Üretken yapay zekâ kabul seviyesi ve yapay zekâ okuryazarlığının Türkçe öğretmenliği lisans öğrencilerinin dijital yazma becerilerine etkisine yönelik bir değerlendirme
An evaluation of the generative artificial intelligence acceptance level and the effect of artificial intelligence literacy on the digital writing skills of Turkish language teaching undergraduate students
- Tez No: 907500
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MAZHAR BAL, DOÇ. DR. SAVAŞ PAMUK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türkçe Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 114
Özet
Bu araştırmanın amacı, devlet üniversitelerindeki Türkçe Öğretmenliği programında öğrenim gören öğrencilerin dijital okuryazarlık düzeyleri, üretken yapay zekâ kabulü, yapay zekâ okuryazarlığı ile iletişim becerileri arasındaki ilişkileri incelemektir. Ayrıca, katılımcıların dijital ve yapay zekâ okuryazarlık düzeylerinin çeşitli demografik değişkenlere göre nasıl farklılaştığını ortaya koymak da hedeflenmiştir. Bu amaç doğrultusunda, nicel araştırma desenlerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2023-2024 eğitim-öğretim yılında Türkiye'deki devlet üniversitelerinin Eğitim Fakülteleri Türkçe Öğretmenliği bölümlerinde öğrenim gören 502 öğrenci oluşturmaktadır. Katılımcılar rastgele seçim yöntemiyle belirlenmiş ve demografik bilgileri analiz edilmiştir. Veri toplama sürecinde, katılımcıların demografik özelliklerini belirlemek için Kişisel Bilgi Formu, dijital okuryazarlık düzeylerini belirlemek için Dijital Okuryazarlık Ölçeği, üretken yapay zekâ kabul düzeylerini belirlemek için Üretken Yapay Zekâ Kabul Ölçeği ve yapay zekâ okuryazarlık düzeylerini belirlemek için Yapay Zekâ Okuryazarlık Ölçeği kullanılmıştır. Bu ölçeklerin geçerlilik ve güvenirlik testleri yapılmış ve yüksek güvenilirlik düzeyleri tespit edilmiştir. Veriler, Google Form aracılığıyla toplanmış ve IBM SPSS Statistics programı kullanılarak analiz edilmiştir. Betimsel istatistikler, ANOVA ve ilişki analizleri kullanılarak demografik değişkenler ve ölçek alt boyutları arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Bu çalışmada katılımcıların çoğunluğunun kadın olduğu, 18-24 yaş aralığında bulunduğu, Anadolu Lisesi mezunu olduğu ve orta gelir grubundan geldiği tespit edilmiştir. Katılımcılar, çeşitli teknolojik cihazlara ve internete erişime sahip olup günlük olarak önemli miktarda teknoloji kullanmaktadır. Yapay zekâ kullanım oranı katılımcıların yarısından fazlasında olup bazen kullanmaktadırlar. Çoğunluk yapay zekâ ile ilgili ders almamış, alanlar ise genellikle teknoloji tasarım dersleri almıştır. Dijital yazma becerileri yüksek seviyede olup üretken yapay zekâya genel olarak olumlu yaklaşılmakta ve yapay zekâ okuryazarlığı orta seviyededir. Dijital yazma becerileri, üretkenlik, performans beklentisi, efor beklentisi, kolaylaştırıcı koşullar ve sosyal etki gibi faktörlerle güçlü bir ilişki göstermekte ancak yapay zekâ okuryazarlığı ile daha az belirgin ilişkiler bulunmaktadır. Kadınlar dijital yazma becerilerinde ve performans beklentisinde erkeklere göre daha yüksek ortalamalara sahipken erkekler yapay zekâ okuryazarlığında daha yüksek ortalamalara sahiptir. Gelir grupları arasında dijital yazma becerileri, üretken yapay zekâ kabulü ve yapay zekâ okuryazarlığı açısından anlamlı farklar bulunmakta ve orta gelir grubundaki katılımcılar, yapay zekâ okuryazarlığında en iyi ortalamalara sahiptir. Dijital yazma becerileri ve yapay zekâ kabulü sınıf düzeyine göre değişiklik göstermezken yapay zekâ okuryazarlığı sınıf düzeyi yükseldikçe anlamlı şekilde artmaktadır. Yapay zekâ kullanan öğrenciler, üretkenlik ve performans beklentilerinde, efor beklentisi ve sosyal etkiler açısından daha yüksek farkındalığa sahip olup teknik anlama ve pratik uygulama becerilerinde daha yetkindirler. Yapay zekâ dersi alan öğrenciler performans beklentisi ve teknik anlama boyutlarında daha gelişmiş durumdadır. Yaş arttıkça dijital yazma becerileri artmaktadır; teknolojiye erişim durumu, dijital yazma becerileri, üretken yapay zekâ kabulü ve yapay zekâ okuryazarlığı ile pozitif ilişki göstermektedir. Yapay zekâ kullanım düzeyi, dijital yazma becerileri ve üretken yapay zekâ kabulü ile pozitif ilişki; teknoloji kullanım alışkanlıkları ise dijital yazma becerileri, üretken yapay zekâ kabulü ve yapay zekâ okuryazarlığı üzerinde olumlu etkiler göstermektedir. Araştırma bulgularından hareketle eğitim programlarında dijital yazma ve yapay zekâ okuryazarlığına yönelik derslerin genişletilmesi, cinsiyet ve gelir gruplarına özel destekleyici programlar sunulması, teknolojiye erişimi artırıcı önlemler alınması, yapay zekâ derslerinin yaygınlaştırılması ve öğretmen eğitimlerinin güçlendirilmesi önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
This study aims to investigate the interrelationships between digital literacy, acceptance of productive artificial intelligence, artificial intelligence literacy, and communication skills among Turkish language teaching program students at state universities. Furthermore, the study seeks to elucidate the discrepancies in digital and artificial intelligence literacy levels among participants according to various demographic variables. To this end, the relational survey model, one of the quantitative research designs, was employed. The study group comprises 502 students enrolled in the Turkish Language Teaching departments of state universities in Türkiye during the 2023-2024 academic year. The participants were randomly selected, and their demographic information was subsequently analyzed. In the process of data collection, a personal information form was utilized to ascertain the demographic characteristics of the participants, a Digital Literacy Scale was employed to determine their digital literacy levels, a Productive Artificial Intelligence Acceptance Scale was used to determine their productive artificial intelligence acceptance levels, and an Artificial Intelligence Literacy Scale was used to determine their artificial intelligence literacy levels. Validity and reliability tests were conducted on these scales, and high reliability levels were determined. Data was collected via Google Form and analyzed using the IBM SPSS Statistics program. Descriptive statistics, ANOVA, and correlation analyses were employed to examine the relationships between demographic variables and scale subscales. In this study, it was determined that the majority of the participants were female, between the ages of 18 and 24, graduated from Anatolian High Schools, and came from the middle-income group.The participants have access to a variety of technological devices and the Internet, and utilize a considerable amount of technology on a daily basis. Over half of the participants utilize artificial intelligence, albeit occasionally. The majority of participants had not undertaken any formal training in artificial intelligence, although a significant proportion had completed technology design courses. The participants demonstrated proficiency in digital writing skills, a favorable perception of productive AI, and a moderate level of AI literacy. Digital writing skills are significantly associated with a number of factors, including productivity, performance expectancy, effort expectancy, enabling conditions, and social influence. However, this relationship is less pronounced when considering AI literacy. The female participants exhibited higher averages in digital writing skills and performance expectancy than their male counterparts, whereas the male participants demonstrated higher averages in AI literacy. Significant differences are observed between income groups with regard to digital writing skills, productive AI acceptance, and AI literacy. Middle-income participants exhibit the highest levels of AI literacy. There is no significant correlation between digital writing skills and AI acceptance and grade level. However, there is a notable increase in AI literacy as grade level rises. Students who utilize AI demonstrate elevated levels of awareness pertaining to productivity and performance expectations, effort expectations, and social impacts. Additionally, they exhibit enhanced proficiency in technical comprehension and practical application skills. Students who have taken AI courses exhibit higher levels of performance expectancy and technical knowledge. The proficiency in digital writing skills is observed to increase with the advancement in age. There is a positive correlation between the access to technology and the proficiency in digital writing skills, as well as in the acceptance of productive AI and in AI literacy. The degree of artificial intelligence usage is positively correlated with digital writing skills and productive artificial intelligence acceptance. Furthermore, technology usage habits have been shown to have a positive effect on digital writing skills, productive artificial intelligence acceptance, and artificial intelligence literacy. In light of the findings of the research, it is recommended that educational programs be expanded to include courses on digital writing and AI literacy. It is also recommended that supportive programs be made available to students from specific gender and income groups. Furthermore, measures should be taken to increase access to technology, and artificial intelligence courses should be expanded. Finally, teacher training should be strengthened.
Benzer Tezler
- Mimari tasarım sürecinde üretken sistemlerin yeri ve L tipi mutfak tasarımında üretken sistem kullanımı
The place of generative systems in the architectural design process and the use of generative system in L-type kitchen design
AYLİN ŞİMŞEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
MimarlıkDüzce ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NURAY BENLİ YILDIZ
- Fake news classification using machine learning and deep learning approaches
Makine öğrenimi ve derin öğrenme yaklaşımlarını kullanarak sahte haber sınıflandırması
SAJA ABDULHALEEM MAHMOOD AL-OBAIDI
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve KontrolGazi ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TUBA ÇAĞLIKANTAR
- Consumers acceptance of generative artificial intelligence based on chatbot use
Üretken yapay zeka tabanlı sohbet botu kullanımının tüketiciler için kabulü
AYŞE YEŞİM MUTLU
Doktora
İngilizce
2024
İşletmeYeditepe Üniversitesiİşletme (İngilizce) Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YUSUF CAN ERDEM
- Üretken yapay zeka teknolojisinde üretilen sentetik seslerin gerçek sesler ile karşılaştırılması
Comparison of synthetic voices produced in generative artificial intelligence technology with real voices
ERDEM ÖZKAN
- Yapay zekâ insan işbirliği: Üretken yapay zekâ araçlarının etkili kullanımında mentalizasyon becerilerinin rolü
Artificial intelligence-human collaboration: The role of mentalization skills in the effective use of generative artificial intelligence tools
NEYLAN ZÜMRÜT