Sovyetler Birliği dönemi kültür politikalarının Kazak geleneksel müziğine etkileri
The effects of the cultural policy of Kazakh traditional music in the Soviet Union
- Tez No: 956225
- Danışmanlar: PROF. DR. ERDEM ÖZDEMİR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bursa Uludağ Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türki Dünyası Müzikleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dünyası Müzikleri Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 101
Özet
Bu çalışma, Orta Asya Türk boylarından köklü bir tarih ve kültürel arka plana sahip olan Kazak Türklerinin geleneksel müziklerinin 20. Yüzyıldaki politik süreçlerden ne yönde ve ölçüde etkilendiğine odaklanmaktadır. Çarlık Rusya döneminden başlayıp Sovyetler Birliği dönemi boyunca süren Rus işgali ve yönetiminin müzik özelindeki kanonik uygulamaların Kazak geleneksel müziğinin değişimi, dönüşümü ve 1991 yılında Kazakistan'ın bağımsızlığını kazanmasının bu sürece etkileri, bu tezin temel araştırma konusunu teşkil etmektedir. Çarlık Rusya döneminden itibaren başlayan ve Sovyetler Birliği süresince devam eden Rus egemenliği, Kazak kültürel mirası üzerinde derin izler bırakmıştır. Bu bağlamda, Sovyet yönetiminin uyguladığı kültür politikaları, Kazak geleneksel müziğinin biçim, içerik ve icra süreçlerinde önemli değişim ve dönüşümlere yol açmıştır. Sovyetler Birliği, merkeziyetçi bir ideoloji doğrultusunda kültürel homojenleşmeyi teşvik etmiş ve Kazak müziğini kendi politik hedeflerine uygun şekilde yeniden şekillendirmeye çalışmıştır. Bu süreçte, geleneksel Kazak müzik aletleri, melodik yapılar ve sözlü icra geleneği devlet kontrolüne tabi tutulmuş, kimi unsurlar yasaklanmış ya da resmi ideolojiye uygun hale getirilmiştir. Kazak halk müziği, Sovyet değerlerini yansıtan, kolektif kimliği öne çıkaran ve sosyalist gerçekçilik anlayışıyla şekillendirilen bir biçime evirilmeye çalışılmıştır. Bununla birlikte, Sovyetler Birliği'nin eğitim, medya ve sanatsal üretim politikaları, Kazak müziğinin akademik ve kurumsal düzeyde sistematize edilmesine de olanak tanımıştır. Ancak bu sistematikleştirme süreci, geleneksel müziğin özgün yapısının bozulmasına, bazı türlerin yok olmasına veya kimlik değiştirmesine neden olmuştur. Bağımsızlık sonrası dönemde, Kazakistan'ın kültürel mirasını yeniden canlandırma çabaları, Sovyet etkisiyle değişen müzik formlarını ve pratiklerini nasıl şekillendirdiği açısından önemli bir inceleme alanı oluşturmaktadır. Bu çalışma, Kazak geleneksel müziğinin Sovyet kültür politikaları çerçevesinde nasıl dönüştüğünü, hangi unsurların kaybolduğunu veya değişime uğradığını ve bağımsızlık sonrası bu dönüşümün nasıl değerlendirildiğini analiz etmektedir. Arşiv belgeleri, tarihsel kaynaklar ve alan araştırmalarına dayanarak yapılan bu inceleme, Kazak müziği üzerindeki politik etkilerin uzun vadeli sonuçlarını ortaya koymayı amaçlamaktadır.
Özet (Çeviri)
This study focuses on how and to what extent the traditional music of the Kazakh Turks, who belong to the Turkic tribes of Central Asia with a deep historical and cultural background, was influenced by the political processes of the 20th century. The main research topic of this thesis is the transformation and evolution of Kazakh traditional music under the canonical practices imposed by Russian occupation and governance, starting from the Tsarist Russia period and continuing throughout the Soviet Union era, as well as the impact of Kazakhstan's independence in 1991 on this process. This study examines how the traditional music of the Kazakhs, who have a deep historical and cultural heritage, was affected by the political processes of the 20th century. Russian domination, which began during the Tsarist period and continued throughout the Soviet Union, left deep marks on Kazakh cultural heritage. In this context, the cultural policies implemented by the Soviet administration led to significant changes and transformations in the form, content, and performance practices of Kazakh traditional music. The Soviet Union, following a centralist ideology, promoted cultural homogenization and attempted to reshape Kazakh music in accordance with its political objectives. During this process, traditional Kazakh musical instruments, melodic structures, and oral performance traditions were placed under state control, with some elements being banned or adapted to fit the official ideology. Folk music was replaced by musical genres that reflected Soviet values, emphasized collective identity, and were shaped by the principles of socialist realism. At the same time, the Soviet Union's policies in education, media, and artistic production allowed Kazakh music to be systematized at an academic and institutional level. However, this process of systematization led to the distortion of traditional music's original structure, the disappearance of certain genres, or their transformation in identity. In the post-independence period, Kazakhstan's efforts to revive its cultural heritage present an important field of study in understanding how Soviet-influenced musical forms and practices have been redefined. This study analyzes how Kazakh traditional music was transformed under Soviet cultural policies, which elements were lost or altered, and how this transformation has been reassessed after independence. Based on archival documents, historical sources, and field research, this study aims to reveal the long-term effects of political influences on Kazakh music.
Benzer Tezler
- Rusya Federasyonu'nun Orta Asya politikası ve Çarlık ve SSCB dönemi uygulamalarının bu politikalara yansımaları
Başlık çevirisi yok
MEVLÜT TİKENCE
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Uluslararası İlişkilerGazi ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YÜKSEL İNAN
- Yakın dönem Türkistan'da bir Kazak aydınlanması: Nursultan A. Nazarbayev'in devlet yönetimi anlayışı üzerine bir inceleme
A Kazakh enlightenment in close period Turkestan: An examination on Nursultan A. Nazarbayev's understanding of state government
ERKAN TEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Kamu YönetimiTrakya ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMED BARAN DURAL
- Kazakistan'da bir hafıza zinciri olarak din
Religion as a chain of memory in Kazakhstan
RUSLAN IBRAYEV
Doktora
Türkçe
2022
SosyolojiMarmara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ COŞKUN
- Postkolonyal teori çerçevesinde Kazakistan'ın kültür politikaları
Cultural policies of Kazakhstan within the framework of postcolonial theory
ABZAL DOSBOLOV
Doktora
Türkçe
2021
Uluslararası İlişkilerGazi ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FIRAT PURTAŞ
- SSCB dönemi Azerbaycan ve Türkiye ilişkilerinde müziksel bir köprü: Besteci ve orkestra şefi Niyazi Tağızade: 1912-1984
A musical bridge in the relations with Azerbaijan and Turkey in the ussr period: Composer and conductor Niyazi Tağizade: 1912-1984
ECEM TUĞÇE AKBULUT