Modernleşme sürecinde Osmanlı'da koku
The modernization of fragrance in the Ottoman Empire
- Tez No: 906250
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ İHSAN ERDİNÇLİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karadeniz Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 106
Özet
Koku, insanlığın eski dönemlerinden bu yana var olan bir kültürdür. Eskiçağ' da Mısır ve diğer Mezopotamya toplulukları kokuyu dini ritüel amacıyla tütsü olarak kullanırken, Orta Çağ'da Avrupa toplulukları kötü kokuları maskelemek için tercih etmiştir. Yeniçağ'da ise Osmanlı ve İslam devletleri kokuyu temizlik ve ibadet amacıyla gündelik hayata dahil etmiştir. Bunca çeşitli toplulukların koku kullanımları hep aynı gayelerle var olsa da Osmanlı'nın kokuyu kullanması başlı başına bir kültür inşa etmiştir. Koku mutfaktan temizliğe, kozmetikten sağlığa hayatın hemen hemen her alanında vücut bulmuştur. Osmanlıların sağlıklı ve huzurlu bir yaşam için temizliğe göstermiş oldukları hassasiyeti güzel koku kullanımına da gösterdiklerini arşiv kayıtlarında görmek mümkündür. İstanbul örneğinden hareketle planlanan bu çalışmada kokunun hem kültürel bir unsura dönüşümü hem de 19. yüzyılda değişimi incelenmiştir. Koku kültüründe değişen yönlerin belirlenebilmesi için oluşum evresi de detaylı bir biçimde incelenmiştir. 19. yüzyılda ise Avrupa ile imzalanan serbest ticaret anlaşmaları koku kültüründe yeni bir süreci başlatmıştır. Modernleşmeyle birlikte değişen tüketim algısı alışverişte çeşitliliği, tüketim odaklı toplumu ve bir orta sınıfı/ memuru meydana getirmiştir. Belediyeciliğin ve Avrupai yaşam tarzının hâkim olduğu Beyoğlu caddeleri tüketim toplumunun merkezi konumunda olmasının etkisiyle koku satışının en çok yapıldığı yerler olarak öne çıkmaktadır. Çalışmamızda bahsettiğimiz ıtriyat dükkanları da bu merkezlerde yer almaktadır. Kokunun tarihi ve Osmanlı'daki yerini yazarken İslamiyet ve Türklük başlıkları altında incelemeler yapılmış, Osmanlı'nın etnik kökenleri göz önünde bulundurularak gelenek ve göreneklerin nedenleri üzerinde durulmuştur. Çalışmanın ilk bölümü bu konuları ve modernleşme sonrası değişimi ele almaktadır. Gelişme yani ikinci bölümde Osmanlı'daki koku üretim yerleri, kokulu ürünlerin satışı, Osmanlı basınındaki koku ile ilgili reklamlar ve koku ile ilgili meslek erbabları üzerinde çalışılmıştır. Son kısım olan üçüncü bölümde ise kokunun kullanım alanları kaleme alınmıştır.
Özet (Çeviri)
Scent is a culture that has existed since the ancient times of humanity. In ancient times, Egyptian and other Mesopotamian communities used scent as incense for religious rituals, while in the Middle Ages European communities preferred it to mask bad odors. In the New Age, the Ottoman and Islamic states incorporated scent into daily life for cleaning and worship. Although the use of scent by such diverse societies always existed for the same purposes, the Ottoman use of scent built a culture in itself. Fragrance was embodied in almost every aspect of life, from cooking to cleaning, from cosmetics to health. It is possible to see in archival records that the Ottomans showed the same sensitivity to the use of fragrance as they did to cleanliness for a healthy and peaceful life. Based on the example of Istanbul, this study examines both the transformation of fragrance into a cultural element and its change in the 19th century. In order to determine the changing aspects of the fragrance culture, its formation phase is also examined in detail. In the 19th century, the free trade agreements signed with Europe initiated a new process in fragrance culture. The changing perception of consumption with modernization brought about diversity in shopping, a consumption-oriented society and a middle class/civil servant. The streets of Beyoğlu, dominated by municipalism and a European lifestyle, stand out as the places where the sale of fragrances is most common due to its position as the center of the consumer society. The fragrances mentioned in our study. While writing about the history of scent and its place in the Ottoman Empire, the study examines Islam and Turkishness, and focuses on the reasons for traditions and customs, taking into account the ethnic origins of the Ottoman Empire.The first part of the study deals with these issues and the change after modernization.In the second part, which is the development, the places of scent production in the Ottoman Empire, the sale of scented products, advertisements related to scent in the Ottoman press and the professionals related to scent are studied.The last part, the third part, deals with the uses of fragrance.
Benzer Tezler
- Osmanlı'dan günümüze Diyarbakır'da yerel basın (medya)
So far Ottomans in Diyarbakır, from local press
ASIM KAÇMAZ
- Modernizmden postmodernizme Türkiye'de kültürel yabancılaşma sorunu
From modernism to postmodernism: The problem of cultural alienation
NİHAT GÜNEŞ
- Modernleşme sürecinde Osmanlı'da kentsel gelişim örneği olarak ulaşım: İstanbul'da tramvay (19. yüzyılın ikinci yarısı)
Transportation as an urban progress example in İstanbul: Tramway in İstanbul (Second half of the 19th century)
HÜSEYİN DEMİR
