Ankara'nın Çubuk ilçesi'nde Türk iskânı (XI-XIX. yüzyıllar)
Turkish settlement in Çubuk district of Ankara (XI-XIX centuries)
- Tez No: 908656
- Danışmanlar: PROF. DR. CEVDET YAKUPOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kastamonu Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 118
Özet
Çubuk ve çevresi Türklerin Anadolu'ya gelişinden sonra yoğun olarak yerleştikleri bölgelerden biri olarak tarif olunabilir. Birçok yerleşim yerinin Oğuzların ve diğer Türk boylarının adlarını taşıması bunun en önemli göstergesidir. Bu yer adları Çubuk ve çevresinin Türkistan coğrafyasıyla olan bağlantısını ve ilişkilerini önemli ölçüde göstermektedir. Bu bakımdan doğudan batıya vuku bulmuş Türk göçlerinin Çubuk yöresinin iskân tarihinde özel bir yeri vardır. Buna rağmen Osmanlı öncesi döneme dair Çubuk yöresi iskân tarihi üzerine fazla bir araştırma bulunmamaktadır. Bunun nedenlerinden birisi, Çubuk tarihi hakkında yeterli düzeyde birinci el kaynağın olmamasıdır. Ancak bu durum, yörenin iskân tarihi ile ilgili bilgi olmadığı anlamına gelmemektedir. Osmanlı dönemi kaynaklarında yer alan bilgilerin, Çubuk yöresinin Selçuklu ve Beylikler dönemi tarihini aydınlatma noktasında büyük önemi vardır. Söz konusu kaynaklar XIX. yüzyıla kadar Çubuk iskân tarihinin ortaya konulmasına katkı sunmaktadırlar. Çubuk'un tarihi, idari olarak bağlı olduğu Ankara'nın ve kuzey komşusu olan Çankırı ve kazalarının tarihinden ayrı olarak düşünülemez. Çubuk'un bu konumu ona idari, sosyal, ekonomik ve kültürel alanlarda önemli kazanımlar sağlamıştır. Mesela Osmanlı tarihinin dönüm noktalarından sayılan Ankara Savaşı'nın Çubuk ovasında yapılmış olması, bu yörenin Anadolu tarihindeki yerinin önemini izah etmemize yardımcı olmaktadır. Çubuk bu mücadeleyle anılmış ve onunla özdeşleşmiştir. Çubuk'taki yerleşimin büyük çaplı olarak Türk fethinden sonra gerçekleştiği ve nüfus potansiyelinin Selçuklularla birlikte giderek kesafet kazandığı rahatlıkla söylenebilir. Çubuk'un Ankara gibi stratejik ve coğrafi öneme sahip bir şehre yakınlığı, ayrıca Ankara-Çankırı-Kastamonu-Sinop arasındaki yola olan konumundan dolayı Çubuk'un iskân hususiyetlerinin incelenmesi ayrı bir değere sahiptir. Bu çalışmada Çubuk'ta Türk iskânının en bariz delilleri olan yer-mevki ve topluluk adları öncelikli olarak incelenmiştir. Selçuklu fethinden sonra doğrudan Türkler tarafından verilmiş yer adlarının mevcudiyeti bu çalışmayla açık olarak ortaya konulmuş, Türk fethi öncesinden kalma yer adlarının da kullanım durumları üzerine tespitler yapılmıştır. Buna dair tapu-tahrir ve vakıf defterlerinde karşımıza çıkan çok sayıda ve ilgi çekici örnekler ayrıntılı bir incelemeye tabi tutulmuştur.Sonuç olarak bu çalışmada Selçuklulardan Osmanlı döneminin sonuna kadar geçen yedi asırlık zaman diliminde Çubuk yöresinde Türk yerleşimi ile bunun belgeleri olan yer ve mevki adları ele alınmış, aynı zamanda bu yerleşimin delillerinden olan sosyal ve kültürel müesseselere de yer verilmiştir.
Özet (Çeviri)
Çubuk and its surroundings can be described as one of the regions where Turks settled intensively after their arrival in Anatolia. The fact that many settlements bear the names of the Oghuz and other Turkish tribes is the most important indicator of this. These place names significantly show the connection and relations of Çubuk and its surroundings with the geography of Turkestan. In this respect, the Turkish migrations that took place from east to west have a special place in the settlement history of the Çubuk region. Despite this, there is not much research on the settlement history of the Çubuk region in the pre-Ottoman period. One of the reasons for this is the lack of sufficient first-hand sources on the history of Çubuk. However, this does not mean that there is no information on the settlement history of the region. The information in the Ottoman period sources is of great importance in terms of shedding light on the Seljuk and Beylik period history of the Çubuk region. These sources contribute to the revealing of the settlement history of Çubuk until the 19th century.The history of Çubuk cannot be considered separately from the history of Ankara, to which it is administratively affiliated, and its northern neighbor Çankırı and its districts. Çubuk's location has provided it with significant gains in administrative, social, economic and cultural areas. For example, the fact that the Battle of Ankara, considered a turning point in Ottoman history, took place in the Çubuk plain helps us explain the importance of this region in Anatolian history. Çubuk has been remembered with this struggle and has become synonymous with it.It can be easily said that the settlement in Çubuk was largely realized after the Turkish conquest and that its population potential gradually increased with the Seljuks. Due to Çubuk's proximity to a strategic and geographically important city like Ankara and its location on the road between Ankara-Çankırı-Kastamonu-Sinop, the examination of Çubuk's settlement characteristics has a special value. In this study, the most obvious evidence of Turkish settlement in Çubuk, the place-location and community names, were primarily examined. The existence of place names given directly by the Turks after the Seljuk conquest was clearly revealed in this study, and determinations were made on the usage status of place names dating back to before the Turkish conquest. Numerous and interesting examples in the land registry and foundation registers were subjected to a detailed examination.As a result, this study examines the Turkish settlement in the Çubuk region during the seven centuries from the Seljuks to the end of the Ottoman period, and the place and location names that are evidence of this settlement, and also includes social and cultural institutions that are evidence of this settlement.
Benzer Tezler
- Balkan Savaşları'ndan Millî Mücâdele'nin sonuna kadar Haymana kazasından şehîd olanlar üzerine bir araştırma
A study on martrys from Haymana administrative district starting from Balkan Wars till the and of National Struggle
HALİT BİLİCİ
- Ürgüp'lü Refik Başaran'ın sanatçı kişiliği ve yöreye kazandırdığı ezgilerin incelenmesi
Başlık çevirisi yok
KAZIM GÜRKAN
- Nefret söylemi linç ilişkisi: Türkiye'de nefret temelli linç
Relation between hate speech and lynch: hate-based lynch in Turkey
CEMAL ÇAĞLAR KARAKIŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Hukukİstanbul Bilgi ÜniversitesiHukuk Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖKÇE ÇATALOLUK
- Ankara ili Çubuk ilçesi Kışlacık ve Kuruçay köylerinde iyot yetersizliği prevelansı, idrarla iyot atımı ve beslenme durumu ilişkisi
Prevalance of iodine deficiency disorders, urinary iodine excretion and nutritional status in Ankara Çubuk area
EDA KİRKİZOĞLU
- Sınıf öğretmenlerinin iş doyumu ile demografik faktörler arasındaki ilişkinin belirlenmesi (Ankara ili Çubuk ilçesi uygulaması)
Defining the relationship between the class teachers job satisfaction and demographic factors (Ankara-Çubuk district of application)
NERMİN USTA
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiBüro Yönetimi Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AKYAY UYGUR