Üniversite öğrencilerinin yapay zekâ kavramına ilişkin metaforları ve görüşleri üzerine karşılaştırmalı nitel bir araştırma
A comparative qualitative research on university students' metaphors and views on the concept of artificial intelligence
- Tez No: 905996
- Danışmanlar: PROF. DR. SİBEL CENGİZHAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Yapay zekâ, metafor, görüşme, bilgisayar mühendisliği, bilgisayar ve öğretim teknolojileri öğretmenliği, Artificial intelligence, metaphor, interview, computer engineering, computer and instructional technology teaching
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Uluslararası ve Karşılaştırmalı Eğitim Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 141
Özet
Bu çalışmada, üniversite öğrencilerinin yapay zekâ kavramına ilişkin metaforları ile yapay zekâ ve uygulamalarına yönelik görüşleri karşılaştırmalı olarak incelenmiştir. Araştırma, nitel araştırma yöntemlerinden çoklu durum çalışması modeli çerçevesinde gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubu belirlenirken kolay ulaşılabilir durum örneklemesi kullanılmıştır. Toplamda 30 Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi (BÖTE) bölümü son sınıf öğrencisi ve 30 Bilgisayar Mühendisliği (BM) son sınıf öğrencisi ile gerçekleştirilen çalışmada, öğrencilerden“Yapay zekâ ... gibidir. Çünkü;...”cümlesini tamamlayarak yapay zekâ ile ilgili metaforlar üretmeleri ve araştırmacı tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış görüşme sorularını yanıtlamaları istenmiştir. Metaforlar ve yarı yapılandırılmış görüşme sorularından elde edilen veriler, betimsel analiz ile incelenmiştir. Betimsel analiz sonucunda, metafor açıklamalarına göre 12 kategori oluşturulmuştur. BM öğrencilerinin en sık tekrar eden yapay zekâ metaforları“akıllı makine (3)”,“çözüm arayıcı (2)”ve“öğretmen asistanı (2)”iken, BÖTE öğrencilerinin en sık tekrar eden yapay zekâ metaforları“robot (3)”,“makine (2)”,“insan (2)”,“okyanus (2)”ve“rehber öğretmen (2)”olarak belirlenmiştir. Yarı yapılandırılmış görüşme sorularına verilen yanıtlarda, öğrencilerin yapay zekâ ve uygulamaları hakkındaki görüşleri her soru bazında ayrı ayrı incelenmiştir. BM öğrencileri yapay zekanın eğitimde kullanılabilirliği konusunda öğrenmeyi bireyselleştirerek öğrenciye özgü bir öğrenme sunduğunu belirtmişlerdir. BÖTE öğretmenliği öğrencileri ise yapay zekanın eğitimde kullanımının öğrencilerin derse olan ilgisinde artış sağladığını ifade etmişlerdir. Yapay zekâ uygulamalarının eğitime katkılarına ilişkin sonuçlarda BM öğrencileri yapay zekâ uygulamalarının öğrenmeyi bireyselleştirerek etkili hale getirdiğini, BÖTE öğrencileri ise özellikle ödev/proje hazırlama süreçlerinde eğitim-öğretime destek olduğunu belirtmişlerdir. Yapay zekâ uygulamalarının gelecekte ortaya çıkarabileceği olumsuz durumlara ilişkin BM öğrencileri kişisel gizliliğin korunmasıyla ilgili problemlerden kaynaklı güvenlik sorunlarının oluşabileceğini belirtirken, BÖTE öğretmenliği öğrencileri ise hazıra konma alışkanlığının tembellik sorununa yol açabileceğini dile getirmişlerdir. Yapay zekâ uygulamalarının üst düzey düşünme becerilerine olan katkısına ilişkin BM öğrencileri daha çok problem çözme becerilerinin gelişimine, BÖTE öğretmenliği öğrencileri ise daha çok analitik düşünme becerilerine katkısı olduğunu belirtmişlerdir. Aynı zamanda BM ve BÖTE öğretmenliği öğrencileri yapay zekâ uygulamalarının teknik becerileri geliştirerek mesleki deneyim kazanmada ve planlı/programlı olmaya katkı sağlaması açısından destek olduğunu da dile getirmişlerdir.
Özet (Çeviri)
This study examines the metaphors university students use to conceptualize artificial intelligence (AI) and their views on AI and its applications in a comparative manner. The research was conducted within the framework of a multiple case study model, one of the qualitative research methods. Convenience sampling was used in determining the study group. The study was carried out with a total of 30 final-year students from the Computer Education and Instructional Technologies (CEIT) department and 30 final-year students from the Computer Engineering (CE) department. The students were asked to complete the sentence“Artificial intelligence is like ... because ...”to generate metaphors about AI and to respond to semi-structured interview questions prepared by the researcher. The data obtained from the metaphors and the semi-structured interview questions were analyzed using descriptive analysis. As a result of the descriptive analysis, 12 categories were identified based on the explanations of the metaphors. The most frequently mentioned AI metaphors by CE students were“smart machine (3),”“problem solver (2),”and“teaching assistant (2),”while the most frequently mentioned AI metaphors by CEIT students were“robot (3),”“machine (2),”“human (2),”“ocean (2),”and“guidance counselor (2).”The responses to the semi-structured interview questions were examined separately for each question, focusing on the students' views on AI and its applications. CE students noted that AI provides individualized learning by personalizing education. On the other hand, CEIT students expressed that the use of AI in education increases students' interest in the subject. Regarding the contributions of AI applications to education, CE students indicated that AI applications make learning more effective by personalizing it, while CEIT students noted that AI applications particularly support education and teaching processes during assignment/project preparation. Concerning potential negative outcomes of AI applications in the future, CE students pointed out security issues arising from personal privacy concerns, whereas CEIT students mentioned that the habit of relying on ready-made solutions might lead to laziness. Regarding the contribution of AI applications to higher-order thinking skills, CE students emphasized the development of problem-solving skills, while CEIT students highlighted contributions to analytical thinking skills. Both CE and CEIT students also stated that AI applications support the development of technical skills, contribute to gaining professional experience, and promote being organized and systematic.
Benzer Tezler
- Üniversite öğrencilerinin bakış açısıyla, endüstri 4.0 yaklaşımına yönelik farkındalığın belirlenmesi: Aydın ADÜ örneği
Determining the awareness of university students for the industrial 4.0 approach: Example of Aydın
İBRAHİM İŞIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
EkonometriAydın Adnan Menderes ÜniversitesiUygulamalı Ekonometri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET ÜNLÜ
- Türkiye'de e-devlet uygulamaları ve dijitalleşme
E-government applications and digitization in Turkey
AYŞE BOZKURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Bilim ve TeknolojiHatay Mustafa Kemal ÜniversitesiEnformatik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜNYAMİN YILDIZ
PROF. DR. MUHARREM GÜNEŞ
- Ortaöğretim öğrencilerinin yapay zeka eğitim süreçlerinde algılarının incelenmesi
Investigation of secondary school students' perceptions in artificial intelligence education processes
ASLI GÜNERHAN SADIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Teknik EğitimKocaeli ÜniversitesiElektronik ve Bilgisayar Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ FARUK AKTAŞ
- Toplum 5.0 açısından yaşanan gelişmelerin yeni mesleklere ve iş alanlarına etkisinin incelenmesi: Mersin Üniversitesi örneği
Examining the effects of developments regarding society 5.0 on new professions and business areas: The case of Mersin University
GÜLŞAH YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriMersin ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NURCAN TEMİZ
- Toplum 5.0 ve yapay zekâ bağlamında gerçekleşen toplumsal dönüşümün sosyolojik analizi
Sociological analysis of social transformation in the context of society 5.0 and artificial intelligence
SILA KOZACIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ÇAĞDAŞ ÜMİT YAZGAN