Geri Dön

Dengbêj Bekirê Îdirî (Jîyan, sermîyan û repertuar)

Iğdır'lı Dengbêj Bekir (Hayatı, eserleri ve repertuarı)

PDF İndir

  1. Tez No: 908289
  2. Yazar: FATMA ŞAHİN
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. FARUK KAZAN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Halk Bilimi (Folklor), Folklore
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Kürtçe
  9. Üniversite: Dicle Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Kürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Kürt Dili ve Kültürü Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 146

Özet

Dengbêjlik, bir sözlü sanat biçimidir. Sanatsal yönüyle birlikte, dengbêlik kürt kültürünü, dilini ve tarihini korumuştur. Bu yönüyle önemli bir fonksiyona sahip olan bir sanattır. Bu sanat, günümüzde azalmış olsa da kalıcı olmuştur. Günümüzde halen bu sanatı icra eden dengbêjler var. Malesef, dengbêjlerin söylediği birçok kilam, yazıya geçirilmeden kaybolup gitmekte. Bu çalışma, bu amaç doğrultusunda dengbêjlik ve kilamların derlenmesini amaç edinmiş ve bu çerçevede, Dengbêj Bekirê Îdirî'nın repertuarı ile birlikte, hayatı ve tecrübelerini sunmaktadır. Dengbêj Bekrê Îdirî 1945 yılında Iğdır'ın Alut (Yüzbaşılar) köyünde dünyaya gelmiştir. Serhatlı bir dengbêjdir. Serhad Bölgesi, dengbêjlîk ve dengbêjleriyle meşhurdur. Evdalê Zeynê'den bu yana, birçok tanınan dengbêj bu bölgeden çıkmıştır. Bu özeliğiyle birlikte, bu bölgedeki söylenen kilamlar enstrümansızdır. Iğdır'lı Dengbêj Bekir ise, bu özelliğin dışına çıkmış ve kilamlarını enstrüman (mey) ile söylemiştir. Bu çalışma, giriş ile birlikte üç bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde kısaca kültür, sözlü kültür ve sözlü kültür içinde dengbêjlik geleneğinin rolü ve dengbêjlik geleneğinden bahsedilmiştir. Dengbêjimiz Serhat Bölgesî'nden olduğu için ilk bölümün başlığı altında, kısaca Serhat dengbêjliğinden de bahsedilmiştir. İkinci bölümde, dengbêjin hayatı ve tecrübeleri, saha araştırması metoduyla yapılan çalışma doğrultusunda elde edilen bilgiler verilmiştir. Saha çalışması sürecinde dört defa dengbêj ile görüşülmüştür. Üçüncü bölümde, Iğdır'lı Dengbêj Bekir'in kendi söylediği kılamları, hikayeleri ile birlikte yazılmıştır. Bu kılamlar bizim tarafımızdan deşifre edilmiş olup, her kılam konu ve tema bakımından değerlendirilmiştir. Sonuç olarak dengbêjin kendi söylemiş olduğu 15 kılam seçilmiş ve bu tez de verilmiştir. Bu kilamlar konu açısından beş çeşide ayrılmıştır. Sırasıyla; yas, deneyim, gönül, yiğitlik ve düğün kılamları olarak belirlenmiştir. Iğdır'lı Dengbêj Bekir'in kendi söylemiş olduğu kilamları dışında, arşivinde kendisinin doldurmuş olduğu 28 tane kaset tesbit edilmiştir. Çalışmanın sonunda, dengbêjin kendi kasetlerinde tesbit etiğimiz kılamlarından oluşan ve her biri bir sayı altında belirlenen kılamların tasnif tablosu verilmiştir. Bu kılamlar bizim tarafımızdan deşifre edilmiştir.

Özet (Çeviri)

Dengbej (telling stories through songs) is a kind of voiced expression art made by denbej (singer singing the songs called“kılam”in Kurdish). Along with its artistic aspect, it has protected the culture, language and history of the Kurds. From this point of view, it is an art with an important function. This art, even if it is rare in our day, has been permanent. In our day, there are still dengbejs performing this art. Unfortunately, many of the lyrics of these dengbejis are lost and gone without being written. This work also focuses on the subject of sound and composition of words for this purpose. In this context, Dengbêj Bekir İdiri's repertoire of lyrics is presented along with his life and capital. Singer Bekirê Idîrî was born in 1945 in the village of Alûta Idîrê. He is a Serhad singer. The serhad region is famous for its dengbejis. Since Evdal Zeyn, many famous singers have come from this area. In spite of this feature, the vocal songs of the region are without instruments. Vocalist Bekir Idiri is outside of this rule and has sung some of his lyrics with the flute. The work consists of three parts, including oral culture and vocal culture. Since our singer is from the Border region, under the title of the first part, the Border singer has also been briefly mentioned. In the second part, we gave the information we obtained through the field method and interviews about his biography and capital. During the work process, we met six times with Bekir Idiri. In the third part, Bekir İdiri's self-created Loud Words, along with their stories, are written. These words have been deciphered by us. Each article, along with its content, has been evaluated by its themes and themes. As a result, a total of 15 words spoken by him have been mentioned. These words, as the subject, have become five types. These types are full of mourning, of his experience, of hearts, of bravery and dance. In addition to his own words, we have recorded 28 of his own songs in Dengbêj Bekir İdiri archive. These bands of his have been changed and the lyrics in those bands have been translated. At the end of the work, the classification table of the vocal lyrics, which we have found in his bands, has been prepared according to their number.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    413755

    Dengbejlik geleneği ve dönüşümler

    Dengbej tradi̇ti̇on and transformati̇ons

    FIRAT TAŞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    Halk Bilimi (Folklor)Ankara Üniversitesi

    Halk Bilimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. M. MUHTAR KUTLU

  2. Tez No

    421467

    Jıyan u kılamên Dengbêj Ahmed Alîksan

    Dengbêj Ahmed Alîksan'ın hayatı ve eserleri

    FEHMİ YEŞİLÇINAR

    Yüksek Lisans

    Kürtçe

    Kürtçe

    2016

    BiyografiMuş Alparslan Üniversitesi

    Kürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ABDÜLCELİL BİLGİN

  3. Tez No

    914188

    Berhem û Hunera Izedînê Remakî

    Dengbêj Izedînê Remakî'nin sanatı ve eserleri

    MERAL KILINÇ

    Yüksek Lisans

    Kürtçe

    Kürtçe

    2024

    Doğu Dilleri ve EdebiyatıMardin Artuklu Üniversitesi

    Kürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MUSTAFA ÖZTÜRK

  4. Tez No

    537436

    Dengbêj Salıhê qubînî jıyan û berhem

    Dengbêj Salihê qubînî yaşamı ve eserleri

    BEŞİR GÜÇLÜ

    Yüksek Lisans

    Kürtçe

    Kürtçe

    2019

    Doğu Dilleri ve EdebiyatıMuş Alparslan Üniversitesi

    Kürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ CANSER KARDAŞ

  5. Tez No

    541927

    Toplumsallık ve tarihselliğin taşıyıcı ana aktörü ve öğesi: Dengbêj kadınlar ve ağıt

    The carrier main actor and element of the sociality and the historicalness: Dengbêj women and lament

    NAZMİ AYAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Sosyolojiİstanbul Arel Üniversitesi

    Sosyoloji Bilim Dalı

    DOÇ. DR. FERYAL DELFİN GÜNDÜZ

Geri Dön