Geri Dön

Irak havzasında teşekkül eden Basra ve Kûfe tefsir ekolleri (Hicri I. asır)

Basra and Kufa tafsir schools established in the Iraqi(Hijri 1st century)

PDF İndir

  1. Tez No: 912392
  2. Yazar: HASAN AKCAN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. MAHMUT ÖZTÜRK
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Din, Religion
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Harran Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Tefsir Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 224

Özet

Mekke ve Medine'den sonra erken dönem tefsir faaliyetlerinin en önemli merkezi Irak havzası olmuştur. Hz. Ömer'in emriyle Saʿd b. Ebî Vakkâs tarafından Hicretin 17. senesinde kurulan Kûfe şehrinde Abdullah b. Mes'ud; aynı tarihte Utbe b. Gazvân tarafından kurulan Basra şehrinde ise Ebû Mûsâ el-Eşʿarî'nin öncülüğünde bir ilmî hareket başlatılmıştır. Tefsire önemli katkılar sağlayan bu iki şahsiyetten Ebû Mûsâ elEşʿarî'nin komutanlık vazifesinden ve devam eden fetih hareketlerinde yer almasından ötürü sistemli bir eğitim icra ettiğini söylemek güçtür. Basra'da olduğu dönemlerde o, bizzat eğitim faaliyetlerinin başında durmuş, cihada çıktığında ise eğitime ara verilmemesi için yerine vekaleten İmrân b. Husayn'ı bırakmıştır. Abdullah b. Mes'ud'a gelince o sırf muallim olması hasebiyle daha düzenli ve sistemli bir eğitimöğretim icra etme imkânı bulmuştur. Onların çabalarıyla Irak havzasında büyük bir ivme kazanan ilmî çalışmalar, talebelerinin gayretleriyle de nicelik ve niteliğini artırarak hicrî I. asrın sonuna doğru birer ekol hüviyetine kavuşmuştur. Kûfe Ekolü, birçok ilim dalına şamil karakteristik özelliğini büyük ölçüde kurucu şahsiyet Abdullah b. Mes'ud'dan almıştır. Bu anlamda Kûfe Ekolü tek bir otoritenin anlayışı ekseninde şekillenmiştir. Fıkhî konularda re'y, dil ve daha ziyade kıraat olgusundan beslenen bu karakter, tefsir faaliyetinde ağırlıklı olarak rivayete dayanmıştır. O dönemde bir tefsir aracı olarak kullanılan İsrâîliyyât bilgilerine ise mesafeli durmuştur. Basra Ekolü'ne gelince o her ne kadar Ebû Mûsâ el-Eşʿarî'nin öncülüğünde teşekküle başlamışsa da İmrân b. Husayn ve Enes b. Mâlik'in de katkı sunduğu kolektif bir çalışma olarak karşımıza çıkmaktadır. Basra Ekolü de Kûfe Ekolü gibi birçok ilim IX dalına şamil bir karakteristik özellik geliştirmiştir. Bu karakter fıkhî konularda içtihat, kıraat olgusu ve Arap dilinden faydalanmıştır. Tefsir faaliyetinde ise kurucu şahsiyetlerde pek görülmese de tabiûndan temsilcileri İsrâîliyyât bilgilerini sıkça kullanmışlardır. Tarih ve tabakât kaynaklarından anlaşıldığına göre hicrî I. asırda Basra Ekolü'nün Ebû Mûsâ el-Eşʿarî'den sonra en önemli temsilcileri sahabeden İmrân b. Husayn ve Enes b. Mâlik, tabiûndan Ebü'l-Âliye er-Riyâhî, Hasanü'l-Basrî, Hittân b. Abdillâh er-Rekkâşî, Muhammed b. Sîrîn ve Katâde b. Diâme olmuştur. Kûfe Ekolü' nün bu dönemde Abdullah b. Mesʿûd'tan sonra gelen en önemli temsilcileri ise Alkame b. Kays, Mesrûk b. Ecdaʿ, el-Esved b. Yezîd, Abîde es-Selmânî, Ebû Meysere Amr b. Şürahbîl olmuştur. Tefsir faaliyetlerinde kullanılan araçlar bakımından her iki ekol arasında önemli ölçüde benzerlikler vardır. Örneğin fıkhî konularda re'ye başvurma, kıraat olgusunu kullanma ve Arap diline müracaat bu hususların başında gelir. Ayırt edici özelliklere gelince Basra Ekolü'nün bir tefsir aracı olarak başvurduğu İsrâîliyyât bilgilerine Kûfe Ekolü iltifat etmemiştir. Sünnet malzemesini tefsir faaliyetinde kullanmak konusunda da birbirinden ayrılmaktadırlar. Basra Ekolü temsilcileri rivayet ettikleri hadisleri mürsel olarak Hz. Peygamber'e isnad ederken Kûfe Ekolü temsilcileri hadisleri Allah Resulü'ne (s.a.s.) isnad etme konusunda çok temkinli davranmışlardır. Bize göre en önemli ayırt edici husus ise: Hepsi olmasa da Basra Ekolü temsilcilerinin tefsirde re'yi kullanmakta re'yle tanınan Kûfe Ekolü temsilcilerinden daha cesaretli olmalarıdır.

Özet (Çeviri)

After Mecca and Medina, Iraq became the most important center for early tafsir activities. In Kufa, a scholarly movement was initiated by Abdullah b. Mas'ud after the city's establishment by Sa'd b. Abi Waqqas in the 17th year of the Hijra, under the order of Caliph Umar. Similarly, in Basra, founded by Utbah b. Ghazwan, Abu Musa al-Ash'ari led another scholarly initiative. However, due to his military responsibilities, Abu Musa al-Ash'ari was not able to implement a systematic educational program. While in Basra, he personally oversaw educational activities, but during military campaigns, he appointed Imran b. Husayn to maintain continuity. On the other hand, Abdullah b. Mas'ud, focused solely on teaching, was able to carry out a more organized educational program. Their efforts greatly accelerated scholarly activities in Iraq, and their students expanded these efforts, leading to the development of distinct schools of thought by the end of the first century of the Hijri calendar. The Kufa School derived much of its characteristics from Abdullah b. Mas'ud, and was shaped primarily by his teachings. This school employed reasoning (ra'y) in legal matters, drew on language and Qur'anic recitation, and focused on transmitted reports (riwayah) in tafsir. The Kufan School also kept its distance from the use of Isra'iliyyat (Judeo-Christian traditions) in exegesis. The Basra School, though initially led by Abu Musa al-Ash'ari, became a collective effort with contributions from Imran b. Husayn and Anas b. Malik. Like the Kufa School, it covered multiple fields of knowledge, using ijtihad XI (independent reasoning), Qur'anic recitation, and the Arabic language. Although Isra'iliyyat was not commonly employed by the school's founders, it became more frequently used by later representatives of the Tabi'un generation (the successors of the Companions). Historical sources indicate that the most significant representatives of the Basra School after Abu Musa al-Ash'ari in the first century included Companions such as Imran b. Husayn and Anas b. Malik, and Tabi'un figures like Abu'l-Aliyah al-Riyahi, Hasan al-Basri, Hittan b. Abdillah al-Rakkaashi, Muhammad b. Sirin, and Qatadah b. Di'amah. In the same period, the key figures of the Kufa School after Abdullah b. Mas'ud were Alqamah b. Qays, Masruq b. Ajda, al-Aswad b. Yazid, Ubaydah al-Salmani, and Abu Maysarah Amr b. Shuraybil. The two schools shared similarities in their tafsir methodologies, both employing reasoning (ra'y) in legal matters, Qur'anic recitation, and the Arabic language. However, a key difference was the Basra School's use of Isra'iliyyat in tafsir, a method largely avoided by the Kufa School. Another distinction was their approach to using the Sunnah. Basra School representatives tended to narrate hadiths in a mursal form (without a direct chain to the Prophet), while the Kufa School was more cautious in this regard. The most significant difference, however, is that representatives of the Basra School were generally bolder in applying reasoning (ra'y) in tafsir compared to those of the Kufa School, which was more recognized for its use of ra'y in legal matters.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    377715

    Çağdaş Suriye nesrinde siyasî hapishane edebiyatı üzerine eleştirel bir bakış

    The literature of political prisons in contemporary Syrian prose analytical prepective

    ABDOLGADER MOHAMED ALİ

    Yüksek Lisans

    Arapça

    Arapça

    2014

    Doğu Dilleri ve EdebiyatıSelçuk Üniversitesi

    Doğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. FİKRET ARSLAN

  2. Tez No

    517815

    Horasan'daki tasavvuf geleneğinin bir şarihi olarak Ebû Abdurrahman es-Sülemî (Ö. 412/1021) ve tasavvuf anlayışı

    Abu Abd ar-rahman as-Sulami (d. 412/ 1021) as a commentator of the sufism tradition in Khorasan and his understanding of sufism

    İSLİM GÜMÜŞTEKİN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    DinYalova Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ HACI BAYRAM BAŞER

  3. Tez No

    219101

    Türkiye ile Suriye ve Irak arasında su anlaşmazlığı (ve Türkiye'nin çözüm için sunduğu ?üç aşamalı plan?ın su hukuku çerçevesinde incelenmesi)

    Turkey?s water dispute with Syria and Iraq (An analysis, within the framework of the water law, on the ?Three Staged Plan? proposed by Turkey)

    İSMAİL KAPAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    Uluslararası İlişkilerİstanbul Üniversitesi

    Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. TOKTAMIŞ ATEŞ

  4. Tez No

    337933

    Gıs based multı crıterıa for selectıng hydropower potentıal locatıon

    Coğrafi bilgi sistemleri tabanli çok ölçütlü hidroelektrik potansiyeli seçimi

    IBRRAHIM HASAN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2013

    İnşaat MühendisliğiGaziantep Üniversitesi

    İnşaat Mühendisliği Bölümü

    DOÇ. DR. AYTAÇ GÜVEN

  5. Tez No

    456483

    Modelling and analysing the effects of the rainfall intensity on runoff in Duhok city-Iraq as urban watershed using TR-55 & HMS applications

    Havza bazında Duhok-Irak'da TR-55 & HMS uygulamalarını kullanarak yağış yoğunluğunun yüzey akış üzerine etkileri

    OMED MOHAMMED MAASOM ANWAR

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2017

    BiyomühendislikKahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi

    Biyomühendislik ve Bilimleri Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. ÇAĞATAY TANRIVERDİ

Geri Dön