur olanları zikredilmiştir. Usûl farklılıklarından sonra İbn Muhaysın, Yezîdî, Hasan-ı Basrî, A'meş ve râvilerine nispet edilen şâz kıraatler incelenmiştir. Şâz kıraatler incelenirken cumhurun kıraati de belirtilerek şâz kıraat ile cumhurun okuyuşu mukayese edilmiştir. Netice itibariyle, sûrede yer alan kıraatlerin gerek fonetik yönden telaffuza çeşitlilik kazandırması, ümmet için kolaylık teşkil etmesi gerekse âyetin anlamına çeşitlilik kazandırması ve bu kıraatlerin bir tezat veya tenakuz değil aksine tenevvü içermesi son derece önem arz etmektedir.
Özet (Çeviri)
We believe that each Quranic Surah should be considered in terms of the Qirā'a-interpretation relationship, both in terms of pronunciation and meaning. In this way, the contribution and effect of Qirā'a differences, especially the literal differences, will be revealed, and it will be understood that Qirā'a differences do not create a contradiction in the meaning of the verses, but on the contrary, they create a richness of meaning. This diversity of meaning is essentially a situation related to the interpretation of the verse. However, the variety of Qirā'a styles sometimes contributes to the meaning of the verse becoming more apparent in the mind. In this direction, there is a need for studies focusing on Qirā'a differences specific to the surah. It should not be overlooked that multiple reading characteristics lead to diversity in the meaning of the verses, and that this situation contributes, even if it is like a drop in the sea of meaning of the Quran. In this study, which we have examined specifically for the Surah Yunus, we have discussed what kind of differences in Qirā'a differences have caused in the verses in terms of method and arrangement, phonetics or meaning. In addition, to what extent the Qirā'a differences directly or partially affect the meaning, what kind of perspectives they have provided to the commentators in understanding the verses thanks to the rich Qirā'a orientations they contain, and what kind of changes they have caused in the pronunciation of the word have been evaluated in detail. The readings in the surah were examined with a comparative and holistic approach according to the readings of seb'a, 'ashera and erba'ate 'ashera. First of all, the ten authentic readings in the surah were examined, while the shaz readings were taken up under a separate heading. The authentic readings in the surah were classified and examined in two parts in terms of usul and farsh. The rules of imale, ishmâm, ravm, tariq, sıla, idgâm, nakil, sekte, ibdâl, teshil and tajwid are included in the differences in usul, while the Qirā'as that remain outside of this and do not have a rule are considered as differences in the substantive meaning. While the differences in usul -with some exceptions- do not have an effect on the meaning, the substantive differences do have an effect on the meaning. Accordingly, the verse gains a variety of meaning thanks to the substantive differences. It is possible to see examples of this situation in the Yunus Sura. Each of the structural differences detected in the sura is discussed under an independent heading. The effects of these structural differences mentioned on the meaning of the verse are revealed by using the classical period tafsir sources and the sources belonging to the hujjat al-kiraat literature. Indeed, in this regard, İbnü'l-Cezerî's en-Neşr fi'l-Kırââti'l-'Aşr, Ma'saravî's el-Kâmilu'l-Mufassal, Taberî's Câmi'u'l-Beyân' and Zemahşerî's el-Keşşâf are important works that have been used. Here, we also see the strong connection between the science of tafsir and the science of Qirā'a. These two sciences also serve as a source for each other. After mentioning the differences in the sura, the differences in usul were discussed. Accordingly, first the relevant usul subject was explained and information was provided, then the places where it was used in the sura were indicated in the order of the verses. Since the usul differences are so extensive that they can be explained in larger studies, not all of the usul differences were examined in our study. Instead, the most famous ones were mentioned. After the usul differences, the irregular Qirā'as attributed to Ibn Muhaysin, Yazidi, Hasan-i Basri, A'mash and their narrators were examined. While examining the irregular Qirā'as, the Qirā'a of the cumhur was also specified and the reading of the cumhur was compared with the irregular Qirā'a. As a result, it is extremely important that the Qirā'as in the surah provide variety in pronunciation from a phonetic perspective, provide convenience for the ummah, and provide variety in the meaning of the verse, and that these Qirā'as do not contain contradictions or inconsistencies, but rather variety.
Benzer Tezler
- Nizamuddin En-Nîsâburî'nin Garâibu'l-Kur'ân ve Regâibu'l-Furkân adlı tefsirinde kıraat olgusu
The recitation phenomenon in interpretation named Garâibü'l-Kur'ân ve Regâibü'l-Furkân by Nizamiddun En Nisâburî
YUNUS İŞERİ
Doktora
Türkçe
2021
Dinİstanbul ÜniversitesiKur’an-ı Kerim Okuma ve Kıraat İlmi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KERİM BULADI
- Muhammed Esed'in meâl tefsirinde kırâatlerin etkisi
The effect of recitations on the interpretation of Muhammed Esed's verses of judgment
RECEP ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DinBurdur Mehmet Akif Ersoy ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FATİH CANKURT
- Şâz kıraatler ve tefsire etkisi
Non-canonical readings of the Qur'an and their effect on quranic exegesis
İRFAN ÇAKICI
Doktora
Türkçe
2016
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ALİ ÖGE
- Şâz kırâatler bağlamında Muhammed b. Mahmud'un (XI/XVII. asır) Nihâyetü Kırâati Tezkiyeti Hâfizi'l-Kur'ân adlı eserinin tahlil ve tahkiki
The analysis and investigation of Muhammed b. Mahmud's (XIth/XVIIth centuries) Nihâyetü Qirâati Tezkiyeti Hâfizi'l-Qur'ân in the context of shaz qira'ats
ABDULLAH AKYÜZ
Doktora
Türkçe
2022
Dinİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULLAH EMİN ÇİMEN
- Zemahşerî'nin el-Keşşâf'ında kıraat olgusu
The phenomenon of Qiraat in al-Zamakhshari's al-Kashshaf
MUSTAFA KILIÇ