Ankara yöresinde haemaphysalis türleri üzerinde epizootiyolojik çalışmalar
Epizootiological studies on haemaphysalis ticks in Ankara province, Turkey
- Tez No: 91079
- Danışmanlar: PROF. DR. AYŞE ÇAKMAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Veteriner Hekimliği, Veterinary Medicine
- Anahtar Kelimeler: Ankara, Epizootiyoloji, Haemaphysalis türleri, Ankara, Epizootiology, Haemaphysalis species
- Yıl: 2000
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sağlık Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Parazitoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 148
Özet
125 ÖZET Ankara Yöresinde Haemaphysalis Türleri Üzerinde Epizootiyolojik Çalışmalar Bu çalışma, Eylül 1996-Ağustos 1998 tarihleri arasında, Ankara yöresinde Haemaphysalis türlerinin epizootiyolojisini incelemek amacıyla, bitki örtüsü, arazi yapısı, ısı, yağış ve nem bakımından farklılık gösteren, hayvan populasyonunun yoğun olduğu bilinen Beypazarı, Çubuk, Güdül ve Haymana ilçelerinde yürütülmüştür. Koyun, keçi ve sığırlar üzerinde Haemaphysalis türleri ile enfestasyon oram Çubuk'da %41.18, Beypazan'nda %30.25, Haymana'da %22.09, Güdül'de %18.75 olarak belirlenmiştir. Haemaphysalis türlerinin tipik karasal iklimin hüküm sürdüğü, bitki örtüsünden zengin olmayan yüksek bölge (Çubuk) ile karasal iklimin nispeten yumuşak geçtiği, bitki örtüsünden zengin diğer bir yüksek bölgede (Beypazarı) yoğun olduktan görülmüştür. Güdül ilçesinde Haemaphysalis türleri ile enfestasyon oranı koyunlarda, Beypazarı, Çubuk ve Haymana ilçelerinde ise keçilerde yüksek bulunmuştur. Ankara yöresinde çalışma süresince 1208 koyun, 1001 keçi ve 1090 sığır muayenesi yapılmıştır. Keçilerin 380 (%37.96)'i, koyunların 346 (%28.64)'ı, sığırların 203 (%18.62)'ü Haemaphysalis türleri ile enfeste bulunmuştur. Ankara yöresindeki koyun, keçi ve sığırlarda Haemaphysalis türleri ile enfestasyon oranı %28.16 olarak belirlenmiştir. Haemaphysalis parva'mn olgunları konakçı olarak sırasıyla sığırları (%94.58), koyunları (%85.54) ve keçileri (%58.68) tercih ederken nimfleri keçilerde (%2.36) koyunlara (%1.44) göre daha yüksek bulunmuştur. Haemaphysalis sulcata'nm olgunları öncelik sırasına göre keçi (%21.05), koyun (%6.93) ve sığırlarda (%0.98) tespit edilmiştir. Haemaphysalis punctata,nm olgunları keçilerde (%9.73), koyun (%4.62) ve sığırlar (%3.44)'dan yüksek bulunmuş, nimfleri keçileri (%1.05) tercih etmiştir. Haemaphysalis sp. nimfleri de keçilerde (%6.57) koyunlardan (%0.86) yüksek oranda saptanmıştır. Ankara yöresindeki koyun, keçi ve sığırlardan toplanan 5254 Haemaphysalis türünden 4713 (%89.70)'ü Hae.parva olgunu, 15 (%0.28)'i Hae.parva nimfi, 349 (%6.64)'u Hae.sulcata olgunu, 108 (%2.05)'i Hae.punctata olgunu, 7 (%0.13)'i Hae.punctata nimfi, 47 (%0.89)'i Haemaphysalis sp. nimfi ve 15 (%0.28)'i Haemaphysalis sp. olgunu olarak saptanmıştır. Çalışma süresince erkekler sayıca dişilerden fazla bulunmuştur. Haemaphysalis türlerinin olgunları daha çok sternum, boyun, kulak, kann, kuyruk altı, bacak arası, scrotum ve anal bölgede bulunurken nimfleri ön bacak, arka bacak, kann, sternum, kulak, göz ve ağız etrafi gibi daha ince derili ve yere yakın olan vücut bölgelerini tercih etmiştir. Kontrolleri yapılan 326 ahır ve 226 ağılda Haemaphysalis türlerine rastlanarnamıştır. Çubuk ilçesinden değişik aylarda 43 Mus musculus ve 24 Cricetulus microtorius olmak üzere toplam 67 kemirici yakalanmış, hiçbirinde Haemaphysalis türlerinin herhangi bir gelişme dönemi (larva, nimf, olgun) bulunamamıştır. Ankara yöresindeki koyun ve keçilerde Haemaphysalis türleri ile enfestasyon oram sonbaharda en yüksek bulunmuş bunu kış, ilkbahar ve yaz mevsimleri izlemiştir. Sığırlarda126 Haemaphysalis türleri ile enfestasyon oranı sonbahar mevsiminde en yüksek, ilkbahar mevsiminde en düşük oranda belirlenmiş, yaz mevsiminde ise enfestasyon görülmemiştir. Koyun, keçi ve sığırlar üzerinde bulunan Hae.parva ve Hae.punctata'aaı olgunları Mart ve Ekim, Hae.sulcata'nm olgunları Mart ve Kasım ayı olmak üzere yıl boyunca iki defe en yüksek düzeye ulaşmıştır. Haemaphysalis parvd'vaa. nimflerine Nisan ve Ağustos aylarında, Hae.punctata'mn nimflerine yalnızca Ağustos ayında rastlanmıştır. Haemaphysalis sulcata'mn nimfleri ise koyun, keçi ve sığırlar üzerinde bulunamamıştır. Çalışma merkezlerinde Hae.parva, Hae.sulcata ve Hae.punctata'mn olgun sayısı ile yüksek sıcaklık değerleri arasında negatif, yüksek nem değerleri arasında ise pozitif ilişki bulunmuştur. Bu türlerin nimf sayısı ile yüksek sıcaklık değerleri arasında pozitif ilişki saptanmıştır. Araştırmanın yapıldığı bölgelerde bulunan koyun, keçi ve sığırlar üzerinden toplanan 1498 Hae.parva, 161 Hae.sulcata, 42 Hae.punctata ve 1 Haemaphysalis sp. olmak üzere toplam 1702 Haemaphysalis türü açılmış, tükürük bezleri Methylgreen/Pyronin ile boyandıktan sonra mikroskopta incelenmiş ancak hiçbirinde Theileria sporoblastlanna rastlanmamıştır. Çalışma süresince Ankara yöresindeki koyun, keçi ve sığırlardan çeşitli türlerden olmak üzere 12667 kene toplanmıştır. Bunların 4728 (%37.32)'i Haemaphysalis parva, 349 (%2.75)'u Hae.sulcata, 115 (%0.90)' 1 Hae.punctata, 62 (%0.48)'si Haemaphysalis sp., 2778 (%21.93)'i Rhipicephalus turanicus, 2675 (%21.11)'i Rbursa, 254 (%2)'ü Rhipicephalus sp., 828 (%6.53)'i Dermacentor niveus, 145 (%1.14)'i Der.marginatus, 28 (%0.22)'i Dermacentor sp., 226 (%1. 78)' sı Hyalomma marginatum, 143 (%1.12)'ü Haexcavatum, 73 (%0.57)'ü H.detritum, 53 (%0.41)'ü Ha.anatolicum, 9 (%0.07)'u Hyalomma sp., 111 (%0.87)'i Boophilus annulatus, 86 (%0.67)'sı Omithodoros lahorensis, 4 (%0.03)'ü Ixodes sp. olarak teşhis edilmiştir.
Özet (Çeviri)
127 SUMMARY Epizootiological studies on Haemaphysalis ticks in Ankara province, Turkey This study was carried out in Ankara province, Turkey between September 1996 and August 1998. Beypazarı, Çubuk, Güdül and Haymana districts were selected as the study sites. The land structure, plant cover, climatic conditions are different and there are large animal population in these places. Infestation rate of Haemaphysalis ticks cattle, sheep and goats were 41. 18% in Çubuk, 30.25 % in Beypazarı, 22.09% in Haymana and 18.75% in Güdül. As indicated here infestation rate of the ticks were quite high Çubuk where altitude is high, island climate prevail and poor plant cover is present. It was also high in Beypazarı where altitude is high, climate is mild and plant cover is good. High infestation rate was present in sheep as compare with goats in Güdül. It was contrary in Beypazarı, Çubuk and Haymana. During the study 1208 sheep, 1001 goats and 1090 cattle were examined for Haemaphysalis ticks. Infestation rate was 37.96% (380 out of 1001) in goats, 28.64% (346 out of 1208) in sheep and 18.62% (203 out of 1090) in cattle. It was 28.16% in the all animals examined in the study sites. During the period from September 1986 to August 1998 a total of 5254 Haemaphysalis ticks were collected from the all animals. They were identified as Hae. parva, Hae.sulcata, Hae.punctata and Haemaphysalis nymphs. They wre composed of 37.32% (4728 out of 5254) Hae.parva, 2.75% (349 out of 5254) Hae.sulcata,0.90% (1 15 out of 5254) Hae.punctata and 0.48% (62 out of 5254) Haemaphysalis sp. Adult Hae.parva was found 94.58% on cattle, 85.54% sheep and 58.68% goats. As indicated here it appered mostly on sheep as compare with goats. Contrary Haemaphysalis nymphs were mostly on goats (2.36%) as compare with sheep (1.44%). Adult Hae.sulcata was found 21.05% on goats, 6.93% sheep and 0.98% cattle. Adult of Hae.punctata occured 9.73% on goats, 4.62% sheep and 3.44% cattle. It's nymphs were only found on goats at the rate of 1.05%. Haemaphysalis nymphs were found 6.57% on goat, 0.86% on sheep. Total 5254 Haemaphysalis ticks wre composed of 89.70% adult Hae.parva, 0.28% Hae.parva nymph, 6.64% adult Hae.sulcata, 2.05% adult Hae.punctata and 0.13% Hae.punctata nymph, 0.89 unidentified Haemaphysalis nymphs and 0.28% unidentified Haemaphysalis adult. The number of male ticks were more than female ticks. Adult Haemaphysalis species were found mostly on sternum, neck, ears, abdomen, under the tail, inguinal region, scrotum and perianal region. Their nymphs were encountred on front legs and hind legs, abdomen, sternum, ears, around eye and mouth. During the study the cracks on the wall of 326 shelters and 226 sheepfold were examined for Haemaphysalis ticks but they were not found, hi addition 67 rodents (43 Mus musculus, 24 Cricetulus microtorius) were captured and examined for Haemaphysalis ticks but they were not found.128 Infestation rate of Haemaphysalis was high on goat and sheep in Autumn, decreased gradually in Winter, Spring and Summer. It was high on cattle in Automn and gradually reduced in Winter and Spring. No Haemaphysalis ticks were in Winter and Spring. No Haemaphysalis ticks were found on cattle in Summer. Infestation rate of adult Hae.parva, Hae. sulcata and Hae.punctata reached top level on sheep, goats and cattle twice a year. The times when the ticks increased were October and March for Hae.parva and Hae.punctata, November and March for Hae.sulcata. Nymphs of Hae.parva were found on sheep and goats in April and August. Nymphs of Hae.punctata occured on sheep and goats only in August. The nymph of Hae.sulcata was not found on animals. Increased temperature effected negatively while incresed relative humidity effected positively on increasing in number of adult Hae.parva, Hae.sulcata and Hae.punctata populations in the study sites. Increased temperature effected positive on increasing nymph of this species. Adult of these species increased mostly in cold and humid seasons while their nymphs increased mostly in hot seasons. Total 1498 Hae.parva, 161 Hae.sulcata, 42 Hae.punctata and 1 Haemaphysalis sp. were dissected and their salivary glands were stained with Methylgreen/Pyronin. The salivary glands were examined under microscope but no theilerial mass was found. Including Haemaphysalis species 12667 ticks were collected from the animals and identified in this study. Of 12667 ticks 4728 (37.32%) were Hae.parva, 349 (2.75%) were Hae.sulcata, 115 (0.90%) were Hae.punctata, 62 (0.48%) Haemaphysalis sp., 2778 (21.93%) were Rhipicephalus bursa, 2675 (21.11%) were tLbursa, 254 (2%) were Rhipicephalus sp., 828 (6.53%) were Dermacentor niveus, 145 (1.14%) were D.marginatus, 28 (0.22%) were Dermacentor sp., 226 (1.78%) were Hyalomma marginatum, 143 (1.12%) were H.a.excavatum, 73 (0.57%) were H.detritum, 53 (0.41%) were H.a.anatolicum, 9 (0.07%) Hyalomma sp., Ill (0.87%) Boophilus annulatus, 86 (0.67%) were Ornithodoros lahorensis, 4 (0.03%) were Ixodes ricinus.
Benzer Tezler
- Sığırlarda bazı babasia türlerinin reverse line blotting ve indirek floresan antikor testi ile karşılaştırmalı tanısı üzerine araştırmalar
Comparative studies on detection of some bovine babesia species by reverse line blotting (RLB) and indirect fluorescent antibody test (IFAT)
ANIL İÇA
Doktora
Türkçe
2003
Veteriner HekimliğiAnkara ÜniversitesiParazitoloji (Veterinerlik) Ana Bilim Dalı
PROF.DR. AYŞE ÇAKMAK
- Ankara'nın Çubuk ilçesinde sığırlarda Babesiosisin seroinsidensi üzerine araştırmalar
Sero-incidence of bovine Babesionsis in the town of Çubuk near Ankara
ABDULLAH İNCİ
- Ankara yöresinde buğday, aspir ekim nöbetinde toprak işleme ve azotlu gübrelemenin aspirde tohum verimi ve verim ögelerine etkileri
The Effects of soil tillage and nitrogen application on seed yield and yield components in safflower in Ankara region during the wheat-safflower rotation system
SELVİHAN ALLUŞOĞLU
- Ankara yöresinde bağlama düzeni ile icra edilen ezgilerin çalım tekniklerinin incelenmesi
Examination of melody play techniques performed with bağlama tuning in ankara region
SAMET AÇIKGÖZ
- Ankara yöresinde yetiştirilen mercimek bitkisinde biyolojik azot fiksasyon miktarının tespiti
Determination of the biological dinitrogen fixation potential by lens crops cultivated in the Ankara region
ALİ İBRAHİM AKIN