Kazak müziğinin tarihsel değişim-gelişim sürecinin incelenmesi ve örnek eser analizleri
Transferring of Kazakh folk music works to music notation and examination of polyphony process between
- Tez No: 910335
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İLKER DENİZ BAŞUĞUR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: ANKARA MÜZİK VE GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİ
- Enstitü: Müzik ve Güzel Sanatlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Müzik Teorileri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Müzik Teorisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 125
Özet
Bugün Kazakların yaşadığı ülke olan Kazakistan, Türkistan'ın geniş bozkırları ile eski Türk anayurdu Altaylar'a kadar uzanan bir coğrafyadır. Bu geniş bozkırda yaşayan halka“Kazak”denmektedir. Yüzyıllara dayanan geçmişi, bulunduğu coğrafya, göçebe bir toplum olan Kazak halkının kendi yaşam ritüellerini oluşturduğunu göstermektedir. Her toplumda olduğu gibi Kazak kültüründe de sanat önemli bir yere ve öneme sahiptir. Kazak tarihinde Korkut Ata ile özdeşleşen geleneksel çalgısıyla hikayeler anlatma geleneği Kazak Halk Müziğini büyük ölçüde ifade etmektedir. Kazak kültüründe destanların, efsanelerin hikayeleştirilerek çalgı eşliğinde (domıbra* ve kıl kobız**) söylenmesi bu geleneğe dayanır. 19. yüzyıl, Kazak Halk Müziği ve Edebiyatındaki gelişim döneminin başlangıcı olarak bilinir. Kurmangazı Sagırbayoğlu, Tattimbet Kazangapoğlu, Kazangap Tilepbergenoğlu, Dauletkerey Şıgayoğlu, Dina Nurpeysova bu dönemin en etkili ve kendinden sonrakilere tarihi miras bırakmış olan besteci ve icracılardır. 20. yüzyılda Sovyetler Birliği'nin Kazakistan'ı tamamen hakimiyeti altına aldığı süreçte; sosyal, ekonomik, politik ve kültürel değişikliklerden Geleneksel Kazak Halk Müziği de etkilenmiştir. Bu dönemde Sovyetler Birliği'nin kültürel politikaları çerçevesinde Kazak Müziği de resmi ideoloji doğrultusunda şekillendirilmeye çalışılmış ve Sovyet standartlarına uygun hale getirilmiştir. Bu dönem, Sovyetler tarafından“tek sesli ve ilkel”olarak görülen Kazak Müziği yeniden dizayn süreci olarak tanımlanabilir. Buna rağmen Kazak besteci ve araştırmacıların çabalarıyla Kazak Halk Müziği, geleneksel öğelerini korumuş ve kültürel kimlik sürdürülmüştür. Bu zor süreçte Ahmet Jubanov ve Zatayeviç isimleri ön plana çıkar. Araştırmada Kazak Müziğinin geçmişten bugüne değişim ve gelişim süreci incelenmiş, bu kapsamda özellikle geleneksel eserlerin müzik yazısına aktarım süreci ve yeni çokseslilik anlayışı sorgulanmıştır. Durum çalışması yöntemiyle yürütülen araştırmada ayrıca doküman incelemesi yapılmış, tarihi döneme tanıklık eden ya da bu süreci onlarla geçirerek içinde bulunan kişilerle görüşme yapılmıştır. Araştırma alanı ile ilgili az sayıda yazılı kaynak bulunduğundan, elde edilen verilerde karşılaştırma yoluna gidilmiştir. Notasına ulaşılamayan eserlerin ses kayıtları üzerinden transkripsiyonları yapılmıştır. İncelenen kaynaklar ve yapılan görüşmeler sonucunda; yüzyıllara dayanan ve sözlü gelenekten gelen Kazak Müziğinin 19. yüzyıl ortalarından itibaren değişim sürecine girdiği, müzik yazısına aktarımın 20. yüzyılın ilk çeyreğinden itibaren başladığı görülür. Bu dönemde Kazak halk şarkılarının derlenmesi kapsamında birçok eserin günümüze aktarılması sağlanmıştır. Gerek Sovyet bestecilerin gerekse yurt dışında öğrenim gören Kazak müzisyenlerin ülkeye dönmeleri ve Avrupa Müziği çoksesliliğini tanıtmaları, eserlerinde kullanarak duyurmaları yeni bir müzik anlayışının doğmasına sebep olmuştur. Aynı dönemde açılan müzik okulları, konservatuvarlar, opera ve orkestralar bu yeni müzik anlayışının genişleyerek yayılmasını sağlamıştır. 20. yüzyılda Kazak Müziğinin değişimi/gelişimi sürecinde besteci, eğitimci, araştırmacı olarak ön plana çıkan müzisyenler; Ahmet Jubanov, Zatayevic, Yerzakoviç, Kapan Musin, Yevgeny Brusilovsky, Sıdık Mukhametzhanov, Gaziza Jubanova, Brusilovsky ve Nurgisa Tilendiev olarak sayılabilir. Bu isimler sayesinde hem Geleneksel Kazak Halk Müziği varlığını sürdürmüş hem de Avrupa Müziği teknikleri ile birleşerek dünyaya tanıtılmıştır.
Özet (Çeviri)
The country where Kazakhs live today, Kazakhstan, spans a geography extending from the vast steppes of Turkestan to the ancient Turkish homeland of the Altai Mountains. The people living in these vast steppes are called“Kazakh.”Its centuries-old history and geography show that the Kazakh people, a nomadic society, have created their own life rituals. As in every society, art holds a significant place and importance in Kazakh culture. The tradition of storytelling with traditional instruments, personified by Korkut Ata in Kazakh history, largely defines Kazakh Folk Music. In Kazakh culture, the tradition of narrating epics and legends with the accompaniment of instruments (dombyra and kyl kobyz) is rooted in this practice. The 19th century is known as the beginning of the period of development in Kazakh Folk Music and Literature. Kurmangazy Sagyrbayuly, Tattimbet Kazangapuly, Kazangap Tilepbergenuly, Dauletkerey Shygauly, and Dina Nurpeisova are the most influential composers and performers of this period, leaving a historical legacy for those who followed. In the 20th century, during the period when the Soviet Union fully took control of Kazakhstan, traditional Kazakh Folk Music was also affected by social, economic, political, and cultural changes. During this period, within the framework of the Soviet Union's cultural policies, Kazakh music was shaped according to official ideology and adapted to Soviet standards. This era can be described as a redesign process for Kazakh Folk Music, which was considered“monophonic and primitive”by the Soviets. Despite this, through the efforts of Kazakh composers and researchers, Kazakh Folk Music preserved its traditional elements and maintained its cultural identity. In this challenging period, the names Ahmet Jubanov and Zataevich come to the forefront. In the research, the evolution and development process of Kazakh music from the past to the present has been examined. In this context, the process of transcribing traditional works into musical notation and the questioning of the new polyphonic understanding have been particularly scrutinized.The research, conducted using the case study method, also included document analysis and interviews with individuals who witnessed the historical period or experienced it directly. Due to the limited number of written sources available on the subject, the data obtained were compared. Transcriptions were made from audio recordings for pieces whose notations could not be found. Based on the sources examined and the interviews conducted, it is observed that Kazakh Folk Music, which has centuries-old roots and stems from the oral tradition, began to undergo a transformation process from the mid-19th century. The transcription of music into notation started from the first quarter of the 20th century. During this period, the compilation of Kazakh Songs allowed many pieces to be preserved and passed down to the present day. The return of Kazakh musicians who studied abroad and the introduction of European music polyphony by Soviet composers and these musicians by using it in their works led to the birth of a new musical understanding. Music schools, conservatories, operas, and orchestras established during the same period facilitated the expansion and spread of this new musical understanding. In the 20th century, the musicians who stood out as composers, educators, and researchers during the transformation/development process of Kazakh Music include Akhmet Zhubanov, Zataevich, Yerzakovich, Kapan Musin, Yevgeny Brusilovsky, Sydyk Mukhametzhanov, Gaziza Zhubanova, and Nurgisa Tlendiyev. Thanks to these individuals, traditional Kazakh Folk Music has both maintained its existence and been introduced to the world by combining with European music techniques.
Benzer Tezler
- Kültürel kimlik ve sermaye kavramları bağlamında Manisa Salihli Kazak Türkleri müzik pratikleri
Musical practices of Kazakh Turks from Manisa Salihli in the context of cultural identity and capital concepts
EMİN YILDIRIM
- Türk halk müziği ve Kazak halk müziği çalgıları üzerine bir inceleme
Başlık çevirisi yok
RAVZA MAYKEYEVA
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2000
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiTürk Müziği Ana Sanat Dalı
DOÇ. FİKRET DEĞERLİ
- Türkiye'de geleneksel çalgıların metotlaşması: Kabak Kemane örneği
Methodization of traditional instruments in Turkey: Kabak Kemane example
AHMET TOLGA YAŞKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimAkdeniz ÜniversitesiMüzik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CENGİZ ŞENGÜL
- A case study of aesthetics of imperfection: Creating and using impulse responses of unusual spaces in the field audio mixing
Kusurlu estetik için örnek çalışma: Sıradışı alanlardan elde edilmiş tepkisel cevapların ses miksajı alanında kullanımı
GENCO K. ERDEM
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiMüzik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TAYLAN ÖZDEMİR