Erzincan türbeleri
Tombs of Erzi̇ncan
- Tez No: 912536
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HALİL SÖZLÜ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mersin Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 86
Özet
Anadolu'nun kadim kentlerinden biri olan Erzincan, tarih boyunca çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapmış ve zengin kültürel mirasa sahiptir. Ancak, bu tarihî ve kültürel zenginlik şiddetli depremlerden dolayı olumsuz etkilenmiştir. Özellikle yakın dönemlerde meydana gelen 1939 ve 1992 Erzincan merkezli depremler kentin tarihi dokusunu büyük ölçüde etkilemiş ve birçok kültür varlığının kaybına yol açmıştır. Bu çalışmada, Erzincan merkez ve ilçelerinde yer alan günümüze koruma ve onarımlarla ulaşabilen türbelerin Anadolu Türk Sanatı içindeki önemini belirlemek amaçlanmıştır. Mengüçlü Beyliği, Saltuklu Beyliği, Anadolu Selçuklu Devleti, İlhanlı Devleti, Osmanlı Devleti dönemlerinde inşa edilen on beş türbe bir bütünlük içerisinde ele alınıp, tanıtılması, güncel durumlarının belgelenmesi, farklı bölgelerde yer alan çağdaşları ile karşılaştırmalı bir biçimde ortaya konması hedeflenmiştir. Erzincan'da türbe mimarisi, XII. yüzyıl sonları XIII. yüzyıl başlarında Mengüçlü Beyliği döneminde inşa edilen Melik Mengücek Gazi Türbesi ile başlamaktadır. Daha sonraki yıllarda ise XIX. yüzyıla kadar türbe inşası devam etmiştir. Şehirdeki bu türbeler genellikle, Kemah, Kemaliye ve Tercan gibi merkeze bağlı ilçelerde bulunmaktadır. Togay Hatun Türbesi, Mama Hatun Türbesi, Melik Gazi Türbesi ve Gözcü Baba Türbesi iki katlıdır, cenazelik ve gövde bölümüne sahiptirler. Büyük Selçuklu ve Beylikler dönemi karakteristik özelliklerini taşımaktadırlar. Plan şeması bakımından sekizgen, dikdörtgen, kare ve dairesel iki katlı ve tek katlıdır. Örtü sistemi yaygın olarak içten kubbe dıştan konik külah ve düz dam örtü sistemi görülmektedir. Süsleme yönünden yapılarda bitkisel, geometrik, yazı, kalem işi ve mukarnas kullanımına yer verilmiş. Genellikle türbelerin giriş kapılarında ve pencere alınlıklarında yer alan süsleme programı dikkat çekmektedir. Genel anlamda süsleme programı açısından oldukça sade yapılardır. Erzincan'da günümüze ulaşamayan ve ne yazık ki yerleri tespit edilemeyen türbeler de mevcuttur. Kültür varlıklarının kaybı, milli kültürün ve bilincin canlı tutulması gelecek kuşaklara aktarılması açısından büyük bir tehdittir.
Özet (Çeviri)
Erzincan, one of the ancient cities of Anatolia, has hosted various civilizations throughout history and boasts a rich cultural heritage. However, this historical and cultural wealth has been adversely affected by severe earthquakes. In particular, the Erzincan-centered earthquakes of 1939 and 1992 have greatly impacted the city's historical fabric and led to the loss of many cultural assets.This study aims to determine the significance of the tombs located in Erzincan center and its districts within Anatolian Turkish Art. Fifteen tombs built during the Mengüçlü Principality, Saltukid Principality, Anatolian Seljuk State, Ilkhanid State, and Ottoman State periods are examined as a whole. The objectives include introducing these tombs, documenting their current condition, and presenting them comparatively with their contemporaries in different regions.The architectural style of tombs in Erzincan begins with the Melik Mengücek Gazi Tomb, built during the Mengüçlü Principality in the late 12th and early 13th centuries. Subsequently, tomb construction continued until the 19th century. These tombs are generally found in the central districts of Kemah, Kemaliye, and Tercan. The Togay Hatun Tomb, Mama Hatun Tomb, Melik Gazi Tomb, and Gözcü Baba Tomb are two-story structures with crypt and prayer room sections. They exhibit characteristics of the Great Seljuk and Beyliks periods. In terms of plan, they are octagonal, rectangular, square, and circular, both two-story and single-story. The roofing system commonly features an interior dome, an exterior conical cap, and flat roof systems.In terms of decoration, the structures incorporate plant motifs, geometric patterns, inscriptions, penmanship, and muqarnas. The decoration program, particularly noticeable on the entrance doors and window architraves of the tombs, is generally quite simple.There are also tombs in Erzincan that have not survived to the present day and unfortunately cannot be located. The loss of cultural assets poses a significant threat to maintaining and passing on national culture and awareness to future generations.
Benzer Tezler
- Ortaçağdan günümüze Kemah ve köylerindeki kültür varlıkları
Cultural heritage in Kemah and its villages, from Middle Age to present
MUHAMMET LÜTFÜ KINDIĞILI
Doktora
Türkçe
2015
Sanat TarihiAtatürk ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN YURTTAŞ
- Tercan Mama Hatun Türbesi
Tercan Mama Hatun Tomb
ZEHRA ÇAĞIL
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Sanat TarihiSivas Cumhuriyet ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDAL ESER
- 6. sınıf Türkçe dersi ders kitaplarının anlambilim açısından incelenmesi
6. in terms of the examination of the class lesson in Turkish textbooks semantics
AYCAN ÜNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
DilbilimErzincan ÜniversitesiTürkçe Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. FARUK GÜRBÜZ