Azerbaycan tiyatrosunun gelişim süreci ve öncü yazar: Mirza Fethali Ahundov
Development process of Azerbaijan theater and leading author: Mirza Fethali Akhundov
- Tez No: 910530
- Danışmanlar: PROF. DR. MUVAFFAK DURANLI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Türk Dili ve Edebiyatı, Eastern Linguistics and Literature, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dünyası Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dünyası Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 364
Özet
Sanat, insanlık tarihinde uzun bir geçmişe sahip olan ve zamanla evrimleşerek bugüne kadar gelen bir olgu olarak ortaya çıkmıştır. Başlangıçta sadece işlevsel amaçlar için kullanılan sanat, sonraları estetik kaygılarla birlikte derinleşmiş ve insan kimliğiyle bütünleşmiştir. İnsanın yaşam mücadelesinde kendi gücünü anlamasına yardımcı olan sanat, ilkel topluluklarda doğanın gizemli güçleriyle etkileşime geçme ve onlara yön verme çabasının bir ürünü olarak görülür. Bu çalışmanın odak noktası Azerbaycan tiyatrosunun kökenleridir. Araştırmamız sonucunda bunun“meydan tiyatrosu”geleneğine dayandığını saptadık. Araştırmamızda Halk kültürü ve estetik ilkelerin belirgin olduğu bu oyunlar, çalışmanın ilk bölümünde detaylı olarak ele alınmıştır. Azerbaycan'ın modern tiyatrosunun gelişimi ve yükselişi, başlangıç noktası olan Mirza Fethali Ahundov ile birlikte incelenmiş ve diğer önemli isimlerle birlikte günümüze kadar olan süreç araştırılmıştır. Çalışma, öncelikle Mirza Fethali Ahundov'un yazarlık kimliği ve yaşamı üzerine yapılan araştırmayla başlamış, ardından Ahundov'un eserlerinin okunması ve incelenmesiyle devam etmiştir. Azerbaycan tiyatrosunun ortaya çıkışı ve gelişimi, Rus, Batı ve Türkiye'nin etkisi üzerinde durularak incelenmiştir. Ayrıca, Azerbaycan Halk Tiyatrosu ve Meydan Tamaşaları ele alınmış ve Ahundov üzerine yapılan çalışmalar detaylı bir şekilde incelenmiştir. İkinci bölümde öncü yazar Mirza Fethali Ahundov'un hayatı, özel yaşamı, eğitimi, eserleri araştırılarak sunulmuştur. Ahundov'un öncülük ettiği Modern Azerbaycan Tiyatrosunun gelişimi araştırılarak çalışma ilerletilmiştir. Çalışmamızın üçüncü bölümünde Mirza Fethali Ahundov'un oyunları tek tek ele alınarak incelenmiş, tiyatro eserlerinin analizi yapılırken, her bir oyun için“Yapısalcı İnceleme Metodları”kullanılmıştır. Ardından yazarımızın Azerbaycan Tiyatrosu'na ve Toplumuna özellikle yarattığı kadın karakterle yaptığı eleştirel duruş ve modern toplum yaratma çabası ele alınmıştır. Sonuç bölümünde ise özellikle Ahundov'un Azerbaycan Tiyatrosundaki önemi ve etkisi, ayrıca radikal duruşu ve bakış açısı değerlendirilerek çalışmamız tamamlanmıştır.
Özet (Çeviri)
Art, as a phenomenon with a long history in human civilization, has emerged and evolved over time to the present day. Initially used for practical purposes, art later deepened alongside aesthetic concerns and became integrated with human identity. Art, which helps individuals understand their own power in the struggle of life, is seen as a product of the efforts of early societies to interact with and guide the mysterious forces of nature. The focus of this study is on the origins of Azerbaijani theater, and our research reveals its roots in the tradition of“maidan theater,”which was commonly practiced in ancient times. In our investigation, the plays characterized by folk culture and aesthetic principles are extensively discussed in the first section of the study. The development and rise of modern Azerbaijani theater, starting with Mirza Fethali Ahundov, are examined alongside other significant figures, tracing the process up to the present day. Our study began with research into Mirza Fethali Akhundov's identity as a writer and his life, followed by reading and analyzing Akhundov's works. The emergence and development of Azerbaijani theater were examined, focusing on the influences of Russia, the West, and Turkey. Additionally, Azerbaijani People's Theater and street performances were discussed, and studies on Ahundov were thoroughly reviewed. In the second part, the pioneering writer Mirza Fethali Akhundov's life, personal life, education, and works were explored and presented. The development of Modern Azerbaijani Theater led by Ahundov was investigated to advance the study. The third section of our work delved into each of Mirza Fethali Akhundov's plays, applying“Structuralist Analysis Methods”in examining theater works. Subsequently, the critical stance Ahundov took towards Azerbaijani Theater and Society, especially through the creation of female characters and his efforts to create a modern society, were discussed. In the conclusion, Ahundov's importance and influence on Azerbaijani Theater, as well as his radical stance and perspective, were evaluated to complete our study.
Benzer Tezler
- Azerbaycan tiyatrosunda yönetmenliğin evrimi
Evolution of directing in Azerbaijan theater
VAGİF AZIZOV
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2023
Sahne ve Görüntü Sanatlarıİstanbul ÜniversitesiTiyatro Ana Sanat Dalı
PROF. TUFAN KARABULUT
- Azerbaycan edebiyatında tiyatro
Theater in Azerbaijan literature
ELİF KOÇ
Doktora
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıAnkara ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDOĞAN UYGUR
- Azerbaycan tiyatrosunun tarihi ve tiyatro sanatçıları
History of Azerbaijan theater and theater artists
TOGHRUL GASIMOV
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Güzel SanatlarKocaeli ÜniversitesiSahne Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEMA GÖKTAŞ
- Azerî yazar Necef Bey Vezirov'un (1854- 1926) tiyatro eserlerinde sosyal meseleler
Social matters at the theatrical productions of Azerbajian writer Necef Bey Vezirov (1854- 1926)
MEHMET EMİN PURÇAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Sahne ve Görüntü SanatlarıMarmara ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
DOÇ. DR. ORHAN SÖYLEMEZ
- Cafer Cabbarlı'nın 1915-1920 yılları arasında yazdığı tiyatro eserleri
Theater works written by Cafer Cabbarlı between 1915-1920
MURAT DEMİRKAP
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıZonguldak Bülent Ecevit ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NURAY 3.KARAKAYA