Türkçedeki dil değişimi 'Faust' çevirileri örnekleminde dilbilimsel bir araştırma
Language change in Turkisch - a linguistic research at the sample of 'Faust' translations
- Tez No: 913308
- Danışmanlar: PROF. DR. MUSA YAŞAR SAĞLAM
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Alman Dili ve Edebiyatı, German Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Alman Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Dil Bilimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 254
Özet
Bu çalışma, Johann Wolfgang von Goethe'nin 1808 yılında yazdığı Faust eserinin Türkçeye yapılan çevirilerinde zaman içinde gerçekleşen dil değişimini artzamanlı bir yaklaşımla incelemektedir. Çalışmada, Galip Bahtiyar'ın 1926'daki Osmanlı Türkçesiyle yaptığı ilk çeviriden günümüze kadar, sırasıyla 1960'ta Sadi Irmak, 1983'te Hasan İzzettin Dinamo ve 2011'de İclal Cankorel tarafından yapılan çeviriler incelenmiştir. Elde edilen bulgular, dil değişiminin fonolojik, biçimbilimsel, sözdizimsel, sözcüksel ve anlam düzeylerinde nasıl geliştiğini ve hangi alanlarda en çok değişimin görüldüğünü örneklerle ortaya koymaktadır. Çalışmanın sonuçları, dil değişiminin en fazla sözcüksel alanda yaşandığını, bu değişimin Arapça ve Farsça kökenli kelimelerin yerini Türkçe karşılıkların almasıyla gerçekleştiğini göstermektedir. Bu süreç, Türk Dil Devrimi'nin bir yansımasıdır. Sözcüksel değişimin ardından en çok fonolojik ve sözdizimsel değişimler dikkat çekerken, biçimbilimsel ve anlam değişimleri daha az gözlemlenmiştir.
Özet (Çeviri)
This study examines the linguistic changes in the Turkish translations of Johann Wolfgang von Goethe's 1808 work Faust from a diachronic perspective. The study analyzed translations ranging from the first translation by Galip Bahtiyar in 1926, in Ottoman Turkish, to those by Sadi Irmak in 1960, Hasan İzzettin Dinamo in 1983, and İclal Cankorel in 2011. The findings illustrate, with examples, how linguistic change developed at phonological, morphological, syntactic, lexical, and semantic levels and in which areas the change was most prominent. The results of the study indicate that the most significant linguistic change occurred in the lexical domain, with the replacement of Arabic and Persian loanwords by Turkish equivalents. This process reflects the influence of the Turkish Language Reform. After lexical changes, phonological and syntactic changes are most noticeable, while morphological and semantic changes were less frequently observed.
Benzer Tezler
- Almanya ve Türkiye'deki yabancı kelime sözlükleri
Dictionaries of foreign words in Germany and Turkey
İNCİ DEMİRBİLEK
- Türkçedeki eylemlerin anlamsal değişimlerinin sıklık temelli incelenmesi: Gençlik dilinden bir kesit
An analysis of the frequency-based semantic changes of verbs in Turkish: A Portrayal of youth language
BENGÜ GÜNEL TÜRE
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
DilbilimAnkara ÜniversitesiDilbilim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BAHTİYAR MAKAROĞLU
- Türkçede dilbilgiselleştirme: Bilişsel dilbilgisi çerçevesinde bir inceleme
Grammaticalization in Turkish: A cognitive grammatical analysis
MÜBECCEL ÇUBUKÇUOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimDokuz Eylül ÜniversitesiGenel Dilbilim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZGÜN KOŞANER
- Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen öğrencilerin aradil özellikleri
The interlanguage properties of the learners of Turkish as a foreign language
SERKAN KOÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
DilbilimDokuz Eylül ÜniversitesiGenel Dilbilim Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. AYŞEN CEM DEĞER
- Nedîm dîvânı'nın dil özellikleri (Ses ve şekil bilgisi)
Language properties of nedim divan (Phonetics and morphology)
SÜREYYA GÜNDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimHatay Mustafa Kemal ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. JALE ÖZTÜRK