Harput yöresindeki uzun hava formundaki eserlerin makam, form ve ses icrası özellikleri bakımından incelenmesi
Analyzing the characteristics of maqam, form and vocal performance in long air songs in the Harput region
- Tez No: 908056
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SİNAN AYYILDIZ
- Tez Türü: Sanatta Yeterlik
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: ANKARA MÜZİK VE GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİ
- Enstitü: Müzik ve Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çalgı Eğitimi Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 192
Özet
Bu çalışmada, Harput yöresinde seslendirilen uzun havaların makam, form ve ses icrası özellikleri tespit edilerek müzikal analizi yapılmıştır. Daha önce Harput müziği hakkında“ses icrası”na odaklanan bir araştırma örneğine rastlanmamış olması çalışmayı özgün kılan unsurlardandır. Örneklemin içinde yer alan eserlerin müzikal analizi sonucunda Harput ses icrasının karakteristik özellikleri tespit edilmiştir. Çalışmanın amacı, yöntemi, evreni, örneklemi, sınırlılıkları, sayıltıları, literatür özeti problemi ve hipotezi“Giriş”başlığında detaylıca ele alınmıştır. Çalışmada tercih edilen notasyon kullanımı da sebepleriyle bu bölüm içerisinde açıklanmıştır. Sonraki başlıkta,“Kısa Harput Tarihi ve Harput Müziğinin Edebi Yönü”adlı ana başlık, iki alt başlık altında değerlendirilmiştir. İlk alt başlık içerisinde bu bölgedeki kültürün çeşitliliği ve zenginliğinin sebeplerinin ele alındığı bir bölüm yazılmıştır. Harput'un tarihsel süreçleri ve bu süreçlerin kent kültürü üzerine etkileri işlenerek, edebiyat ve müzikle olan bağlantısı kurulmaya çalışılmıştır. İkinci alt başlık altında edebi konulara değinilmiştir. Divan edebiyatının Harput müziğinde yansımaları ile birlikte tasavvufun ve din musikisinin bu bölgedeki önemi vurgulanmıştır. Ayrıca, bazı eserlerin ses icrasında aruz vezni olması nedeniyle aruz konusuna dair bilgiler verilmiştir. Ek olarak çalışmada analiz edilen bazı şiirlerin özgün anlamları açıklanmıştır. Çalışmanın üçüncü bölümünde“Makam Kavramı ve Harput Yerel Makamları”başlığı ve alt başlıklarında, bu bölgedeki makamsal yapının tespiti ve yerel isimlendirilmeleri genelden özele yöntemi ile incelenmiştir. Makam kavramının ele alındığı bu bölüm içerisinde“ezgi çekirdeği”ve“ezgi kalıpları”gibi terimlerden de bahsedilmiştir. Ayrıca çalışma içerisinde müzikal analizi yapılan eserlerin ezgi çekirdekleri ve form çizelgeleri oluşturulmuştur. Çalışmanın dördüncü bölümünde“Uzun Hava Formu Ve Harput Yöresindeki Örnekleri”başlığı ve alt başlıklarında“uzun hava”kavramı işlenmiştir. Bu terimin kaynaklarda nasıl tanımlandığı açıklanmıştır. Alt başlıklarda Harput yöresinde seslendirilen“hoyrat”,“maya”, ve“gazel”e değinilmiştir. Çalışmanın beşinci bölümünde“Geleneksel Ses İcracılığına Özgü Kavramlar”başlığı ve alt başlıklarında, dilbilimi ve müzikoloji açısından ağız ve hançere kavramları açıklanmıştır. Çalışmanın altıncı bölümünde“Harput Uzun Havalarının Ses İcrası Analizleri”başlığında ise belirlenen ve notaya alınan eserlerin kalıp ezgi, motif, süsleme ve hançere kavramları açısından nota örnekleriyle desteklenerek detaylıca analiz edilmiştir. Bu bölümün amacı, ses icrasının detaylı analizini yapmak ve eser içerisinde gerçekleşen önemli icra özelliklerini vurgulamaktadır. Çalışmanın yedinci bölümünde“Harput Ses Tekniği Hakkında Tespitler”başlığında; konunun daha genel bir teknik kullanım içerisinde ele alınması hedeflenmiştir. Sesin bu bölgede icracılar tarafından nasıl kullanıldığı uluslararası kaynaklardan incelemelerle desteklenerek açıklanmıştır. Çalışmada, Harput'un çok eskiye dayanan kent kültürünün müzik ve edebiyatın gelişimini sağlayan etmenlerden en önemlisi olduğu, buna bağlı olarak kent yaşamının makamsal müziğin oluşumuna etki ettiği, Harput'ta oluşan yerel makamların ifade edilen eseri tanımlayan bir“beste”anlamına geldiği, ses icrasında analiz edilen eserlerde karakteristik motif ve ezgi kalıplarının olduğu, ses icrasında mordan, tril ve vibrato süslemelerinin kullanıldığı gibi sonuçlara ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
In this study, the musical analysis of long air songs performed in the Harput region was conducted by identifying their characteristics in terms of maqam, form, and vocal performance. The lack of previous studies focusing on“vocal performance”in Harput music highlights the novelty of our research. The musical analysis of the pieces within the sample revealed the characteristic features of Harput vocal performance. The“Introduction”section details the study's purpose, method, scope, sample, limitations, assumptions, literature summary, problem, and hypothesis. It also explains the reasons for the chosen notation method. The next section,“Concise History of Harput and Literary Aspect of Music of Harput,”is evaluated under two subsections. The first subsection,“The Origins of Cultural Memory in the Harput Region,”discusses the reasons behind the cultural diversity and richness in this area. The historical processes of Harput and their effects on urban culture are explored, establishing connections with literature and music. The second subsection,“Divan Poetry, Aruz Prosody, and Sufism in Harput Music,”addresses literary topics. The reflections of divan literature in Harput music and some of the notable poets from Harput are highlighted. The importance of Sufism and religious music in this region is also emphasized. Additionally, this prosodic form is explained since some works use Aruz prosody in vocal performance. Finally, the third subsection explains the meanings of the analyzed poems written in Aruz prosody. In the third section,“The Concept of Maqam and Local Maqams of Harput,”the maqam structure in the region and local nomenclatures are examined from a general to a specific approach. Terms like“melodic kernel”and“melodic patterns”are also discussed. The melodic kernels and form tables of the analyzed musical pieces are created. The fourth section,“Long Air Form and Its Examples in the Harput Region,”explores the concept of“long air.”The definition of this term in the sources is explained. Subsections discuss“hoyrat,”“maya,”and“gazel”as performed in the Harput region. The fifth section,“Concepts Specific to Traditional Vocal Performance,”explains the linguistic and musicological aspects of the mouth and larynx. These important concepts in vocal performance are detailed with examples from the Harput region. In the sixth section,“Analysis of Vocal Performance in Harput Long Airs,”the selected and notated pieces are analyzed in terms of melodic patterns, motifs, ornamentation, and larynx techniques, supported by musical examples. The aim is to perform a detailed analysis of vocal performance and highlight significant performance characteristics within the pieces. The seventh section,“Observations on Harput Vocal Technique,”discusses the subject within a more general technical framework. It explains how vocalists in the region use their voices, supported by international sources. The study concludes that Harput's ancient urban culture is a significant factor in the development of its music and literature. Urban life influenced the formation of maqamic music, and the local maqams in Harput are considered“compositions.”The analyzed vocal performances exhibit characteristic motifs, melodic patterns, and ornaments such as mordent, quaver, and vibrato.
Benzer Tezler
- Elazığ-Harput yöresindeki uzun hava türü olan hoyratların müzikal açıdan incelenmesi
Musical analysis of hoyrats which is uzun hava kind of in Elazig-Harput region
SÖNMEZ HAROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
MüzikHaliç ÜniversitesiTürk Müziği Ana Sanat Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLDENİZ EKMEN
- Harput yöresindeki geleneksel mimariye ait öğelerin plastik bir değer olarak resimde kullanılması
The use of traditional architectural elements in the harput region as a plastic value in painting
BERRİN SANAÇ ÇOLAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Güzel Sanatlarİnönü ÜniversitesiResim Ana Sanat Dalı
PROF. DR. YÜKSEL GÖĞEBAKAN
- Harput yöresindeki Yüksekova karmaşığından çıkan suların Cu ve Zn içerikleri
Cu ve Zn contents of the waters originating from Yüksekova complex in Harput vicinity
AYŞEGÜL YILDIZHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
1993
Jeoloji MühendisliğiFırat ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET SAĞIROĞLU
- Elazığ-Harput yöresi Kürsübaşı Musiki Meclisi geleneğinin oluşum ve değişim süreçlerinin incelenmesi
Examination of the formation and change processes of the tradition of the Elazığ-Harput region Kürsübaşı Music Assembly
ERKAM CÖMERT
Doktora
Türkçe
2024
Halk Bilimi (Folklor)İstanbul ÜniversitesiMüzikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HİKMET TOKER