Ebu Bekir er-Razi ve Ebu Nasr el-Farabi'de itidal kavramı
The concept of moderation in Abu Bakr al-Razi and Abu Nasr al-Farabi
- Tez No: 909377
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSTAFA SAİD KURŞUNOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Felsefe, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Ölçülülük, İtidal, Akıl, Ebu Bekir er-Razi, Farabi, Ahlak, Siyaset, Moderation, Temperance, Reason, Abu Bakr al-Razi, Farabi, Ethics, Politics
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 87
Özet
Antik Yunan düşüncesinde sôphrosûné kavramı, karşılığını denge, ölçülülük ve özdenetim gibi anlamlarda bulmaktadır. Bu kavram, Sokrates öncesi filozoflarda daha ziyade düzen ve uyum ile ilişkilendirilirken Sokrates'ten itibaren erdem ve mutluluk ile ilişkili olarak ele alınmaya başlanmış ve dört ana erdemden (bilgelik, cesaret, adalet) biri olarak değerlendirilmiştir. Antik Yunan düşüncesinde görülen sôphrosûné erdemi, farklı bağlamlarda kullanılsa da genel anlamını koruyarak İslam dünyasında“itidal”anlayışı ile karşılanmıştır. Bu tez, İslam felsefesinde meşşai ekolün iki ana damarını oluşturan tabiyyun ve ilahiyyun ekolüne bağlı filozoflardan Ebu Bekir er-Razi ve Farabi'nin etik, sosyal ve siyasi düşüncelerinde itidal anlayışını diyalektik olarak incelemektedir. Böyle bir inceleme hem onların insan ruhu ve psikolojisi üzerine geliştirdikleri farklı yaklaşımları görmek hem de etik ve politik öğretilerini anlamak için önemlidir. Onların bu meseleler üzerine geliştirdikleri düşünce ve öneriler, günümüz etik, sosyal ve politik problemlerinin çözümüne yönelik farklı İslami perspektifler sunmak açısından kıymetlidir. Bu bağlamda bu çalışmanın amacı, ölçülülük/itidal erdeminin ahlaki vlıe sosyal hayattaki yerini ve önemini göstermekle birlikte bu erdemin İslam düşünce dünyasında yorumlanışını ortaya koymaktır. Hem Razi'nin hem Farabi'nin felsefi yaklaşımlarının kadim felsefi geleneklerden, özellikle de Antik Yunan'da Platon ve Aristoteles ile birlikte Galenos'un tıp etiğinden etkilendikleri görülmektedir. Razi, tıpçı kimliğinin nesnelleştirici etkisiyle hevadaki aşırılığın ahlaki ve fiziksel rahatsızlıklara yol açabileceğini vurgulamış, ifrat ve tefrit arasında bir orta hali önermiştir. Buna göre erdemli bir hayata erişmek isteyen insan, hevasını aklı ile kontrol altına almalı, aşırılıklardan kaçınmalıdır. Farabi'ye baktığımızda o, insan nefsinin sahip olduğu yetileri detaylı bir biçimde incelemiş, bu yetileri sudur anlayışına uygun olarak oluşturduğu kozmolojik hiyerarşik zeminde toplumsal düzene uygulamıştır. Onun ideal devlet anlayışına göre faal akla uygun olarak iyi düzenlenmiş bir toplum, her bir parçanın kendi işlevini aşırılığa kaçmadan yerine getirdiği dengeli ve uyumlu bir toplumdur. Böyle bir toplumda her sınıfın kendine özgü sahip olması gereken erdemler bulunsa da itidal, toplumun her kademesinde bulunması gereken başlıca erdemdir. Anlaşıldığı üzere Razi, itidal anlayışında tabiatçı ekole ve tıpçı kimliğine uygun olarak daha nesnel ve bireysel bir yaklaşım sergilerken Farabi'nin, ahlak ve siyaset felsefesi bağlamında itidali toplum merkezli bir erdem olarak değerlendirdiği görülmektedir.
Özet (Çeviri)
In ancient Greek thought, the concept of sôphrosûné finds its counterpart in meanings such as balance, moderation and self-control. While this concept was mostly associated with order and harmony in pre-Socratic philosophers, from Socrates onwards, it began to be considered in relation to virtue and happiness and was considered as one of the four main virtues (wisdom, courage, justice). The virtue of sôphrosûné'nin ancient Greek thought, although used in different contexts, retained its general meaning and was met with the understanding of“moderation”in the Islamic world. This thesis dialectically examines the understanding of equanimity in the ethical, social, and political thought of Abu Bakr al-Razi and al-Farabi, two philosophers belonging to the two main strands of the oshai school in Islamic philosophy, namely the tabiyyun and divinity schools. Such an examination is important both to see their different approaches to the human soul and psychology and to understand their ethical and political teachings. Their thoughts and proposals on these issues are valuable in offering different Islamic perspectives for solving contemporary ethical, social and political problems. In this context, the aim of this study is to show the place and importance of the virtue of moderation/itidal in ethical and social life and to reveal the interpretation of this virtue in the world of Islamic thought. Both Razi's and al-Farabi's philosophical approaches were influenced by ancient philosophical traditions, especially Plato and Aristotle in Ancient Greece, as well as Galenos' medical ethics. Razi, with the objectifying influence of his medical identity, emphasized that excessive enthusiasm could lead to moral and physical ailments, and he proposed a middle state between ifrat and tfrit. Accordingly, a person who wants to attain a virtuous life should control his will with his intellect and avoid extremes. When we look at al-Farabi, he examined the faculties of the human soul in detail and applied these faculties to the social order on the cosmological hierarchical ground he created in accordance with his understanding of sudur. According to his understanding of the ideal state, a well-ordered society in accordance with the active intellect is a balanced and harmonious society in which each part fulfills its own function without excess. Although each class in such a society has its own virtues, moderation is the main virtue that should be present at every level of society. As it is understood, Razi exhibits a more objective and individual approach in his understanding of equanimity in accordance with the naturalist school and his medical identity, while al-Farabi, in the context of moral and political philosophy, evaluates equanimity as a society-centered virtue.
Benzer Tezler
- Ebû Zeyd el-Belhi ve Ebû Bekir er-Râzî'nin ruh sağlığı görüşlerinin karşılaştırılması
Comparison between Abu Zayd al-Balkhi and Abu Bakr ar-Razi on the concepts of the health of soul
FİRDEVS ÖZDEMİR AYKUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Dinİstanbul ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. VEYSEL KAYA
- Ebû Zeyd el-Belhî ve Ebû Bekir er-Râzî'nin ruh ve beden sağlığına ilişkin görüşlerinin karşılaştırılması
Comparison of the opinions of Abu Zaid al-Balkhi and Abu Bakr ar-Razi on soul and physical health
ÖZGE AKGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SELAHATTİN AKTİ
- Ahlakın kaynağı olarak aklın ve dinin rolü: Ebu Bekir er-Râzî ve Gazâlî örneği
Role of the religion and intellekt as the source of morality: Example of Abûbakr ar- Râzi and Ghazâli
NURULLAH ENES HISIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinErciyes ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET KAMİL CİHAN
- Galenos, Ebu bekir er-Razi ve Farabi'de psikoloji-ahlak ilişkisi
The relation between psychology and morality in Galenos, Abu Bakr er-Razi and Farabi
REFİKA ANGKASA
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Dinİstanbul 29 Mayıs ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TAHSİN GÖRGÜN
- Şehrezûrî'nin tenasüh anlayışı
Al-Shahrazuri's understanding of reincarnation
MEHMET DURAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinErciyes ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET KAMİL CİHAN