Hatib Şirbînî'nin tefsirinde müteşabih ayetlerin yorumu
Commentary on the mutashabihat verses in the interpretation of Hatip al-Shirbini
- Tez No: 909227
- Danışmanlar: PROF. DR. İBRAHİM GÖRENER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Al-Shirbini, Mutashabihat verses, Mohkam verses, Tafsir
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Tefsir Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 137
Özet
Muhkem ve müteşâbih ayetler sorunu, dünden bugüne İslam düşünce tarihinde önemli bir yere sahiptir. Nitekim bu konuyu inceleyen ilim adamları arasında birçok ihtilaf bulunmaktadır. Muhkem, anlamında gizlilik olmayan ayet demektir. Bu mana itibariyle Kur'an'ın tümü muhkemdir. Müteşâbih ise iki şeyin, birini diğerinden ayıramayacak kadar birbirine benzemesi anlamına gelir. Kur'an-ı Kerim en güzel lafızlara, belâgatlı cümlelere, en güzel manalara ve birbirine sıkı bağlanan bir nizama sahiptir ve bu açıdan Kur'an ayetlerinin tümü müteşâbih sayılmaktadır. Bu çalışmamız fıkıh, tefsir ve diğer birçok ilimde uzman olan Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed el-Hatîb eş-Şirbînî el-Kâhirî'nin (ö. 977/1570) hayatı ve onun müşteşâbih ayetler yorumu hakkındadır. Müellif tefsir alanındaki es-Sirâcü'l-münîr fi'l-iʿâne ʿalâ maʿrifeti baʿzı meʿânî kelâmi rabbine'l-hakîmi'l-habîr adlı eserinde hem rivayet hem de dirayet metodunu kullanmıştır. Bizim çalışmamız Şirbînî'nin müteşâbih ayetler konusundaki yorumlarını ele almakta ve bu yorumların zeminini oluşturan arka plan bilgisi sunmaktadır. Şirbînî, bu yönteminde kendinden önceki müfessirleri mi taklit ediyor yoksa mezhebî bir taassuba mı sahip? Araştırmamızın sonucunda Şirbînî'nin takip ettiği yöntemin, Eş'ârî mezhebine olan taassuptan kaynaklandığını tespit ettik. Nitekim Şirbînî, kendinden önce gelen Beyzâvî, Begavî, Suyûtî, Taberî ve Kurtubî gibi alimlerin yaptığı gibi Eş'ârî mezhebini takip etmektedir. Şirbînî, imanın azalması ve çoğalması, esmau'l-hüsnânın anlamları gibi akidenin diğer meselelerini de ele almaktadır. Mu'tezile ve Kaderiyye mezhebinin fikirlerine reddiyeler yapmakta, Ehl-i Sünnet'in delillerini arz ederek onları teyit etmektedir. İşte bu açılardan Şirbînî'nin oldukça fasih ve akıcı bir üslupla yazdığı tefsir, ilim talebeleri arasında kabule şayan bir tefsir haline gelmiştir. Anahtar Kelimler: Hatîb Şirbînî, Müteşabih Ayetler, Muhkem Ayetler, Tefsir.
Özet (Çeviri)
The concepts of muhkam (clear) and mutashabih (ambiguous) verses have been significant topics in Islamic thought, with scholars holding differing opinions on their interpretations. Muhkam verses are clear in meaning, and in a broader sense, the entire Qur'an can be considered muhkam. Mutashabih, however, refers to expressions so similar that they are hard to distinguish. The Qur'an, with its eloquent language, profound meanings, and cohesive structure, is also regarded as mutashabih in this context. This study explores the life and interpretations of Shamsuddin Muhammad ibn Ahmed al-Hatib al-Shirbini al-Qahiri (d. 977/1570), a prominent scholar in jurisprudence, tafsir, and other disciplines. In his tafsir al-Siraj al-Munir fi'l-I'ane 'ala Ma'rifati Ba'dhi Ma'ani Kalami Rabbina al-Hakimi al-Khabir, Al-Shirbini employs both narrational (riwaya) and rational (diraya) methods. The research examines his interpretations of mutashabih verses and their underlying principles, questioning whether he adhered to earlier scholars' methods or displayed sectarian bias. Findings indicate that Al-Shirbini's approach was deeply influenced by the Ash'ari school of thought, aligning with scholars like Baydawi, Bagawi, Suyuti, Tabari, and Qurtubi. He addressed theological issues such as the fluctuation of faith and the meanings of the divine names (Asma al-Husna), rejecting the doctrines of the Mu'tazila and Qadariya while affirming Ahl al-Sunnah's principles. Written in an eloquent and accessible style, his tafsir has earned significant recognition among students and remains an essential contribution to classical Islamic scholarship.
Benzer Tezler
- Hatîb eş-Şirbînî'nin es-Sirâcü'l-Münîr adlı tefsirinde Kur'ân'ı yorumlama yöntemi
Al-Khatib al-Shirbini's method of interpreting the Qur'ân in his tafsir al-Siraj al-Munir
MÜKRİME DİLEKÇİ ZENGİN
Doktora
Türkçe
2023
DinBursa Uludağ ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CELİL KİRAZ
- المنهج الاستدلالي للخطيب الشربيني في كتابه مغني المحتاج: دراسة أصولية تطبيقية
Hatib eş-Şirbînî'nin Muğni'l-Muhtâc adlı eserinde istidlâl yöntemi: Usûl ve uygulama bağlamında bir incelemeThe constructi ve method of Alkhateeb Alshırbını in his book Mughni almuhtaj an applied fundamental study
ZUHER QADER SALIH ARAFAT
- Hatîb eş-Şirbînî'nin Muğni'l-Muhtâc adlı eserindeki küllî kâideler
General regulations in Muğni'l-Muhtâc of Hatîb eş-Şirbînî
ESRA IŞIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DinYalova ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. PEHLUL DÜZENLİ
- İbn Hacer El-Heytemî, Şemseddin Er-Remlî ve Hatîb eş-Şirbînî'nin borçlar hukukuyla ilgili ihtilafları ve Şâfiî fıkhına etkileri
Dispuset of Ibn Hacer El-Heytemî, Şemseddin Er-Remlî and Hatîb Eş-Şirbînî related to the law of debts and their effects on the Shafi'i fiqh
AHMET BATUR
- Muğni'l-Muhtâc adlı eserde Ebû Hanife'ye yapılan atıfların tahlili
The analysis of references to Abu Hanifa in the book called Muqni'l-Muhtac
AHMET HAKAN UZUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinAtatürk ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HACI MURAT KUMBASAR
