Türkiye'de resim alanında üstün yetenekli bireylerin tanılanma süreci ve bir tanılama aracı önerisi
The identification process of gifted individuals in the field of painting in Turkey and a proposal for an identification tool
- Tez No: 913771
- Danışmanlar: PROF. DR. ALEV ÇAKMAKOĞLU KURU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Güzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Resim-İş Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 300
Özet
Bu çalışmada Türkiye'de resim alanında üstün yetenekli bireylerin tanılanma sürecinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amacın yanında Millî Eğitim Bakanlığı'nın resim alanında üstün yetenekli bireylerin belirlenmesinde yürüttüğü politikalar için etkili olabilecek yerinde tanılama yöntemi ile sürece dayalı bir sistemle oluşturulan tanılama aracının önerilmesi de çalışmanın bir diğer amacıdır. Geliştirilen bu tanılama aracının, resim alanında üstün yetenekli öğrencileri belirlemedeki etkililiği araştırma kapsamında irdelenmiştir. Yapılan araştırmanın yöntemi nitel araştırma desenlerinden durum çalışmasıdır. Araştırmaya, Malatya ilindeki maksimum çeşitlilik örnekleme yöntemi ile farklı sosyo-ekonomik düzeylere sahip üç yerleşim birimindeki okullardan toplam 125 öğrenci dâhil edilmiştir. Çalışma grubunda yüksek sosyo-ekonomik düzeydeki okuldan 50, orta düzeydeki okuldan 30, düşük düzeydeki okuldan ise 45 öğrenci yer almaktadır. Araştırmaya dâhil olan öğrencilere, Görsel Sanatlar Dersi kapsamında 5 hafta boyunca uygulama yaptırılmıştır. Uygulama sonrasında araştırma kapsamında resim alanında üstün yetenekli olarak belirlenen öğrencilerin sınıflarında farklı puan aralıklarına sahip 10'ar öğrenciye RAVEN Zekâ Testi uygulanmıştır. Uygulama sürecinde uzman görüşü alınarak hazırlanan 5 hikâye kullanılmıştır. Ayrıca bu hikâyelere dayalı olarak öğrencilerin yaptığı ürünleri değerlendirmek için uzman görüşü alınarak oluşturulan“Resim Alanında Üstün Yeteneği Olan Öğrencileri Belirleme Aracı”kullanılmıştır. Bunun yanında uygulama yapılan sınıflardaki sınıf öğretmenleri ve uygulamaya katılmayan gönüllü sınıf öğretmenleri ile yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığı ile görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Analiz sürecinde betimsel ve içerik analizinden yararlanılmıştır. Araştırmada geliştirilen tanılama aracı ile üç öğrenci resim alanında üstün yetenekli olarak belirlenmiştir. Bu öğrencilerin sınıf öğretmenleri ile yapılan yarı yapılandırılmış görüşme formunda iki tanesinin BİLSEM tanılama sürecinin ilk aşaması olan Grup Tarama Uygulaması'nda, bir tanesinin de ikinci aşama olan Bireysel Değerlendirme Uygulaması'nda elendiği ortaya çıkmıştır. Ayrıca hali hazırda resim alanında BİLSEM'e kayıtlı toplam üç öğrencinin, araştırma kapsamında geliştirilen tanılama aracında üstün yetenekli olmadığı belirlenmiştir. Bu doğrultuda resim alanında BİLSEM tanılama sisteminin etkiliği araştırma içerisinde tartışılmıştır. Yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığı ile BİLSEM tanılama sisteminde %20'lik kota sınırlaması, yetenek alanları için öğrenci önerme sürecinde sınıf öğretmenlerinin rolü, öğrenci önerme aşamasında öğretmenlere yönelik velilerin tutumu, tanılama sistemindeki ortam, öğrenci psikolojisi, yetenek alanları için Grup Tarama Uygulaması'nın gerekliliği, BİLSEM tanılama sürecine dâhil olacak öğrenciler üzerinde veli tutumu ve araştırma kapsamında yapılan uygulamanın etkililiği 58 sınıf öğretmeninin görüşüne sunulmuştur. Ayrıca uygulamanın yapıldığı sınıfların sınıf öğretmenleriyle de yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığı öğrencilere ait bilgilere ve uygulamanın etkililiğine yönelik görüşmeler yapılmıştır. Araştırmada BİLSEM tanılama sisteminde yerinde tanılama metodu kullanarak, yetenek izlenmesinin sürece dayalı olması, daha uygun uygulama ortamları ve yetenek alanlarına yönelik değerlendirme yöntemlerinin geliştirilmesinin daha sağlıklı olabileceği öne sürülmüştür. Araştırmada yapılan görüşmelerde BİLSEM tanılama sisteminde her okuldan %20 öğrenci önermenin yetersiz olabileceği, BİLSEM'e öğrenci önerme aşamasında alan uzmanlarının devreye girmesinin öğrenci tespitini kolaylaştırabileceği, öğrencinin kendi sınıfında uygulamaya girmesinin sınav psikolojisine maruziyetinin ve veli baskısının ortadan kalkabileceği, süreç içerisinde yetenek izlenmesi yapılmasının yetenek alanları için daha uygun olabileceği, resim alanı için saf yeteneğin üstünlüğü aranmasının daha sağlıklı olabileceği sonuçlarına varılmıştır.
Özet (Çeviri)
This study aims to determine the identification process of gifted individuals in the field of painting in Turkey. In addition to this aim, another objective of the study is to propose an identification tool developed through a process-based system and an on-site identification method that could be effective for the policies implemented by the Ministry of National Education in identifying gifted individuals in the field of painting. The effectiveness of this developed identification tool in determining gifted students in the field of painting has been examined within the scope of the research. The research method used in this study is a case study, one of the qualitative research designs. The study involved a total of 125 students from schools in three different settlements in Malatya province, selected using the maximum variation sampling method to represent different socio-economic levels. The sample consisted of 50 students from a school with a high socio-economic level, 30 students from a medium-level school, and 45 students from a low-level school. As part of the Visual Arts Course, the students participated in a 5-week implementation process. Following the implementation, the RAVEN Intelligence Test was administered to 10 students with varying score ranges from the classes of students identified as gifted in the field of painting. During the implementation, 5 stories developed with expert input were utilized. Additionally, the“Tool for Identifying Gifted Students in the Field of Painting,”which was designed with expert feedback, was used to evaluate the students' artworks based on these stories. Furthermore, semi-structured interviews were conducted with class teachers from the participating classes and volunteer teachers who did not participate in the implementation process, using a semi-structured interview form. During the analysis process, descriptive analysis and content analysis methods were employed. Using the identification tool developed in the study, three students were identified as gifted in the field of painting. In semi-structured interviews conducted with the classroom teachers of these students, it was revealed that two of them were eliminated in the Group Screening Application, the first stage of the BİLSEM (Science and Art Center) identification process, while one was eliminated in the Individual Assessment Application, the second stage. Additionally, it was determined that three students currently registered at BİLSEM in the field of painting were not identified as gifted by the identification tool developed in this study. Based on these findings, the effectiveness of the BİLSEM identification system in the field of painting was discussed within the scope of the research. Through a semi-structured interview form, the following topics were presented to 58 classroom teachers for their opinions: the 20% quota limitation in the BİLSEM identification system, the role of classroom teachers in the student nomination process for talent areas, parental attitudes toward teachers during the nomination process, the environment and student psychology within the identification system, the necessity of the Group Screening Application for talent areas, parental attitudes toward students participating in the BİLSEM identification process, and the effectiveness of the implementation conducted within the scope of the research. Additionally, semi-structured interviews were conducted with the classroom teachers of the classes where the implementation was carried out to gather information about the students and to evaluate the effectiveness of the implementation. The study suggested that using an on-site identification method within the BİLSEM identification system, implementing process-based talent tracking, creating more suitable application environments, and developing evaluation methods tailored to specific talent areas could lead to more effective outcomes. Interviews conducted as part of the research revealed several key findings: the 20% quota for recommending students from each school may be insufficient; involving subject matter experts in the student nomination process for BİLSEM could facilitate the identification of gifted students; conducting the application in the student's own classroom could eliminate the pressure of exam-related anxiety and parental interference; process-based talent tracking might be more suitable for evaluating talent areas; and prioritizing raw talent in the field of painting could yield more accurate results.
Benzer Tezler
- Görsel sanatlar alanında üstün (Özel) yetenekli çocukların tanılanmasında kullanılacak kriterlerin uzman görüşleriyle belirlenmesi
Determination of criteria by experts opinion for the identification of gifted/talented children in the field of visual arts
ATİLLA ŞİRİN
Doktora
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MELEK GÖKAY
DR. ÖĞR. ÜYESİ AHMET KURNAZ
- Türkiye'de görsel sanatlar alanında yetenekli bireylere yönelik yazılan lisansüstü tezlerin incelenmesi
Examination of postgraduate theses written for talented individuals in the field of visual arts in Türkiye
FATMA AYBİKE KARADOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ALİ GENÇ
- Üstün yetenek, eğitim ve müzik: Bilsem örneği
Giftedness, education and music: Bilsem example
ELVAN EROL
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
MüzikDokuz Eylül ÜniversitesiMüzik Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYHAN EROL
- Üstün zekâlı ve özel yetenekli öğrencilerin sanat eğitimine yönelik bir farklılaştırma yaklaşımı
A differentiation approach to art education of gifted and talented students
FİLİZ KANSU ÇELİK
Doktora
Türkçe
2021
Eğitim ve ÖğretimGazi ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OSMAN ÇAYDERE
- Üstün yetenekli öğrencilerin görsel sanatlar eğitiminde disiplinlerarası öğretim etkinliklerinin değerlendirilmesi(Konya BİLSEM örneği)
Interdisciplinary evaluation of teaching activities of gifted students in visual arts education(Konya BİLSEM example)
MEHMET ALİ GENÇ
Doktora
Türkçe
2013
Güzel SanatlarNecmettin Erbakan ÜniversitesiGüzel Sanatlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MELEK GÖKAY