Geri Dön

Dengbêj Bekirê Îdirî (Jîyan, sermîyan û repertuar)

Iğdır'lı Dengbêj Bekir (Hayatı, eserleri ve repertuarı)

PDF İndir

  1. Tez No: 908289
  2. Yazar: FATMA ŞAHİN
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. FARUK KAZAN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Halk Bilimi (Folklor), Folklore
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Kürtçe
  9. Üniversite: Dicle Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Kürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Kürt Dili ve Kültürü Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 146

Özet

Dengbêjlik, bir sözlü sanat biçimidir. Sanatsal yönüyle birlikte, dengbêlik kürt kültürünü, dilini ve tarihini korumuştur. Bu yönüyle önemli bir fonksiyona sahip olan bir sanattır. Bu sanat, günümüzde azalmış olsa da kalıcı olmuştur. Günümüzde halen bu sanatı icra eden dengbêjler var. Malesef, dengbêjlerin söylediği birçok kilam, yazıya geçirilmeden kaybolup gitmekte. Bu çalışma, bu amaç doğrultusunda dengbêjlik ve kilamların derlenmesini amaç edinmiş ve bu çerçevede, Dengbêj Bekirê Îdirî'nın repertuarı ile birlikte, hayatı ve tecrübelerini sunmaktadır. Dengbêj Bekrê Îdirî 1945 yılında Iğdır'ın Alut (Yüzbaşılar) köyünde dünyaya gelmiştir. Serhatlı bir dengbêjdir. Serhad Bölgesi, dengbêjlîk ve dengbêjleriyle meşhurdur. Evdalê Zeynê'den bu yana, birçok tanınan dengbêj bu bölgeden çıkmıştır. Bu özeliğiyle birlikte, bu bölgedeki söylenen kilamlar enstrümansızdır. Iğdır'lı Dengbêj Bekir ise, bu özelliğin dışına çıkmış ve kilamlarını enstrüman (mey) ile söylemiştir. Bu çalışma, giriş ile birlikte üç bölümden oluşmaktadır. İlk bölümde kısaca kültür, sözlü kültür ve sözlü kültür içinde dengbêjlik geleneğinin rolü ve dengbêjlik geleneğinden bahsedilmiştir. Dengbêjimiz Serhat Bölgesî'nden olduğu için ilk bölümün başlığı altında, kısaca Serhat dengbêjliğinden de bahsedilmiştir. İkinci bölümde, dengbêjin hayatı ve tecrübeleri, saha araştırması metoduyla yapılan çalışma doğrultusunda elde edilen bilgiler verilmiştir. Saha çalışması sürecinde dört defa dengbêj ile görüşülmüştür. Üçüncü bölümde, Iğdır'lı Dengbêj Bekir'in kendi söylediği kılamları, hikayeleri ile birlikte yazılmıştır. Bu kılamlar bizim tarafımızdan deşifre edilmiş olup, her kılam konu ve tema bakımından değerlendirilmiştir. Sonuç olarak dengbêjin kendi söylemiş olduğu 15 kılam seçilmiş ve bu tez de verilmiştir. Bu kilamlar konu açısından beş çeşide ayrılmıştır. Sırasıyla; yas, deneyim, gönül, yiğitlik ve düğün kılamları olarak belirlenmiştir. Iğdır'lı Dengbêj Bekir'in kendi söylemiş olduğu kilamları dışında, arşivinde kendisinin doldurmuş olduğu 28 tane kaset tesbit edilmiştir. Çalışmanın sonunda, dengbêjin kendi kasetlerinde tesbit etiğimiz kılamlarından oluşan ve her biri bir sayı altında belirlenen kılamların tasnif tablosu verilmiştir. Bu kılamlar bizim tarafımızdan deşifre edilmiştir.

Özet (Çeviri)

Dengbej (telling stories through songs) is a kind of voiced expression art made by denbej (singer singing the songs called“kılam”in Kurdish). Along with its artistic aspect, it has protected the culture, language and history of the Kurds. From this point of view, it is an art with an important function. This art, even if it is rare in our day, has been permanent. In our day, there are still dengbejs performing this art. Unfortunately, many of the lyrics of these dengbejis are lost and gone without being written. This work also focuses on the subject of sound and composition of words for this purpose. In this context, Dengbêj Bekir İdiri's repertoire of lyrics is presented along with his life and capital. Singer Bekirê Idîrî was born in 1945 in the village of Alûta Idîrê. He is a Serhad singer. The serhad region is famous for its dengbejis. Since Evdal Zeyn, many famous singers have come from this area. In spite of this feature, the vocal songs of the region are without instruments. Vocalist Bekir Idiri is outside of this rule and has sung some of his lyrics with the flute. The work consists of three parts, including oral culture and vocal culture. Since our singer is from the Border region, under the title of the first part, the Border singer has also been briefly mentioned. In the second part, we gave the information we obtained through the field method and interviews about his biography and capital. During the work process, we met six times with Bekir Idiri. In the third part, Bekir İdiri's self-created Loud Words, along with their stories, are written. These words have been deciphered by us. Each article, along with its content, has been evaluated by its themes and themes. As a result, a total of 15 words spoken by him have been mentioned. These words, as the subject, have become five types. These types are full of mourning, of his experience, of hearts, of bravery and dance. In addition to his own words, we have recorded 28 of his own songs in Dengbêj Bekir İdiri archive. These bands of his have been changed and the lyrics in those bands have been translated. At the end of the work, the classification table of the vocal lyrics, which we have found in his bands, has been prepared according to their number.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    354926

    Dengbêjlik geleneği ve âşık edebiyatı ile karşılaştırılması

    Dengbêj tradition and its comparison with minstrel literature

    CANSER KARDAŞ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2013

    Halk Bilimi (Folklor)Fırat Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. BİROL AZAR

  2. Tez No

    356828

    Anlatıcı olarak Dengbej ve Dengbej anlatılarındaki kahramanın makûs talihi

    Başlık çevirisi yok

    SİNAN AKCAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    Sahne ve Görüntü SanatlarıKadir Has Üniversitesi

    Film ve Drama Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ÇETİN KEMAL SARIKARTAL

    YRD. DOÇ. DR. ZEYNEP SİREL GÜNSÜR YÜCEİL

  3. Tez No

    582269

    Voice as a space of memory and sonorous object in the dengbêj tradition

    Dengbêj geleneğinde hafıza mekanı ve sedalı bir nesne olarak ses

    DİLAN SALIK

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2019

    Halk Bilimi (Folklor)Boğaziçi Üniversitesi

    Sosyoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. MELTEM AHISKA

  4. Tez No

    537436

    Dengbêj Salıhê qubînî jıyan û berhem

    Dengbêj Salihê qubînî yaşamı ve eserleri

    BEŞİR GÜÇLÜ

    Yüksek Lisans

    Kürtçe

    Kürtçe

    2019

    Doğu Dilleri ve EdebiyatıMuş Alparslan Üniversitesi

    Kürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ CANSER KARDAŞ

  5. Tez No

    541927

    Toplumsallık ve tarihselliğin taşıyıcı ana aktörü ve öğesi: Dengbêj kadınlar ve ağıt

    The carrier main actor and element of the sociality and the historicalness: Dengbêj women and lament

    NAZMİ AYAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Sosyolojiİstanbul Arel Üniversitesi

    Sosyoloji Bilim Dalı

    DOÇ. DR. FERYAL DELFİN GÜNDÜZ

Geri Dön