Geri Dön

Hat sanatının Musul şehrinde ortaya çıkışı ve Geç Osmanlı dönemindeki gelişimi

The emergence of calligraphy art in the city of Mosul and its development during the Ottoman period

  1. Tez No: 905632
  2. Yazar: MEHMET ULUSOY
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ABDULKADİR DÜNDAR
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: El Sanatları, Güzel Sanatlar, Crafts, Fine Arts
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ankara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Türk İslam Sanatları Tarihi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 424

Özet

Irak toprakları özellikle Musul, Osmanlı Devleti'nin hâkimiyeti altına girdikten sonra idari ve mali açıdan olduğu kadar, mimarî açıdan da önemli değişimler yaşamıştır. Irak'ın mali yapısı üzerinde araştırmacılar önemle dururken, mimarî yapısı ve diğer eserler (camiler-mescitler, mezar taşları, türbeler, evler) dikkat çekmemiştir, bu sebebe binaen Musul'da 17.18. ve 19. Yüzyılda hat sanatının gelişimi ve Osmanlı Mimarîsini esas alan tez konusu araştırma alanı olarak seçilmiştir. Birinci bölümde, Arap yazı hattının ortaya çıkışı, gelişimi ve yazı türleri üzerinde kısaca durulduktan sonra, İslâmiyetin doğuşu, Hulefâ-yi Râşidîn dönemi, Emeviler, Abbâsîler, Bağdat ekolü ve Musul şehrinin en ünlü hattatları ve eserleri ele alınmıştır. İkinci bölümde, Musul şehrinin coğrafi konumu ve kısa tarihçesi, Arap yazısının kökeni ve aşamaları, yazının doğuşu, ilk İslâm yazısı, hat sanatı ve ekolleri ele alınmıştır. Üçüncü bölümde, yüzyıllar esas alınarak camiler-mescitler, mimarî açıdan tespit edilmiş ve mekânların içi ve dışındaki kitâbeler, mihraplar, minberler ve kemerler üzerindeki yazılar, hat sanatı yönüyle incelenmiştir. Bu yazılar, âyetler, sureler, dualar ve şiirlerden oluşmaktadır. Büyük oranda sülüs, celî sülüs, muhakkak, talik yazı türleri kullanılmıştur. Aynı yazıların stilistik özellikleri ve hat sanatı yönüyle nitelikleri detaylarıyla ele alınmıştır. Dördüncü bölümde, 3 türbedeki 5 sandukanın üzerindeki yazılar ve 12 ayrı şahıslara ait evlerdeki yazılar detaylı bir şekilde incelenmiştir.

Özet (Çeviri)

After the Ottoman Empire gained control in the area, Iraq, particularly Mosul, underwent significant changes not only administratively and financially but also architecturally. While researchers have focused extensively on the financial structure of Iraq, the architectural features and other works (such as mosques, tombstones, shrines, and houses) have not received much attention. For this reason, the thesis topic has been chosen to explore the development of calligraphy in Mosul during the 17th, 18th, and 19th centuries, with a focus on Ottoman architecture. In the first chapter, after briefly discussing the emergence and development of Arabic calligraphy writings and its types, the study delves into the rise of Islam, the period of the Rightly Guided Caliphs, the Umayyads, the Abbasids, the Baghdad school, and the most famous calligraphers and their works in the city of Mosul. The second chapter covers the geographical location and a brief history of Mosul, the origins and stages of Arabic script, the emergence of the first Islamic calligraphy writings, and the art of calligraphy and its schools. In the third chapter, mosques and other religious structures are analyzed based on centuries, focusing on inscriptions found on the interiors and exteriors of these buildings, including mihrabs, minbars, and arches. These inscriptions consist of verses, surahs, prayers, and poems. The types of scripts predominantly used include Thuluth, Jali Thuluth, Muhaqqaq, and Ta'liq. The stylistic features and qualities of these scripts in terms of calligraphy are examined in detail. In the fourth chapter, inscriptions on five sarcophagi in three shrines and writings in 12 houses belonging to different individuals are studied in detail.

Benzer Tezler

  1. Gaziantep Türk-İslam Dönemi mimari süslemeleri

    Turkish-Islamic architectural ornaments in Gaziantep

    TUNCER DOĞAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    Sanat TarihiYüzüncü Yıl Üniversitesi

    Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ABDÜLHAMİT TÜFEKÇİOĞLU

  2. Hattat Hamid Aytaç hayatı ve eserleri

    Başlık çevirisi yok

    ÖMER MOHAMED ALİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1994

    El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Geleneksel Türk El Sanatları Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. SAVAŞ ÇEVİK

  3. Hat sanatının teknik ve estetik ölçüleri

    Başlık çevirisi yok

    HÜSEYİN GÜNDÜZ

    Sanatta Yeterlik

    Türkçe

    Türkçe

    1994

    El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Geleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı

    PROF. DR. ALİ ALPARSLAN

  4. İslâm hat sanatı ile modern hat kavramı arasındaki ilişki

    The relationship between Islamic calligraphy and modern calligraphy

    ZEKİYE MARAŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    El Sanatlarıİstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi

    İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ FETTAH AYKAÇ

  5. Beşiktaşlı Hattat Mehmed Nuri Korman hayatı ve eserleri

    The life and art works of Callıgrapher Mehmed Nuri Korman Of Beşiktaş

    MUSTAFA DUVARCI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    El SanatlarıFatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi

    Geleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı

    PROF. DR. MEHMET HÜSREV SUBAŞI