Maḳaş Bėk Muḥammedof'un Caḳsı Ügit adlı eseri (inceleme, metin, aktarma, dizin)
Maḳaş Bėk Muḥammedof's Caḳsi Ügit (introduction, analysis, text, index)
- Tez No: 904835
- Danışmanlar: PROF. DR. AYHAN ÇELİKBAY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çağdaş Türk Dilleri ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 341
Özet
Bu çalışma 19. yüzyılda Muhambetjan Şoltırulı Bekmuhambetov tarafından yazılan ve 20. yüzyılın ilk yıllarında basılan“Caḳsı Ügit”adlı eseri konu almaktadır. 6 jır ve Rus dilinden çeviri olmak üzere 2 hikâyeden oluşan toplam 8 metni bulunan Arap harfli eser, 1 kapak sayfası ve metinlerin yer aldığı 24 sayfadan oluşmaktadır. Kurallı bir yazı dilinin henüz oluşmadığı, bir geçiş dönemi olan 19. yüzyılda Türkistan sahasında basılan eserlerin dilinde Çağatay Türkçesinin dil özelliklerinin devam etmekte olan etkisi ve çeşitli sebeplerle Türk lehçelerinin dil özellikleri görülmektedir. Tezimizin konusu olan“Caḳsı Ügit”adlı eser, dönemin dil özellikleri ile Kazak sözlü edebiyatı örneklerini yansıtması bakımından önemlidir. Eser, çağdaş Kazak Türkçesinin gelişme tarihi içinde belirli bir dönemin dil özelliklerini yansıtması bakımından araştırmacılara değerli malzemeler sunar. Özellikle, metin dilinde karşılaşılan çağdaş Kazak edebî dili dışındaki söz varlığı unsurları ve dil özellikleri çağdaş Kazak Türkçesi dil tarihinin belirli bir döneminin aydınlatılması, bugünkü Kazak edebî dili ile metinleri arasındaki ortaklıkların ve farklılıkların ortaya çıkarılması bakımından önem taşır. Çalışma giriş, inceleme, metin, aktarma ve dizin ana bölümlerinden oluşmaktadır. Çalışmanın giriş bölümünden önce araştırmanın amacı, kapsamı, önemi ve araştırmada takip edilen yöntem hakkında bilgi verilmiştir. Giriş bölümünde yazar ve eseri tanıtılmış, yazarın hayatı, çalışmaları ve tezimize konu olan eseri hakkında bilgi verilmiştir. İnceleme, yazım, ses bilgisi ve şekil bilgisini içermektedir. Yazım bölümünde ünlü ve ünsüzlerin yazımı üzerinde durulmuştur. Yazım açısından tutarlı bir metin olmadığı, sıklıkla aynı sözcüğün farklı biçimlerde yazıldığı söylenebilir. Ses Bilgisi bölümünde ünlü ve ünsüz uyumları, ses olayları ile ses değişimleri ele alınmıştır. Kalınlık-incelik uyumunun kurallı olduğu fakat düzlük-yuvarlaklık uyumunun korunduğu örneklerin bulunmasının yanı sıra bazı sözcük tabanlarında ve eklerde düzlük-yuvarlaklık uyumuna girmeyen örneklerin de yer aldığı görülmüştür. Şekil Bilgisi bölümünde, yapım ve çekim ekleri, fiil çekimleri, durum ekleri, birleşik fiil ve isimlerin yüklem görevinde kullanılması gibi başlık ve örneklerle metnin gramer yapısı incelenmiştir. Metin, aktarma bölümünde metnin yazı çevrimi ve aktarması yapılmıştır. Yazım yanlışları metnin altına dipnot olarak düşülmüştür. Dizin bölümünde ise metinde geçen sözcüklerin gramatikal dizini oluşturulmuştur. Sözcükler metnin bağlamında anlamlandırılmaya çalışılmış, pek çok kültür ifadesi, alıntı sözcük ve artık kullanılmayan terim ile karşılaşılmıştır. Kaynaklar bölümünde araştırma süresince yararlanılmış kaynak ve taranmış ağ bilgileri yer almaktadır.
Özet (Çeviri)
This thesis is based on the manuscript called Maḳaş Bėk Muḥammedof's Caḳsı Ügit (Introductıon-Analysıs-Text-Index) written by Muhambetjan Soltirulı Bekmuhambetov in the 19th century. The text, which has 8 texts in total, consisting of 2 stories, 6 of which are jir and translation from the Russian language, consists of 1 cover page and 24 pages with texts. In the language of the works published in the field of Turkestan in the 19th century, which was a transition period, when a regular written language was not yet formed, the continuing influence of the language features of Chagatai Turkish and the linguistic features of Turkish dialects are seen for various reasons. The work named“Caḳsı Ügit”, which is the subject of our thesis, is important in terms of reflecting the language characteristics of the period and the examples of Kazakh oral literatüre In this thesis provides valuable materials to researchers in terms of reflecting the language characteristics of a certain period in the development history of contemporary Kazakh Turkish. In particular, the vocabulary elements and language features other than the contemporary Kazakh literary language encountered in the text language are important in terms of illuminating a certain period of the contemporary Kazakh Turkish language history, revealing the similarities and differences between today's Kazakh literary language and its texts. Thesis consists of introduction, review, text-transfer and index main chapters Before the introduction part of the study, information was given about the purpose, scope, importance of the research and the method followed in the research. In the introduction the author and his work are introduced, and information is given about the author's life, works and his work, which is the subject of our thesis. The linguistic analysis includes spelling, phonetic and morphological information. In the spelling section, the spelling of vowels and consonants is emphasized. It can be said that there is no coherent text in terms of spelling, and often the same word is written in different forms. In the Phonology chapter vowel and consonant harmonies, sound events and sound changes are discussed. It has been observed that there are examples where the thickness-thinness harmony is regular but the flatness-roundness harmony is preserved, as well as examples that do not enter the flatness-roundness harmony in some word bases and affixes. In the morphology chapter the grammatical structure of the text has been examined with titles and examples such as construction and inflectional suffixes, verb conjugations, case suffixes, use of compound verbs and nouns in the predicate task. In the text-translation section, the transcription and translation of the text were made. Spelling errors are written as footnotes under the text. In the index chapter the grammatical index of the words in the text was created. The words were tried to be interpreted in the context of the text, and many cultural expressions, borrowed words and obsolete terms were encountered.
Benzer Tezler
- Molla Muhammed Zaferbek Muhammed oğlı 'nur-name' (İnceleme-metin- dizin)
Нур-намa чыгармасы (Анализ-Текст-Сөздүк көрсөткүч)
ABİDİN ÖZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Türk Dili ve EdebiyatıKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiTürkoloji Ana Bilim Dalı
ÖĞR. GÖR. MİRZAT RAKIMBEK UULU
- Kariyer gelişiminde üst düzeyi hedeflemiş kadın yöneticiler üzerine bir araştırma: Maliye Bakanlığı örneği
A research on woman managers who targeting the senior managements in their career development: Sample of the Ministry of Finance
ASLI GÜLHAN BEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Kamu YönetimiTürk Hava Kurumu Üniversitesiİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FERUDUN KAYA
- Medyada dolaylı algı ve kadının tüketim davranışının temsili üzerine bir çalışma
Meta perception in media and a study about representing of the consumption behaviours of women
HATİCE ŞULE OĞUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Halkla İlişkilerAnkara ÜniversitesiHalkla İlişkiler ve Tanıtım Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. MİNE GENCEL BEK
- Comparison of alloyed and non-alloyed ohmic contacts in GaN/algan HEMT for Ka band radar applications
Ka bant radar uygulamaları için GaN / algan HEMT yapılarında alaşımlı ve alaşımsız ohmik kontakların karşılaştırılması
HÜSEYİN ÇAKMAK
Doktora
İngilizce
2020
Fizik ve Fizik MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMikro ve Nanoteknoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUHSİNE BİLGE İMER
DOÇ. DR. ALPAN BEK
- Fabrication of various metal nanostructures with hole mask colloidal lithography
Deşik maske kolloid litografisi ile çeşitli metal nanoyapıların üretilmesi
İBRAHİM MURAT ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
İngilizce
2014
Fizik ve Fizik MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ALPAN BEK