Architecture of the impossible: Searching an(other) architecture within drawing through metaphor
İmkansızın mimarisi: Metafor aracılığıyla çizimde öteki (bir) mimarlık arayışı
- Tez No: 906169
- Danışmanlar: PROF. DR. BELKIS ULUOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: İngilizce
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimari Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 209
Özet
Bu tez, metaforların (metaforik konseptlerin) bilinçli ve kasıtlı kullanımının—metafor temelli tasarım odaklı düşünme [metaphor-based design thinking olarak anılacak olan—alternatif, alışılmadık, 'öteki/diğer' türlü bir düşünce biçimini öne sürmek için notasyona dayalı olmayan mimari çizimlerin [non-notational architectural drawing] arkasındaki metaforik düşüncenin izini sürüyor. Çalışma, konvansiyonel mimarinin imkansız olarak değerlendirdiği şeyleri; bakış açımızı, dolayısıyla gerçekliklerimizi genişletme olanaklarını tartışıyor. 'İmkansız' kavramı, Öteki ve ötekilikle ilişki içinde kurulur. Dünyayı bedensel deneyimlerimizle algılar, tanımlamaya kendimizden başlarız ve geri kalan her şey bizim için öteki olarak kodlanır. Ötekilik bireye bağ(ım)lı bir kavramdır. İmkansız, konvansiyonel mimarlık pratiklerinin Ötekisidir; düşünme kabiliyetimizin aşina olduğumuz konuların dışındaki sınırlılığına işaret eder. İmkansızın mimarisini araştırmanın notasyon olmayan mimari çizim [non-notational architectural drawing] ile mümkün olacağı öngörülmüştür. Notasyonel (teknik) çizimlerin araştırmanın dışında tutulması, çizimin dışında var ol(a)mayacak mimariler üreten bir pratik niyetiyle alınmış bir karar değildir. Hayal gücünün dünyamızın fiziksel özellikleri dolayısıyla sınırlanmaması amacıyla notasyona dayalı olmayan mimari çizim tercih edilmiştir: Hayal edebiliyorsanız, hiçbir şey imkansız değildir. Niyet, konvansiyonel anlamda imkansız olanı aşmak; bu sayede, metaforik düşünme aracılığıyla öteki türlü bir düşünme pratiği önermektir. Bu araştırmanın kapsamındaki metaforik düşünme, George Lakoff ve Mark Johnson (1980) tarafından kuramsallaştırılmıştır. Metaforik düşünme, bir şeyi (konsepti) başka bir şeye (konsepte) göre anlamak anlamına gelir; algımızı yapılandıran, soyut kavramları anlayıp düzenleyen ve günlük yaşamımızda bize rehberlik eden kavramsal sistemimizin yapısı temelde metaforiktir. Bu, metafor kullanımının dil ve edebiyat ile sınırlı olmadığı, metaforların düşünme ve davranış biçimlerimizde içkin olduğu anlamına gelir. Metaforik düşünce sistematiktir; bu sayede yeni konseptler tanımlanabilir, konvansiyonel mimarlık için imkansız olan, interdisipliner olarak bilinen konseptler üzerinde araştırılabilir. Notasyon olmayan mimari çizimin sunduğu yaratıcı özgürlük ve bundan kaynaklanan olanaklar sayesinde, çalışma, mimarlıktaki imkansızı/imkanları keşfetmeyi, yeni bir düşünce biçimi önermeyi ve 'cevap'lardan daha çok sorulara yol açmayı amaçlamaktadır. K. Michael Hays'in sözleriyle,“Mimarlık temelde ne olduğuna, ne olabileceğine ve nasıl gelişilebileceğine dair bir araştırmadır. Mimarlık, 'olmak' eylemine erişmenin bir yoludur.”(2009, s. 2). George Lakoff, Philosophy in the Flesh (1999) kitabında felsefenin ne olabileceğini yeniden düşünmek için metaforik düşünceyi, bilişsel bilim ve dilbilimden gelen yöntemleri kullandığını söylüyor ve ekliyor:“Metaforik düşünce, felsefi içgörüyü mümkün kılan temel araçtır ve bu, felsefenin alabileceği biçimleri kısıtlıyor.”Buradan, mimari kuram ve metaforik düşüncenin kendi alanlarını ilerletme yönünde benzer çıkarları olduğu yorumu yapılabilir; ve bu çalışma da aynı şeyin mimarlık için çizim üzerinden yapılmasını (mimarinin ne olabileceğini yeniden düşünülmesini) amaçladığından, mimari çizimde metafor aracılığıyla araştırma yapmak uygun görünüyor. Mimari çizim ve metaforik düşünmenin olanakları ayrı ayrı bilinip incelenmektedir. İkisinin kesişiminde yer alan bu çalışma, önceden var olan fikirleri birleştirerek yeni bir düşünce yaratmayı amaçlıyor. Araştırmanın niyeti, 'Öteki'ne ve öteki türlü düşünme biçimlerine duyarlı mimarilere yol açabilecek bir tasarım düşüncesinin ortaya çıkmasıdır. Araştırmanın kıyısında tutulan mimari metaforlar, genellikle mimarideki gizli anlam/boyut, sembolik düzen anlatımlarında kullanılmaktadır; retorik metaforlarla benzer özelliklere sahiptirler. Mimari metaforlar üzerine çalışan Unwin, mağara, ev, ve mezarın rahmi temsil ettiğini söyler, anne karnının bebeği koruduğu gibi, bu mekanlar da kişiyi dış tehditlerden korur (Unwin, 1999). Bu tür metaforlar, metaforun alt bir grubu olan benzetme [simile] kategorisine girer; tasarım sürecine bulunabileceği katkı çok sınırlıdır; tasarım konseptini değil, mimari formu etkiler. Bu yüzden bu türden mimari metaforlar araştırmada tartışılır, ancak önerilen 'metafor temelli tasarım odaklı düşünme' pratiğinin dışında bırakılır. Kavramsal sistemimiz ve metafor kullanımımız çoğunlukla farkında olduğumuz şeyler değilizdir. Bu yüzden, Lakoff ve Johnson, bu sistemin nasıl çalıştığına dair kanıt bulmak için dile bakılmasını öneriyor (1980, s. 3). Bunun için dildeki metaforik kavramların izini sürmemiz gerekiyor. Lakoff ve Johnson'ın Metaphors We Live By (1980) kitabında metaforların anlama ve eylem biçimimizi nasıl oluşturduğunu açıklamak için verdiği ilk örnek“TARTIŞMA SAVAŞTIR”metaforudur, yaşadığımız kültürde bu metaforun 'eylemlerimizi şekillendirdiği'ne dikkat çekilir. Bir tartışmayı kazanırız ya da kaybederiz, tartıştığımız sırada strateji kullanırız ve karşımızdakine sözlerimizle saldırırız, sonra karşı atağa karşı kendimizi savunuruz. Tartışma hakkında günlük konuşma şeklimizin farkında olmadığımız bir metafor içerir (s. 2-6). Bize, içinde bulunduğumuz kültür ve bağlam içinde belirli bir şekilde düşünmemiz öğretilir. Bu, tanıdık olmayan şeylere bakış açımızı sınırlandırır ve başka bir kişiyi tam olarak anlamamızı engeller. Bir şeyleri öğrendiğimiz gibi, öğrendiklerimizi bir kenara bırakabilir veya bilgimizi adapte edebiliriz; ancak bunu yapmak ekstra çaba ve farkındalık gerektirir. Metaforik düşünmenin kasti kullanımı, alışılmadık, öteki, imkansız olanı tasarlamayı, aşina olanın alışılagelmiş bir biçimde veya yerde kullanımı ile düşünme biçimimizi öteleyebilir. İnşaa edilebilme şartının ortadan kaldırıldığı notasyon olmayan çizimler, bu mimarlıkları gerçekleştirebilmemize olanak sağlar. Araştırma, metaforların kasıtlı kullanıldığı bir tasarım düşüncesi geliştirebilmek adına emsal olarak kullanabileceği çalışmaları, AD'nin dijital arşivinde yer alan mimari 'hayal gücü' ve 'yaratıcılık' konularını tartışan makalelerinde yer almış çizimlerden seçiyor ve bu çizimlerin müelliflerinin kuramsal çalışmalarını üzerinden tersine mühendislik yöntemiyle bu işleri için olası metaforlar öneriyor. Metaforik düşüncenin bir araç olarak—pedagojik ya da başka türlü—kullanılabileceği iddiasını desteklemek amacıyla, önerilen metaphorik konseptler üzerinden, bu çizimlerin ardındaki bağıntısal düşünce süreçlerini değerlendirilir. Birinci bölüm olan giriş, bu araştırmanın nasıl/neden ortaya çıktığını açıklar, tezin amacını ve kapsamını çerçeveler; ardından okuyucuya, araştırmanın anahtar kavramlarını—Öteki, (henüz-)imkansız, notasyon olmayan mimari çizim, metaforik düşünme—ve bu kavramların birbirleriyle nasıl ilişklendiğini anlatır; araştırmanın yöntemi olarak metaforik düşüncenin nasıl kullanıldığı ve örnek olayların nasıl seçildiğinden bahsederek son bulur. İkinci bölüm, iki kısımdan oluşur. Birinci kısımda, George Lakoff ve Mark Johnson tarafından strüktüre edilen metaforik düşünme kuramı ve bu kuramın sistematikliği, metafor, benzetme, analoji ve alegori arasındaki ayrımları açıklar, ve genellikle mimari forma atfedilen mimari metaforların sınırlı kullanımı tartışır. İkinci alt bölümde, araştırmada neden 'mimari temsil' yerine 'mimari çizim'i kullanıldığı anlatılmakta; tezin notasyona dayalı olmayan mimari çizime nasıl yaklaştığı ve bu yapıdaki çizimlerin diğer mimari pratikler arasında nasıl konumlandırıldığından ana hatlarıyla bahsederken, çizime ilişkin görüşün ne şekilde değiştiği kısaca özetlemektedir. Araştırmanın neden çizimleri doğrudan okumayı hariç tuttuğunu açıklamak için mimari eserlerdeki müelliflik meselesine de değiniliyor. Üçüncü bölüm diğer alternatif düşünme pratiklerini değerlendirerek/tartışarak kendi metafor temelli tasarım odaklı düşünme pratiğini strüktüre eder. Dördüncü bölümde, metaforik düşüncenin (olası) kullanımını, çalışmanın ana kahramanları ve aynı zamanda destekçileri olan vaka çalışmaları kapsamında inceleniyor. Bu emsal teşkil eden vakaların arkasındaki yaratıcı düşünce ile tezin önerdiği pratik, metafor temelli tasarım düşüncesi, arasındaki uygunluk dereceleri tartışılmaktadır. Metaforik düşünce bizde içkin olması nedeniyle bu çizimlerin üretiminde belirli bir dizi referanslar kullanılmıştır, metafor önerileri bunlar üzerinden yapılır. Metaforlar bir kaynak ve bir hedeften oluşur:“TARTIŞMA SAVAŞTIR”metaforu için 'TARTIŞMA' hedef kavram/konsept, 'SAVAŞ' kaynaktır. Önerilen olası metaforların hedef kısmını yapılan çalışma/çizim/proje, kaynak kısmını ise bunun besleneceği konseptin kurduğu bilgi havuzu oluşturur. Makalelerdeki referanslar bu kaynağın ne olduğuna işaret eder. Bu referansların izi çizimlerin seçildiği makalelerde sürülmüş ve teze dahil edilmiştir. Ve son bölümünün çalışmanın nihai bir özetinden daha fazlası olması amaçlanmıştır. Sadece tezin bulgularından bahsetmekle kalmıyor, aynı zamanda daha sonra ne olabileceğini de sorguluyor. Bu, sonucunda bir reçete oluşturan, kesin bir yol haritası çizen değil; metafor temelli tasarım düşüncesi önerisinde bulunan betimleyici bir çalışmadır. Metafor temelli tasarım düşüncesi, mimarlık disiplininde var olan alternatif düşünme pratiklerini ve disiplinlerarasılığı bir arada değerlendiren bir 'taslak'tır. Bu pratik, kullanıcısı tarafından uyarlanabilir bir yapıda önerilmiştir. Yerleşik düşünce kalıplarını bir kenara bırakıp alternatif bir biçimde düşünmeyi öğrenmek, mimarlık pratiğine yabancı değildir, ancak metaforik düşünme bunu bir adım daha ileri götürür ve kendisini bunun için bir araç olarak sunar. Vaka çalışmaları, bu çalışmanın tasarım sürecinde metaforların kasıtlı kullanımının alternatif, öteki düşünme biçimlerine, metafor temelli tasarım düşüncesine, yol açabileceği iddiasını destekleyen emsallerdir.
Özet (Çeviri)
This thesis investigates the metaphorical thinking behind non-notational architectural drawings to propose that the intentional use of metaphors—metaphorical concepts—can initiate alternative, unconventional, 'other' ways of thinking—which will be referred to as metaphor-based design thinking. The study discusses the possibilities of what is considered impossible within conventional architecture to expand our perspective, hence our realities. Metaphorical thinking simply means understanding something in terms of another, and our conceptual system—which deduces and organizes abstract concepts that structure our perception, and guide us through our everyday life—is fundamentally metaphorical. This means that metaphors are not limited to language, but they are implicit in the ways we think and act. Along with non-notational architectural drawing which offers creative freedom to the practitioner and the possibilities that arise from it, the study aims to explore the impossible(s) in architecture, to compose a new way of thinking, and—I think most importantly—to lead to more questions than 'answers'. In K. Michael Hays' words,“Architecture is fundamentally an inquiry into what is, what might be, and how the latter can happen. Architecture is one way of attaining the verb 'to be.'”(2009, p. 2). George Lakoff uses metaphorical thinking and the methods that come from cognitive science and linguistics in the book Philosophy in The Flesh (1999) to rethink what philosophy can become and says that“Metaphorical thought is the principal tool that makes philosophical insight possible and that constrains the forms that philosophy can take.”In other words, architectural theory and metaphorical thinking have similar interests to further their fields; and this research intends to do the same thing for architecture (to rethink what architecture can become) through drawing, thus doing this research through metaphor within architectural drawing seems appropriate. The potentialities of architectural drawing and metaphorical thinking are known and studied separately. This work, being at the intersection of the two, aims to create something new by combining pre-existing ideas. The intent is the emergence of a design thinking that can lead to architectures that are sensitive to the 'Other' and other ways of thinking. The research uses AD's digital archive for selecting drawings as its case studies among the articles which discuss 'imagination' and 'creativity', since the intent is to propose an alternative thinking. Then it suggests plausible metaphors for these works in accordance with the written materials and the theoretical works of the drawings' authors—in a reverse engineering method. Through mapping, the study interprets metaphorical concepts and the relational thought processes behind these drawings in order to support the study's claim that metaphorical thinking can be used as a tool—pedagogical, or else—with the awareness of its substantial use. The first chapter, the introduction, clarifies how/why this research came about, frames the aim and scope of the thesis; then, acquaints the reader with the key concepts—the Other, the (yet-)impossible, non-notational architectural drawing, metaphorical thinking—and their relations to each other in the realm of this research; and ends with how metaphorical thinking is used for the method of the research, and how the cases are selected. The second chapter consists of two parts. The first sub-chapter explains the theory of metaphorical thinking that is structured by George Lakoff and Mark Johnson, its systematicity; differentiates between metaphor, simile, analogy, and allegory; and discusses the limitative use of architectural metaphors which is generally attributed to architectural form. The second sub-chapter explains why the research uses the term 'architectural drawing' instead of 'architectural representation'; outlines how the thesis approaches non-notational architectural drawing, and how it positions itself among other architectural practices, while briefly summarizing the pivotal changes about the views on drawing. It also mentions the issue of authorship over architectural works to explain why the research excluded reading the drawings directly. The third chapter establishes metaphorically-structured design thinking—the creative thinking practice that this research offers—by discussing other alternative thinking practices. The fourth chapter examines (possible) use of metaphorical thinking within the case studies (a.k.a. the study's protagonists) and offers a probable metaphor for each case. These suggestions are based upon the semantic references found in the articles. The chapter also discusses the degrees of relevance between the creative thinking behind these precedent-setting cases and metaphor-based design thinking—the practice proposed in the thesis. And the final chapter, the conclusion, is meant to be more than a final summary of the study. It not only mentions the findings of the thesis, but also questions what could come after. This is not a prescriptive study, which indicates an outcome, a definitive one; it is a descriptive work to offer metaphor-based design thinking. Unlearning situated thought patterns and thinking in an alternative manner is not unfamiliar to architectural practice; but metaphorical thinking takes it a step further, and offers itself as a tool for doing so. The case studies are the precedents that support this study's claim that the deliberate use of metaphors in the design process can lead to alternative, other ways of thinking; can lead to metaphor-based design thinking.
Benzer Tezler
- İznik'te İsmail Bey Hamamı restorasyon projesi
The Restoration project for İsmail Bey Bath in İznik
AYŞE KANTARCIOĞLU(AKYIL)
- İnşaat firmalarında bilgi yönetimi
Başlık çevirisi yok
AHMET ALTUNBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiBina Yapım Yönetimi Bilim Dalı
PROF. DR. YILDIZ SEY
- Arkitektonik kavramının yerel ve çağdaş mimari arakesitinde geçişkenlikler üzerinden incelenmesi
Analyzing the concept of architectonics through transitions at the intersection of local and contemporary architecture
ÖZNUR AKYOL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OZAN ÖNDER ÖZENER
- Mimaride, belirleme, belirme ve girişler
Determination, appearance and entrances in architecture
DOĞAN ARDA BESET
Yüksek Lisans
Türkçe
2000
MimarlıkDokuz Eylül ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NERİME CİMCOZ