Climate resilience through identifying and prioritizing the regeneration of urban vegetation voids a case study of Balat and Fener
İklim direnci için kentsel yeşil boşlukların belirlenmesi ve önceliklendirilmesi, Balat ve Fener örneği
- Tez No: 904889
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYŞEGÜL AKÇAY KAVAKOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Peyzaj Mimarlığı, Landscape Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Peyzaj Mimarlığı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 89
Özet
Bu araştırmanın odak noktası, Istanbul'un tarihi semtleri Fener ve Balat'taki kentsel boşlukların keşfi ve stratejik kullanımıdır. Kentsel boşluklar, ¸sehir dokusu içinde bo¸s veya yeterince kullanılmayan alanlar olarak tanımlanır ve iklim de˘ gi¸sikli˘ gi, biyolojik çe¸sitlilik kaybı ve yetersiz ye¸sil altyapı gibi acil kentsel zorlukların üstesinden gelmek için benzersiz fırsatlar sunar. Bu ara¸stırma, bu ihmal edilmi¸s alanları iklim dayanık- lılı˘ gını artıran ve sürdürülebilir kalkınmayı te¸svik eden daha geni¸s kentsel stratejilere entegre etmek için kapsamlı bir çerçeve sunmayı hedeflemektedir. Çalı¸sma, kentsel bo¸sluklar kavramını tanımlamak ve günümüz kentsel sorunları ba˘ glamında geçerlili˘ gini incelemek için kapsamlı bir literatür taramasıyla ba¸slamı¸stır. Tarihsel olarak, kentsel bo¸sluklar, kentsel dokuyu kesen sorunlu veya verimsiz alan- lar olarak görülmü¸stür. Ancak, ara¸stırma, bu alanları ekolojik ve sosyal faydalar için yararlanılabilecek de˘ gerli kaynaklar olarak tanıyan akademik söylemde bir paradigma de˘ gi¸sikli˘ gine vurgu yapmaktadır. Literatür taraması, kentsel bo¸sluklar kavramıyla kar¸sıla¸stırarak, atıl araziler, kirli alan- lar ve terkedilmi¸s alanlar gibi ilgili kavramlar üzerine önceki çalı¸smaları inceleyerek saglam bir temel olu¸sturmu¸stur. Inceleme ayrıca, iklim de˘ gi¸sikli˘ gi ile ba¸sa çıkmak için kentsel tasarım yakla¸sımlarının evrimini izlemektedir. Onarıcı tasarımdan, hasar görmü¸s olanları onarmaya odaklanarak, sürdürülebilirlik ve yenileyici tasarıma geçi¸si göstererek, kentsel ekosistemlere net pozitif katkılar yaratmayı amaçlamaktadır. Çalı¸smanın ilk teorik çerçevesi, ¸sehirlerin kentsel bo¸slukları nasıl kullanarak iklim de˘ gi¸sikli˘ giyle ba¸sa çıkabilece˘ gini anlamaya odaklanmı¸stır. Çevresel sorunları ele al- maya yönelik erken çabalar, insan faaliyetleri tarafından degrade olmu¸s ekosistemleri ve kentsel unsurları restore etmeyi amaçlayan onarıcı tasarım ilkelerine dayanmak- tadır. Bu yakla¸sım belirli ba˘ glamlarda etkili olsa da, onarımın tek ba¸sına artan iklim de˘ gi¸sikli˘ gi etkilerine yeti¸semeyece˘ gi kısa sürede ortaya çıkmı¸stır. Sürdürülebilirlik kavramı, kendine yeterli ve dengeli kentsel ortamları savunan daha bütüncül bir yakla¸sım olarak ortaya çıkmı¸stır. Bu, ye¸sil bina tasarımları, ye- nilenebilir enerji sistemleri ve sürdürülebilir kentsel drenaj gibi sürdürülebilir uygu- lamaların uygulanmasına yol açmı¸stır. Yaygın bir ¸sekilde benimsenmesine ra˘ gmen, sürdürülebilirlik devam eden çevresel krizleri tam olarak ele almakta yetersiz kalmı¸stır. Sonuç olarak, yenileyici tasarım kavramı ortaya çıkmı¸stır. Yenileyici tasarım, yalnızca zararı en aza indirmekle kalmayıp, kentsel ekosistemleri restore etmeyi ve yenilemeyi hedefleyerek çevreye olumlu katkılar sa˘ glamayı amaçlar. Bu çalı¸sma, kentsel bo¸slukların kentsel dayanıklılı˘ ga ve ekolojik sa˘ glı˘ ga katkıda bulunan net pozitif alanlara dönü¸stürülebilece˘ gini savunarak, yenileyici tasarım çerçevesinde konumlanmaktadır. Literatür taraması ayrıca, kentsel bo¸slukların de˘ gi¸sen algılarını da ele almı¸stır. Öncelikle göz zevkini bozan veya 'onarılması gereken' problemler olarak görülen bu alanlar, artık ¸sehirler için potansiyel varlıklar olarak de˘ gerlendirilmektedir. Bu alanların geçici kullanımı, çe¸sitli akademisyenler tarafın- dan, karakterlerini kalıcı olarak de˘ gi¸stirmeden topluluk bahçeleri, geçici pazarlar veya sanat enstalasyonları gibi etkinlikler için geçici olarak kullanılmalarını te¸svik eden bir yakla¸sımdır. Ara¸stırma metodolojisi, kentsel bo¸slukların ve bunların kentsel dayanıklılı˘ gı artırma potansiyelinin kapsamlı bir ¸sekilde anla¸sılması için hem nitel hem de nicel verileri en- tegre etmi¸stir. Çalı¸sma, tarihi ara¸stırma, saha ziyaretleri, Co˘ grafi Bilgi Sistemi (CBS) analizi ve mekansal haritalama içeren karma yöntemler yakla¸sımını benimsemi¸stir. Nitel Veri Toplama: Tarihsel ve Ba˘ glamsal Analiz Metodolojinin ilk a¸saması, tarihsel ba˘ glamı belirlemek ve çalı¸sma alanında önemli kentsel bo¸slukları tanımlamak için nitel veri toplamayı içermektedir. Bu a¸sama, Fener ve Balat'ın kentsel evrimi üzerine tarihi haritalar, ar¸siv kayıtları ve mevcut liter- atürün gözden geçirilmesini kapsamaktadır. Zengin kültürel mirası ve karma¸sık kentsel dokusu ile tanınan bu semtler, yıllar içinde çe¸sitli sosyoekonomik ve demografik de˘ gi¸siklikler ya¸samı¸stır. Bu de˘ gi¸siklikler, pek çok yeterince kullanılmayan alanın or- taya çıkmasına yol açmı¸s ve bu alanlar, özellikleri ve çevresindeki alanlarla olan ili¸sk- ileri do˘ grultusunda haritalanıp sınıflandırılmı¸stır. Literatürdeki bulguları do˘ grulamak ve kentsel bo¸slukların mekansal dinamikleri hakkında daha ayrıntılı bir anlayı¸s kazanmak için saha gözlemleri gerçekle¸stirilmi¸stir. Bu saha ziyaretleri, açık bo¸sluklar (örne˘ gin, bo¸s arsalar ve terkedilmi¸s parklar) ve kapalı bo¸sluklar (örne˘ gin, kullanılmayan binalar ve terkedilmi¸s sanayi alanları) gibi mevcut bo¸sluk türlerini tanımlamakta kritik bir öneme sahip olmu¸stur. Nitel ver- iler, çalı¸sma örne˘ gini tanımlamak için temel olu¸sturmu¸s ve semtlerin sosyo-kültürel ba˘ glamına dair içgörüler sunmu¸stur. Nicel Veri Toplama: Yüksek Çözünürlüklü Uydu Görüntüleri ve CBS Analizi Ara¸stırmanın nicel a¸saması, ˙ Istanbul Teknik Üniversitesi Uhuzam Ajansı'ndan temin edilen yüksek çözünürlüklü uydu görüntülerinin edinimini ve analizini içermektedir. Dört spektral banddan olu¸san görüntüler - Kırmızı, Ye¸sil, Mavi ve Yakın Kızılötesi (NIR) - kentsel bo¸slukların ekolojik de˘ gerini de˘ gerlendirmek için ArcMap CBS yazılımı kullanılarak i¸slenmi¸stir. Analiz, üç ana indeksin üretilmesine odaklanmı¸stır: Normalle¸stirilmi¸s Fark Bitki Indeksi (NDVI): Bu indeks, bitki örtüsünün yo˘ gunlu˘ gunu ve saglıgını ölçerek çalı¸sma alanındaki ye¸sil alanları tanımlamaya olanak tanır. Nor- malle¸stirilmi¸s Fark Su Indeksi (NDWI): Bu indeks, geçirgen ve geçirimsiz yüzeyler arasındaki farkı ayırt etmeye yardımcı olur ve yeraltı suyu ¸sarjı ve ya˘ gmur suyu yöne- timi potansiyeli hakkında bilgiler sunar. Yüzey Su Indeksi (SWI): NDVI ve NDWI'nin üst üste bindirilmesiyle olu¸sturulan SWI, kentsel alanların ekolojik de˘ gerini hem bitki örtüsü hem de geçirgenlik açısından daha kapsamlı bir ¸sekilde de˘ gerlendirmektedir. Bu indeksler, yüksek ekolojik potansiyele sahip bölgeleri vurgulayan ayrıntılı haritalar olu¸sturmak için kullanılmı¸stır. Haritalar, daha sonra nitel verilerle birle¸stirilerek Fener ve Balat'taki kentsel bo¸sluklar için kapsamlı bir öncelik haritası geli¸stirilmi¸stir. Ara¸stırma bulguları, kentsel bo¸slukların Istanbul'un ye¸sil altyapısına ve genel kentsel dayanıklılı˘ gına katkıda bulunma potansiyelini vurgulamaktadır. Çalı¸smanın bir parçası olarak geli¸stirilen öncelik haritası, kentsel bo¸slukları ekolojik ve mekansal özellikler- ine göre dört ana türde sınıflandırmı¸stır: Rekreasyonel Kentsel Parklar, Kurumsal Açık Alanlar, Açık Kentsel Bo¸sluk Alanları ve Kapalı Kentsel Bo¸sluk Alanları. Açık Kentsel Bo¸sluk Alanları: Açık Kentsel Bo¸sluk Alanları: Bunlar, önemli bir yapı içermeyen bo¸s arsalardır veya terkedilmi¸s alanlardır. Analiz, açık kentsel bo¸slukların bitki artırımı için yüksek potansiyele sahip oldu˘ gunu ve topluluk bahçeleri, cep park- ları veya ye¸sil koridorlar olarak dönü¸stürülebilece˘ gini ortaya koymu¸stur. Bu alanlar- daki bitki örtüsünü artırarak, ¸sehirler daha serin mikro-iklimler yaratabilir, kentsel ısı adası etkilerini azaltabilir ve yerel yaban hayatı için habitat sa˘ glayabilir. Kapalı Kentsel Bo¸sluk Alanları: Kapalı Kentsel Bo¸sluk Alanları: terkedilmi¸s binalar veya kullanılmayan depolar gibi alanlar, uyarlamalı yeniden kullanım fırsatları sunmaktadır. Bu alanlar, yapısal bütünlüklerini korurken sosyal, kültürel veya ekonomik etkinlikler için yeniden i¸slevselle¸stirilebilir. Örnekler arasında, terkedilmi¸s binaların topluluk merkezleri, sanat alanları veya ye¸sil çatılar olarak dönü¸stürülmesi bulunmaktadır. Kapalı bo¸slukların yeniden etkinle¸stirilmesi, ¸sehirlerin sosyal ba˘ glılı˘ gı te¸svik etmesine ve sakinlere etk- ile¸sim ve katılım için yeni alanlar sunmasına olanak tanır. Rekreasyonel Kentsel Parklar ve Kurumsal Açık Alanlar: Rekreasyonel Kentsel Parklar ve Kurumsal Açık Alanlar: Çalı¸sma, semtlerde mev- cut olan rekreasyonel ve kurumsal açık alanları da haritalamı¸stır. Bu alanlar zaten kullanılmakta olsa da, ara¸stırma, bunların yakınındaki kentsel bo¸sluklarla entegre edil- erek daha bütünlüklü ye¸sil a˘ glar olu¸sturulabilece˘ gini önermektedir. Bu, ba˘ glantıyı ve eri¸silebilirli˘ gi artıracak ve ye¸sil alanları sakinler ve ziyaretçiler için daha ula¸sılabilir hale getirecektir. Ara¸stırmanın, Istanbul ve benzeri zorluklarla kar¸sıla¸san di˘ ger ¸sehirlerde kentsel plan- lama ve politika için birkaç sonucu bulunmaktadır. Ilk olarak, kentsel bo¸slukların ye¸sil altyapı ve iklim dayanıklılı˘ gını önceliklendiren daha geni¸s kentsel stratejilere entegre edilmesinin de˘ gerini göstermektedir. Yenileyici bir yakla¸sımı benimseyerek, ¸sehirler iklim de˘ gi¸sikli˘ ginin olumsuz etkilerini azaltmakla kalmaz, aynı zamanda sosyal ve ekonomik kalkınma için yeni fırsatlar yaratabilir. Ikincisi, çalı¸sma, veri toplama ve analizinde çok katmanlı bir yakla¸sımın önemini vurgulamaktadır. Nitel ve nicel yöntemlerin kombinasyonu, vaka çalı¸sma alanının bütünsel bir anlayı¸sını sa˘ glamakta ve ara¸stırmanın gelecekteki müdahaleleri yönlendi- rebilecek uygulanabilir bulgular üretmesine olanak tanımaktadır. Üçüncüsü, ara¸stırma, kentsel bo¸sluklara daha dinamik ve esnek bir yakla¸sımı savun- maktadır; bu, geçici kullanımları ve uyarlamalı yeniden kullanma potansiyellerini tanı- maktadır. Politika yapıcılar ve kentsel planlamacılar, önemli yatırımlar veya kalıcı de˘ gi¸siklikler gerektirmeyen kentsel bo¸sluklar için geçici kullanımları dikkate almalıdır. Bu, ¸sehirlerin bu alanları hızla etkinle¸stirmesine ve kullanımlarını topluluk ihtiyaçları geli¸stikçe uyarlamasına olanak tanıyacaktır. Bu ara¸stırma, kentsel bo¸slukların sürdürülebilir kentsel geli¸sime ve iklim dayanık- lılı˘ gına katkıda bulunma potansiyelini vurgulamaktadır. Bu ihmal edilmi¸s alanları kentsel peyzajın ayrılmaz bile¸senleri olarak yeniden hayal ederek, ¸sehirler ekolojik, sosyal ve kültürel amaçlara hizmet eden çok i¸slevli alanlar yaratabilir. Çalı¸sma, kentsel bo¸slukların ekolojik özellikleri ve yenileme potansiyellerine dayalı olarak tanımlanması ve önceliklendirilmesi için bir çerçeve sunmaktadır. Bulgular, ¸se- hirlerin yeterince kullanılmayan alanları algılayı¸sında ve kullanı¸sında bir paradigma de˘ gi¸sikli˘ gine ihtiyaç duydu˘ gunu vurgulamaktadır. Kentsel bo¸slukların çözülmesi gereken problemler olarak görülmesinden ziyade, canlı, dayanıklı ve kapsayıcı kentsel ortamlar yaratmak için fırsatlar olarak görülmesi gerekmektedir. Sonuç olarak, bu ara¸stırma, kentsel yenileme sürecine ekolojik, sosyal ve kültürel unsurları entegre eden bütüncül bir kentsel planlama yakla¸sımını savunmaktadır. Böylece, ¸sehirler kentsel bo¸sluklarını, sakinlerin ya¸sam kalitesini artıran ve çevreye olumlu katkılarda bulunan varlıklar haline getirebilir. Bu çalı¸smanın bulguları, hem tarihi hem de ça˘ gda¸s ¸sehirlerde kentsel bo¸slukların potansiyelinden yararlanmayı hede- fleyen gelecekteki ara¸stırmalara ve pratik müdahalelere zemin hazırlamaktadır.
Özet (Çeviri)
This research examines the potential of urban voids in Istanbul's historic Fener and Balat neighborhoods to build resilience against climate change and contribute to sus- tainable urban development. These neighborhoods, which are prominent historic urban centers, are known for their rich cultural heritage and unique urban fabric but are si- multaneously facing increasing urban pressures, dense construction, and environmen- tal threats. This situation necessitates the re-evaluation of these areas through green infrastructure and nature-based solutions. Urban voids are generally defined as unused or idle spaces, and this research aims to explore the potential of these voids to support urban ecosystem services by examining their capacity to enhance climate resilience and adaptation. The primary goal of the research is to conduct a detailed analysis of the current state of urban voids in the Balat and Fener neighborhoods and to demonstrate how these areas can be integrated into green infrastructure. Within this framework, the potential of urban voids to contribute to climate change adaptation and increased resilience through nature-based solutions has been investigated. The study integrates both qualitative and quantitative data collection methods, carrying out a comprehensive analysis that evaluates the ecological, socio-cultural, and spatial dimensions of urban voids from a multi-faceted perspective. The first step of the research involves preparing a sample of the study area and con- ducting the analysis based on this sample. In this process, historical information was gathered through literature review and field visits, and this information was supple- mented with urban voids identified using municipal maps. As a result of the field surveys conducted to understand the characteristics of the historical fabric and existing urban voids, prominent areas were identified and mapped based on the information obtained from the literature. These maps were combined with high-resolution satellite imagery and spatial analyses, which were employed in the subsequent stages of the research. In the following step, high-resolution satellite images were obtained from the Istanbul Technical University Satellite Remote Sensing Center (Uhuzam). These data were used to create the necessary maps for vegetation and permeability analyses of the study area. The satellite images include red, green, blue, and near-infrared bands, which were transferred to the ArcMap GIS software for analysis. Initially, an NDVI (Normalized Difference Vegetation Index) map was created to as- sess the vegetation in the study area, followed by an NDWI (Normalized Difference Water Index) map to distinguish between permeable and impermeable surfaces. How- ever, since the NDWI map alone was insufficient to evaluate permeability, an SWI (Soil Water Index) map was created through the superimposition of the NDVI and NDWI maps, thereby enabling a more precise analysis. As a result of these steps, the ecological values and physical characteristics of the urban voids in the study area were comprehensively revealed. The research findings indicate that four types of urban areas have been examined in the Balat and Fener neighborhoods: Recreational Urban Parks, Institutional Open Spaces, Open Urban Void Spaces, and Closed Urban Void Spaces. Recreational Urban Parks, which are defined as areas with sufficient vegetation and permeability characteristics, were used as a benchmark for evaluating other spaces. These parks cover an area of approximately 74,000 square meters and play a significant role in terms of ecosys- tem services. Evaluating recreational parks aims to enhance the ecological benefits of spaces used by urban residents for recreation and social interaction. Institutional Open Spaces include educational, religious, civic, and public open spaces and cover a total area of approximately 242,000 square meters. These areas serve the surrounding communities with various services and have the potential to support green infrastructure when adequately vegetated. Assessing these institutional open spaces is crucial for enhancing urban ecosystem services and strengthening the green matrix within the urban fabric. Open Urban Void Spaces generally include unused, oddly shaped urban areas or va- cant spaces left behind after the demolition of previous structures. These areas cover approximately 46,500 square meters and are highlighted as spaces that need to be con- sidered in redevelopment agendas. When transformed into green infrastructure, open urban voids have the potential to enhance biodiversity, improve microclimate condi- tions, and increase social interactions within local communities. Closed Urban Void Spaces, on the other hand, refer to buildings or plots that are reserved for future de- velopments or are still in use but are currently idle. These areas cover approximately 45,700 square meters and should be evaluated by urban planners as spaces suitable for green infrastructure and sustainable urban development. Closed urban voids can be utilized not only to improve physical infrastructure but also to contribute to the urban social fabric and strengthen community ties. The research reveals that the re-evaluation of urban voids presents a significant poten- tial in combating climate change. Re-assessing these areas within green infrastructure through nature-based solutions not only enhances environmental sustainability but also supports socio-economic revitalization. Such approaches, particularly in neighbor- hoods of historical significance like Balat and Fener, can contribute to the preservation of cultural heritage and the achievement of sustainable urban development goals. Thus, the ecological and socio-cultural revaluation of urban voids can be carried out from a multi-dimensional perspective. This research emphasizes the critical importance of assessing urban voids within green infrastructure in combating and adapting to climate change. The study, conducted in the Balat and Fener neighborhoods, demonstrates the potential of urban voids to support ecosystem services and increase urban climate resilience. For urban plan- ners and policymakers, re-assessing these areas can provide both environmental and socio-economic benefits, contributing to a sustainable urban future. This research advocates that the adaptive reuse of urban voids can yield ecological, social, and economic benefits in historic urban centers and offers concrete strategies in this re- gard. The findings of the research highlight the significance of such vacant spaces in increasing urban climate resilience and achieving sustainable urban development, thereby presenting a model that can serve as an example for other cities as well
Benzer Tezler
- Afet yönetiminde ikincil travmatik stresin SAR Arama Kurtarma Gönüllüleri üzerindeki etkisi
The effect of secondary traumatic stress on SAR Search and Rescue Volunteers in disaster management
ŞEYMANUR ERDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Psikolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiAcil Durum ve Afet Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ CEYHAN KAHYA
- Strategic decision making for resilient urban logistics
Dirençli kentsel lojistik için stratejik karar verme
ÖYKÜ ILICAK ALP
Doktora
İngilizce
2024
Endüstri ve Endüstri MühendisliğiGalatasaray ÜniversitesiEndüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ORHAN FEYZİOĞLU
- Kırsal yerleşim alanları için sürdürülebilir planlama modeli olarak dirençli kent yaklaşımı: Sarıyer örneği
An approach of resilient city as a sustainable planning model for rural settlements: Sarıyer example
ESRA LATİFOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Peyzaj Mimarlığıİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİLÜFER KART AKTAŞ
- Mimarlıkta döngüsel tasarım yaklaşımı: Karar verme mekanizmaları için kavramsal bir çerçeve
Advancing circular design in architecture: A framework for decision-making mechanisms
AYŞE CEYLİN CEYDA HÜNDAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiBilişim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MERYEM BİRGÜL ÇOLAKOĞLU
- Sürdürülebilir tedarik zinciri performansının değerlendirilmesinde SCOR modelinin incelenmesi
An analysis of the SCOR model in evaluating sustainable supply chain performance
CEYDA ÇALIŞIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Mühendislik Bilimleriİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DİLAY ÇELEBİ GONIDIS