Türk ve Moğol coğrafyasında hayvan damgaları
Animal stamps in the Turkic and Mongol geography
- Tez No: 906324
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET TEZCAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bursa Uludağ Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Genel Türk Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 411
Özet
Moğolistan'dan Anadolu'ya kadar uçsuz bucaksız bozkırlarda bulunan eski yazıtlar, balballar, kaya resimleri, anıt külliyeler, damgalar vs. eserler Türk ve Moğol kültürünün ve tarihinin en önemli kaynaklarındandır. Bu coğrafyalarda günümüze kadar çeşitli çalışmalar yapıldıysa da daha araştırılacak pek çok tarihî mekanlar (kaya resimler / petroglifler, yazıt, heykel, anıt, mezar, kurgan, damgalar) bulunmaktadır. Günümüze kadar bâkir kalan ve araştırılması gereken konuların biri de Türk ve Moğol coğrafyasındaki hayvan damgalarıdır. Bu konunun detaylı şekilde araştırılması bütün Türk Dünyasının ve Moğol halklarının ortak değerleri, tarihi ve kültürü açısından önemlidir. Moğolların“tavan hoşuu”, Türk halklarının“bes tülik”yani beş çeşit hayvan olarak ifade ettikleri at, sığır, deve, koyun, keçi gibi hayvan sürülerinin geniş otlaklarda otlatılması yani yaylaktan kışlağa, kışlaktan yaylağa göç etme zamanlarında birbirinden ayırt edilmesi ve hırsızlar tarafından çalınmaması, türlü taşıtmalara yol açmamasını önlemek için demirden üretilmiş bir damgalama aleti kullanılmaktadır. Ateşte kızdırılan bu aletle özellikle büyükbaş hayvanların kalça ve bacak, kolları üzerine çeşitli biçimde damgalar vurulmaktadır. Küçükbaş hayvanların kulakları ucundan kesilerek veya çentik atılması suretiyle“en”(im) uygulanarak diğer hayvanlarından ayırt edilmektedir. Genellikle büyükbaş hayvanlara boy damgası veya kişisel işaretler ve sahibi isminin ilk harfi“en-damga”olarak kullanılmaktadır. Hayvan damgalama geleneği Anadolu'da, Orta Asya'daki Türk boy ve topluluklarında ve Moğollar arasında yaygın olarak görülmektedir.
Özet (Çeviri)
Ancient inscriptions, balbals, rock paintings, monument complexes, stamps, etc., found in the vast steppes from Mongolia to Anatolia are considered the most important sources of Turkic-Mongol culture and history. Although various studies have been conducted in these regions until today, many historical sites (rock paintings, inscriptions, statues, monuments, tombs, mounds, stamps) remain to be explored. In addition, one of the topics that needs further research is“Animal Stamps in Turkic and Mongol Geography”. A detailed study of this topic is important in terms of the common values, history, and culture of all Turkic and Mongolian peoples. The Mongols' tavan hoşuu and the Turkic peoples' bes tülik, i.e., the grazing of five types of animals (horse, cattle, camel, sheep, goat) in wide pastures, and the distinction of animal herds from each other during migrations from summer pastures to winter quarters, and vice versa, to prevent theft and avoid mixing with other herds, are facilitated by an“iron branding tool”produced and heated in fire. This tool is used to stamp the hips, legs, and arms of large animals. Small animals are distinguished by cutting their ear tips or making notches. Generally, brands or personal symbols and the initial letter of the owner's name are used as marks (en, im) for large animals. The tradition of animal marking is commonly seen in Anatolia, among the Turkic peoples in Central Asia, and the Mongols.
Benzer Tezler
- Moğolistan'da ozanlık geleneğinin animizm ve göçebe-avcı-hayvan yetiştirici toplum dinamikleri bağlamında incelenmesi
Study of the bard tradition in Mongolia-animism and dynamics of nomadic hunter-herder communities
VOLKAN ÇAĞLAYAN
- Pallas'ın Zoographia Rosso-Asiatica'sında Türkçe ve Moğolca hayvan adları
The Turkish and Mongolian vocabulary of animal names in Pallas's Zoographia Rosso-Asiatica
BAŞAK PERÇİN BOSTAN
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe ÜniversitesiTürkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜLENT GÜL
- Timurlu Devleti'nin iktisadî yapısı (1380-1506)
Economic structure of the Timurid State (1380-1506)
FATİH BOSTANCI
- XI. XIX.yüzyıllar arasında Türkistan Türk devletlerinde kullanılan unvan ve ıstılahlar
XI. XIX. titles and terms used in Turkestan Turk states between centuries
KAAN AKAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Tarihİstanbul ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ AHMETBEYOĞLU
- Töreen Çurttan Irakka- Ana Yurttan Uzakta- transkripsiyon-aktarma-sözlük/dizin
Töreen Çurttan Irakka: Far From the Motherland transcription-transfer-lexicon/index
HATİCE KARAKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiAvrasya Araştırmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÖKÇE YÜKSELEN PELER