Türk sinemasında modernleşmenin temsili: Muhsin Ertuğrul sineması örneği
Representation of modernization in Turkish cinema: An example of Muhsin Ertuğrul cinema
- Tez No: 908045
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SEZEN GÜRÜF BAŞEKİM
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Radyo-Televizyon, Radio and Television
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kastamonu Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Radyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 172
Özet
Muhsin Ertuğrul dünyada ve Türkiye'de modernleşmenin çok kritik bir döneminde sanatla ilgilenmiştir. İkinci Meşrutiyet döneminde ilk gençliğini yaşamış, Osmanlı İmparatorluğu'ndan Türkiye Cumhuriyeti'ne geçiş dönemine tanıklık etmiş, Birinci Dünya Savaşı yıllarında Avrupa ve Türkiye'de bulunmuştur. Çalışmada, Muhsin Ertuğrul'un sineması üzerinden modernleşmenin temsiline bakılması amaçlanmıştır. Bir diğer amaç ise geleneksel/erken sinema literatürü ve yakın tarihli sinema çalışmaları arasındaki Muhsin Ertuğrul ve filmleri ile ilgili yinelenen anlatıyı sürdüren çalışmalar arasındaki benzerliklerin devam ettirilme noktasındaki baskın anlayışı tespit etmek ve konuya yaklaşım noktasında yeni bir bakış açısı sağlamaktır. Çalışmanın kuramsal çerçevesinde, birinci bölümde Türk Sinema Tarihlerinde Muhsin Ertuğrul'un yaşamı ve sinemasına dair görüşlere yer verilmiştir. İkinci bölümde, modernleşme olgusu ve Türkiye'de modernleşme süreçlerine odaklanılmıştır. Üçüncü bölümde ise Muhsin Ertuğrul'un modernleşme anlayışı ele alınmıştır. Çalışmada veri toplama tekniği olarak Literatür Taraması kullanılmıştır. Verilerin analizinde ise tematik çözümleme tekniğine başvurulmuştur. Muhsin Ertuğrul'un Kemal Film ve İpek Film adına çekmiş olduğu filmlerin 20 Temmuz 1959 yılında İstanbul Belediyesi Film Deposu yangınında yanmış olması ve Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesinde bulunan film arşivinin 2022-2023 öğretim yılında, 6 Şubat 2023 depreminin etkisiyle taşınmaya karar vermesi, bu dönemde filmlere ulaşma olanağını ortadan kaldırmıştır. Dolayısıyla araştırma internet üzerinden erişilebilen filmlerle sınırlandırılmıştır. Ele alınan filmlerde modernleşmenin temsiline, anlatı yapısı ve sinematografik özellikleri üzerinden bakılmıştır. Çalışmada filmler, sosyolojik eleştiri yöntemi ve mizansen eleştirisi esas alınarak çözümlenmeye çalışılmıştır. Muhsin Ertuğrul'un ele alınan dört filminde, modernleşmenin nasıl temsil edildiği sorusundan hareketle anlatı bağlamında karakterler, tema, olay örgüsü, diyalog, filmin kapanışı (açık yahut kapalı bir son), klasik ve modern anlatı nitelikleri; sinematografik özellikler bağlamında ise çerçeveleme, kamera hareketleri ve çekim açıları, aydınlatma, ses ve kurgu kullanımının analiz edilmesiyle modernleşmenin temsili incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda, yönetmenin filmsel anlatıyı inşa ederken bindirme (matte) ve Sovyet montaj kurgusunu, flashback anlatısını, ışık-gölge aydınlatmasını (siluet aydınlatma), kamera hareketlerini (pan, tilt, zoom) ve çekim açılarını (üst, alt, eğik, tepeden ve derin odaklı çekim), atmosfer yaratmada sesi kullandığı ve tüm bunlarla anlamı kurduğu, bir sinema dili oluşturmaya çalıştığı ortaya konulmuştur. İncelenen filmlerin anlatı açısından klasik anlatı özelliklerini barındırmakla birlikte, modernist anlatı sinemasının niteliklerini de taşıdıkları gözlemlenmiştir. Çalışmada ayrıca Literatür taraması sonucunda elde edilen veriler doğrultusunda Türk sinema tarihinde, geleneksel/erken tarihli ve yakın tarihli çalışmalarda Muhsin Ertuğrul ve filmlerine dair kurulan anlatının benzer görüşler/kalıp yargılar üzerinden şekillendirildiği ve bu düşüncelerin birbirini yinelediği tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Muhsin Ertuğrul was interested in art during a critical period of modernization in the world and Turkey. He spent his formative years during the era of the Second Constitutional Monarchy, experienced the transition from the Ottoman Empire to the Republic of Turkey, and witnessed the First World War in Europe and Turkey. This study examines the depiction of modernization in the films of Muhsin Ertuğrul. Additionally, it aims to analyze the dominant perspectives linking traditional and early cinema literature with contemporary film studies, the recurring narratives within Ertuğrul's films, and emerging approaches to these themes. The theoretical framework of the thesis includes views on the life and cinema of Muhsin Ertuğrul in the History of Turkish Cinema. The second part examines the concept of modernization and its processes within the context of Turkey, with a particular focus on Muhsin Ertuğrul's interpretation of modernization. Data was collected through a literature review, drawing primarily on Ertuğrul's writings and interviews. Thematic analysis was employed for data interpretation. A significant limitation of this research stems from the destruction of Muhsin Ertuğrul's film archives for Kemal Film and Silk Film in the Istanbul Municipal Film Warehouse fire on July 20, 1959. Additionally, the Film Archive at Mimar Sinan University of Fine Arts was relocated during the 2022–2023 academic year due to the aftermath of the February 6, 2023, earthquake, further restricting film access. As a result, the study was confined to films available despite the inadequate preservation of the Archive of Turkish Cinema and the ongoing relocation process. The depiction of modernization in the films under discussion was analyzed through their narrative structures and cinematographic elements. This study employed a sociological critique and mise-en-scène analysis as the primary examination methods. In the four films of Muhsin Ertuğrul examined, the characters, theme, plot, dialogue, film closure (an open or closed ending), classical and modern narrative qualities were examined in the context of the narrative, starting from the question of how modernization is represented. How modernization is represented in terms of cinematographic features is examined by analyzing elements such as framing, camera movements and angles, light, sound, and editing. The study concludes that the director employs techniques such as matte overlays, Soviet montage editing, flashback storytelling, light-shadow (silhouette) lighting, camera movements (pan, tilt, zoom), and various camera angles (high, low, oblique, overhead, and deep-focus shots) in his films. Additionally, it is revealed that he effectively uses sound to create atmosphere, constructing meaning through these elements and striving to develop a unique cinematic language. It has been observed that the analyzed films, while incorporating characteristics of classical narrative cinema, also exhibit features of modernist narrative cinema. The study reveals that, based on data obtained from the literatüre review, both traditional/early Works and more recent studies in Turkish cinema history have shaped their narratives about Muhsin Ertuğrul and his films around similar perspectives and cliche. Furthermore, it has been determined that these ideas largely repeat one another.
Benzer Tezler
- Darstellung der türkischen Familie im Türkischen Kino nach 1960 im Kontext der Modernisierung
Modernleşme bağlamında 1960 sonrası Türk sinemasında aile temsili
ZEYNEP ESRA ABAY ÇELİK
Doktora
Almanca
2017
İletişim BilimleriUniversität Wienİletişim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FRİTZ (FRİEDRİCH) HAUSJELL
- Türk sinemasında anlatı ve karakter açısından birey
The individual in Turkish cinema within the aspect of narrative and character
RİFAT BECERİKLİ
Doktora
Türkçe
2016
Sahne ve Görüntü SanatlarıEge ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DİLEK TAKIMCI
- Representation of Istanbul Atatürk Airport in Yeşilçam Cinema
İstanbul Atatürk Havalimanı'nın Yeşilçam Sinemasında temsili
HAZAL OKUMUŞ
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Mimarlıkİzmir Ekonomi ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EMRE GÖNLÜGÜR
- Yeni Türkiye Sineması'nda aydın kimliğinin temsili
Representation of the intellectual identity in New Turkish Cinema
EREN BEKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Sahne ve Görüntü SanatlarıSelçuk ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NERMİN KÜÇÜKSÖNMEZ
- The function of cultural norms on eating and drinking practices based on framework of distinction theory in Turkish cinema during the 1980s and 1990s
1980ler ve 1990lar Türkiye sinemasında kültürel normların ayrım kuramı çerçevesinde yeme içme pratikleri üzerindeki işlevi
DİLAY MERVE TEMUR
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Gastronomi ve Mutfak SanatlarıÖzyeğin ÜniversitesiTasarım, Teknoloji ve Toplum Bilimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ METİN ÇAVUŞ
DOÇ. DR. ÖZGE SAMANCI