Hat sanatının Musul şehrinde ortaya çıkışı ve Geç Osmanlı dönemindeki gelişimi
The emergence of calligraphy art in the city of Mosul and its development during the Ottoman period
- Tez No: 905632
- Danışmanlar: PROF. DR. ABDULKADİR DÜNDAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: El Sanatları, Güzel Sanatlar, Crafts, Fine Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk İslam Sanatları Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 424
Özet
Irak toprakları özellikle Musul, Osmanlı Devleti'nin hâkimiyeti altına girdikten sonra idari ve mali açıdan olduğu kadar, mimarî açıdan da önemli değişimler yaşamıştır. Irak'ın mali yapısı üzerinde araştırmacılar önemle dururken, mimarî yapısı ve diğer eserler (camiler-mescitler, mezar taşları, türbeler, evler) dikkat çekmemiştir, bu sebebe binaen Musul'da 17.18. ve 19. Yüzyılda hat sanatının gelişimi ve Osmanlı Mimarîsini esas alan tez konusu araştırma alanı olarak seçilmiştir. Birinci bölümde, Arap yazı hattının ortaya çıkışı, gelişimi ve yazı türleri üzerinde kısaca durulduktan sonra, İslâmiyetin doğuşu, Hulefâ-yi Râşidîn dönemi, Emeviler, Abbâsîler, Bağdat ekolü ve Musul şehrinin en ünlü hattatları ve eserleri ele alınmıştır. İkinci bölümde, Musul şehrinin coğrafi konumu ve kısa tarihçesi, Arap yazısının kökeni ve aşamaları, yazının doğuşu, ilk İslâm yazısı, hat sanatı ve ekolleri ele alınmıştır. Üçüncü bölümde, yüzyıllar esas alınarak camiler-mescitler, mimarî açıdan tespit edilmiş ve mekânların içi ve dışındaki kitâbeler, mihraplar, minberler ve kemerler üzerindeki yazılar, hat sanatı yönüyle incelenmiştir. Bu yazılar, âyetler, sureler, dualar ve şiirlerden oluşmaktadır. Büyük oranda sülüs, celî sülüs, muhakkak, talik yazı türleri kullanılmıştur. Aynı yazıların stilistik özellikleri ve hat sanatı yönüyle nitelikleri detaylarıyla ele alınmıştır. Dördüncü bölümde, 3 türbedeki 5 sandukanın üzerindeki yazılar ve 12 ayrı şahıslara ait evlerdeki yazılar detaylı bir şekilde incelenmiştir.
Özet (Çeviri)
After the Ottoman Empire gained control in the area, Iraq, particularly Mosul, underwent significant changes not only administratively and financially but also architecturally. While researchers have focused extensively on the financial structure of Iraq, the architectural features and other works (such as mosques, tombstones, shrines, and houses) have not received much attention. For this reason, the thesis topic has been chosen to explore the development of calligraphy in Mosul during the 17th, 18th, and 19th centuries, with a focus on Ottoman architecture. In the first chapter, after briefly discussing the emergence and development of Arabic calligraphy writings and its types, the study delves into the rise of Islam, the period of the Rightly Guided Caliphs, the Umayyads, the Abbasids, the Baghdad school, and the most famous calligraphers and their works in the city of Mosul. The second chapter covers the geographical location and a brief history of Mosul, the origins and stages of Arabic script, the emergence of the first Islamic calligraphy writings, and the art of calligraphy and its schools. In the third chapter, mosques and other religious structures are analyzed based on centuries, focusing on inscriptions found on the interiors and exteriors of these buildings, including mihrabs, minbars, and arches. These inscriptions consist of verses, surahs, prayers, and poems. The types of scripts predominantly used include Thuluth, Jali Thuluth, Muhaqqaq, and Ta'liq. The stylistic features and qualities of these scripts in terms of calligraphy are examined in detail. In the fourth chapter, inscriptions on five sarcophagi in three shrines and writings in 12 houses belonging to different individuals are studied in detail.
Benzer Tezler
- Gaziantep Türk-İslam Dönemi mimari süslemeleri
Turkish-Islamic architectural ornaments in Gaziantep
TUNCER DOĞAN
Doktora
Türkçe
2013
Sanat TarihiYüzüncü Yıl ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDÜLHAMİT TÜFEKÇİOĞLU
- Hattat Hamid Aytaç hayatı ve eserleri
Başlık çevirisi yok
ÖMER MOHAMED ALİ
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SAVAŞ ÇEVİK
- Hat sanatının teknik ve estetik ölçüleri
Başlık çevirisi yok
HÜSEYİN GÜNDÜZ
Sanatta Yeterlik
Türkçe
1994
El SanatlarıMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiGeleneksel Türk El Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. ALİ ALPARSLAN
- İslâm hat sanatı ile modern hat kavramı arasındaki ilişki
The relationship between Islamic calligraphy and modern calligraphy
ZEKİYE MARAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
El Sanatlarıİstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FETTAH AYKAÇ
- Beşiktaşlı Hattat Mehmed Nuri Korman hayatı ve eserleri
The life and art works of Callıgrapher Mehmed Nuri Korman Of Beşiktaş
MUSTAFA DUVARCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
El SanatlarıFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. MEHMET HÜSREV SUBAŞI