Geri Dön

Uzaktan eğitimde sürdürülebilirlik analizi: Çok-paydaşlı çok-kriterli bulanık karar verme yaklaşımı

Sustainability analysis in distance education: A multi-stakeholder multi-criteria fuzzy decision making approach

PDF İndir

  1. Tez No: 915296
  2. Yazar: HÜLYA YILMAZ
  3. Danışmanlar: DOÇ. SEDA YANIK ÖZBAY, PROF. DR. CENGİZ KAHRAMAN
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Endüstri ve Endüstri Mühendisliği, Industrial and Industrial Engineering
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2024
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Endüstri Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Endüstri Mühendisliği Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 174

Özet

Uzaktan eğitimin dinamik ve sürekli gelişen yapısı göz önüne alındığında, yükseköğretim kurumları, eğitim kalitesini koruma ve sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşma konusunda kritik bir öneme sahiptir. Bu hedeflere ulaşabilmek için, paydaşların farklı görüşlerini dikkate almak, doğru paydaşları belirlemek ve hedefleri açık bir şekilde tanımlamak gereklidir. Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemleri, paydaş katılımını artırarak belirsizlikleri yönetmeye ve etkin çözümler geliştirmeye olanak sağlamaktadır. Özellikle bulanık sayılarla yapılan analizler, paydaşların farklı ihtiyaç ve beklentilerindeki belirsizlikleri dikkate alarak daha doğru ve güvenilir sonuçlar elde edilmesine katkı sağlamaktadır. Bu bağlamda, uzaktan eğitimde sürdürülebilirliği sağlamak için bulanık ÇKKV yöntemlerini kullanmak önemli avantajlar sunmaktadır. Bu tez çalışmasında, uzaktan eğitim sürdürülebilirliğini çok-paydaşlı ve çok-kriterli bir bakış açısıyla ele almak amacıyla bulanık ÇKKV teknikleri ile sistematik bir çerçeve önerilmektedir. İlk ÇKKV yaklaşımında, sürdürülebilir uzaktan eğitim tasarımına yönelik öğrenci ihtiyaçları ve bu ihtiyaçların karşılanabilmesi için gerekli tasarım gereklilikleri analiz edilmiştir. Bu amaçla, küresel bulanık Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) ile entegre edilen küresel bulanık Kalite Fonksiyon Göçerimi (KFG) metodolojisi, uzaktan eğitim tasarım sürecini analiz etmek üzere ilk kez uygulanmıştır. Bu yaklaşım, öğrencilerin beklentileri ile eğitim yöneticilerinin stratejik hedefleri arasında uyum sağlayarak, uzaktan eğitim sistemlerinin sürdürülebilirliğini artırmayı hedeflemiştir. Sonuçlar, öğrencilerin etkileşim ve iletişim ihtiyaçlarının karşılanmasının, ders geçmişine erişim ve izleme imkanının sağlanmasının öncelikli gereksinimler arasında yer aldığını ortaya koymuştur. Tasarım gereklilikleri olarak ise, teknolojik altyapının uygunluğu, yazılımın ders gereksinimlerini karşılaması, nitelikli personel desteği ve interaktif ders materyallerinin öncelikli olarak belirlenmiştir. İkinci ÇKKV yaklaşımında, resim bulanık MACTOR (Matrix of Alliances and Conflicts: Tactics, Objectives, and Recommendations) yöntemi kullanılarak video konferans yazılımı seçimi sürecinde farklı paydaşların hedeflere katkıları değerlendirilmiştir. Resim bulanık sayılarla yapılan analizler, MACTOR yönteminin ele alamadığı belirsizliklerin yönetilmesinde daha esnek bir çerçeve sunmuştur. Bu yaklaşımla, hangi paydaşların kritik rollerde olduğu ve karar süreçlerine nasıl etki ettikleri belirlenmiş, video konferans araçları seçim sürecinde paydaşların rollerine dair kapsamlı bir inceleme yapılmıştır. Çalışmada, akademik personel, öğrenciler, IT personeli, yönetici personel ve teknoloji sağlayıcıları gibi paydaş grupları ele alınmış ve bu paydaşların süreçle ilgili farklı bakış açıları karşılaştırılmıştır. Sonuçlar, yönetici personelin ve teknoloji sağlayıcılarının sistemdeki en etkili paydaşlar olduğunu, akademik personelin ise diğer paydaşlara liderlik eden kritik paydaş olarak öne çıktığını ortaya koymuştur. Kesintisiz öğrenmenin sürdürülmesi, ders materyallerinin yüklenmesi, sınavların ve ödevlerin yapılabilmesi, bu materyallerin toplanabilmesi ve derslerin bulutta kaydedilmesi, en öncelikli amaçlar olarak belirlenmiştir. Üçüncü ÇKKV yaklaşımında, nötrosofik AHP-Copeland yaklaşımı kullanılarak iç paydaşların (öğrenciler, akademik personel, IT personeli ve yönetici personel) sürdürülebilirlik kriterlerine yönelik farklı bakış açıları analiz edilmiştir. Geleneksel AHP yöntemi, karar vericilerin kesin yargılarına dayanırken, nötrosofik kümeler doğruluk, yanlışlık ve belirsizlik üyeliklerini özerk olarak tanımlayarak daha esnek karar süreçlerine olanak tanımaktadır. Ayrıca, Copeland yöntemi ile nötrosofik AHP ilk defa entegre edilerek kriterlerin nihai sıralaması elde edilmiştir. Sonuçlar, öğrenci kriterinin ağırlığının genel olarak diğer kriterlerden daha yüksek olduğu, ardından akademik personel kriterinin geldiğini göstermiştir. Öğrenci alt kriterlerinden motivasyon ilk sırada, bilgisayar yetkinliği ise son sırada yer almaktadır. Akademik personel alt kriterlerinden, ilk sıradaki kriter paydaşlar açısından değişiklik gösterirken, değerlendirme yöntemi genellikle son sırada yer almaktadır. IT personeli alt kriterlerinden erişebilirlik, önemli bir kriter olarak öne çıkmaktadır. Yönetici personel alt kriterlerinden strateji belirleme ilk sırada yer alırken, hizmet maliyeti son sırada bulunmaktadır. Son ÇKKV yaklaşımında, MACTOR yöntemi dairesel sezgisel bulanık sayılarla genişletilmiş ve faktör analizi (FA) ile birlikte yeni bir metodoloji geliştirilmiştir. Bu metodoloji, bulanık sayılarda daireselliği dikkate alarak karar alma süreçlerindeki belirsizlik ve eksik bilgi sorunlarına yönelik güvenilir ve etkili çözümler sunmaktadır. Ayrıca, etkili ve karşılaştırılabilir bir karar verme yaklaşımı sağlamak amacıyla çok değişkenli istatistiksel analiz yöntemi olan FA ile entegre edilmiştir. Bu yaklaşım, sürdürülebilir uzaktan eğitim amaçlarına katkıda bulunan paydaşlar arasındaki ilişkilerin analiz edilmesini, paydaşların bu amaçlara olan katkılarının belirlenmesini ve bilgi eksikliği durumunda etkili kararlar alınmasını hedeflemektedir. Çevresel, ekonomik, sosyal, teknik, kurumsal, pedagojik ve psikolojik faktörlere ulaşmada paydaş katkıları ve sürdürülebilir uzaktan eğitimin paydaşları arasındaki ilişkiler ortaya çıkarılmıştır. Sonuçlar, tüm paydaşlar açısından kurumsal faktörün önemini vurgulamış ve bu faktörün karar süreçleri üzerindeki kritik rolünü göstermiştir. Pedagojik ve psikolojik faktör bağlamında ise, öğrenciler ve akademik personel öne çıkmakta ve önemli roller üstlenmektedir. İdari personel ve hizmet sağlayıcılar ise çevresel ve ekonomik faktörlerle daha yakından ilgilidir. Teknik alanda ise, akreditasyon kuruluşları, IT personeli ve idari personel kritik roller üstlenmektedir. Özetle, bu tez çalışması, uzaktan eğitimde sürdürülebilirlik analizini çok-paydaşlı çok-kriterli bulanık karar verme süreçleri çerçevesinde ele alarak farklı ÇKKV yaklaşımları sunmaktadır. Paydaşların farklı bakış açılarını entegre eden ve belirsizlikleri ele almayı amaçlayan bu yaklaşımlar, hem teorik hem de pratik anlamda literatüre önemli katkılar sağlamaktadır. Eğitim yöneticilerine stratejik planlama ve paydaş yönetimi konularında rehberlik ederek, uzaktan eğitim sistemlerinin sürdürülebilir olmasına katkı sağlayabilir.

Özet (Çeviri)

One of the primary goals of higher education institutions is to ensure the sustainable and high-quality continuation of educational activities. With the rapid expansion of distance education systems, various studies have been conducted to explore ways to improve the quality of these systems. These studies help us better understand the opportunities offered by distance education and the challenges faced. Evaluating the quality of distance education is a complex process that requires the consideration of different stakeholders' perspectives. In this process, prioritizing the factors that influence quality based on stakeholders, improving teaching processes, and making more effective decisions in resource and time management can be achieved. Given that distance education is dynamic and constantly evolving, maintaining quality while ensuring sustainability is of critical importance for higher education institutions. Achieving these goals requires taking into account the different perspectives of stakeholders, identifying the right stakeholders, and setting clear objectives. Additionally, it is important to consider multiple criteria in decision-making processes. In this context, using multi-criteria decision-making (MCDM) methods to define sustainability and quality standards in distance education offers significant advantages. MCDM methods can contribute to the effective management and sustainability of educational activities. However, there may be limitations in these methods, as real-world problems often involve uncertainties. Therefore, expanding MCDM methods with fuzzy numbers is necessary to more effective express uncertainties. These methods can help decision-makers manage knowledge gaps and uncertainties more efficiently, especially in complex processes like distance education. This thesis aims to address the sustainability of distance education from a multi-stakeholder and multi-criteria perspective. By proposing different approaches using fuzzy MCDM techniques, it presents a systematic framework for evaluating the sustainability of distance education. The goal of this approach is to enhance the effectiveness of distance education practices, thereby contributing to the continuous improvement of educational quality. Ensuring quality assurance in distance education is of great significance for both educational institutions and students, and this thesis seeks to comprehensively address the needs and solutions in this process. In this context, a thorough examination has been conducted within the framework of four main research questions: 1) What are the student needs and design (technical) requirements in sustainable distance education design? Which design requirements should be prioritized to meet student needs? 2) What roles do stakeholders play in the video conferencing system selection process in distance education? How do stakeholders contribute to the achievement of goals? 3) How do internal stakeholders (students, academic staff, IT experts, and administrative personnel) perceive the criteria affecting sustainable distance education quality? How do the priorities of these criteria vary among internal stakeholders? 4) What are the effective sustainability factors in distance education? How do internal and external stakeholders influence each other, and what are their contributions to the goals? To answer these research questions, a holistic approach using multi-stakeholder MCDM techniques is proposed. In the first MCDM approach, student needs for sustainable distance education design and the design requirements necessary to meet these needs are analyzed. For this purpose, a methodology combining spherical fuzzy Analytic Hierarchy Process (AHP) and global fuzzy Quality Function Deployment (QFD) was applied to analyze the distance education design process. This approach aims to enhance the sustainability of distance education systems by aligning students' expectations with the strategic goals of educational managers. The results revealed that meeting students' interaction and communication needs, as well as providing access to course materials and monitoring capabilities, were among the primary requirements. Design requirements such as the suitability of technological infrastructure, software that meets course requirements, qualified staff support, and interactive course materials were prioritized. In the second MCDM approach, the picture fuzzy MACTOR (Matrix of Alliances and Conflicts: Tactics, Objectives, and Recommendations) method was used to assess the contributions of different stakeholders to the goals in the video conference software selection process. The analysis with fuzzy numbers offered a more flexible framework for managing uncertainties that the MACTOR method could not address. This approach identified which stakeholders played critical roles and how they influenced the decision-making process, providing a comprehensive examination of stakeholder roles in the video conference tool selection process. The study considered stakeholder groups such as academic staff, students, IT personnel, administrative staff, and technology providers, comparing their different perspectives on the process. The results showed that administrative staff and technology providers were the most influential stakeholders in the system, while academic staff emerged as critical stakeholders leading the other groups. The primary goals identified were ensuring uninterrupted learning, providing course materials and exams, enabling their collection, and recording lessons in the cloud. In the third MCDM approach, the neutrosophic AHP-Copeland approach was used to analyze the different perspectives of internal stakeholders (students, academic staff, IT personnel, and administrative staff) regarding sustainability criteria. While traditional AHP relies on definitive judgments by decision-makers, neutrosophic sets allow for the autonomous definition of truth-membership, indeterminacy-membership, and falsity-membership degrees, enabling more flexible decision processes. Furthermore, the Copeland method was integrated with neutrosophic AHP for the first time to obtain the final ranking of criteria. The results showed that the student criterion generally had a higher weight than other criteria, followed by the academic staff criterion. Among the student sub-criteria, motivation ranked first, while computer proficiency ranked last. Among academic staff sub-criteria, the top criterion varied among stakeholders, but the evaluation method generally ranked last. Among IT personnel sub-criteria, accessibility emerged as an important criterion. Among administrative staff sub-criteria, strategy formulation ranked first, while service cost ranked last. In the final MCDM approach, the MACTOR method was expanded with circular intuitionistic fuzzy sets and integrated with factor analysis (FA) to develop a new methodology. This methodology addresses uncertainty and missing information in decision-making processes by considering the circularity of fuzzy numbers, providing reliable and effective solutions. It was also integrated with FA, a multivariate statistical analysis method, to provide an effective and comparable decision-making approach. This approach aims to analyze the relationships between stakeholders contributing to sustainable distance education goals, determine their contributions to these goals, and make effective decisions in the presence of information gaps. Environmental, economic, social, technical, institutional, pedagogical, and psychological factors, as well as the relationships among stakeholders in sustainable distance education, were revealed. The results emphasized the importance of institutional factors and their critical role in decision-making processes. In the pedagogical and psychological factors, students and academic staff emerged as key players, while administrative staff and service providers were more closely associated with environmental and economic factors. In the technical factors, accreditation bodies, IT staff, and administrative staff played critical roles. In summary, this thesis presents various MCDM approaches for analyzing sustainability in distance education within multi-stakeholder multi-criteria decision-making processes. These approaches, which integrate different perspectives of stakeholders and address uncertainties, provide significant theoretical and practical contributions to the literature. The theoretical contributions of this thesis include the proposal of new MCDM methods specifically to the challenges of distance education. These novel approaches provide innovative frameworks for assessing and promoting sustainability, thereby advancing the body of knowledge on decision-making within educational settings. On a practical level, these methods provide educational managers with valuable tools for strategic planning, helping them balance competing priorities and make more informed decisions. By guiding decision-makers in managing stakeholder expectations and aligning institutional goals, these approaches can significantly contribute to the long-term sustainability of distance education systems.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    892425

    International institutions and global crisis: UNESCO's efforts on SDG4 and COVID-19 pandemic

    Uluslararası kurumlar ve küresel kriz: UNESCO'nun SDG4 çabaları ve COVID-19 pandemisi

    HİLAL ŞÜHEDA SOLMAZ

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    Eğitim ve ÖğretimTürk-Alman Üniversitesi

    Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ DOMINIC HEINZ

  2. Tez No

    793815

    COVID 19 pandemi döneminde uzaktan eğitim sürecinin değerlendirilmesi

    Evaluation of the distance education process during the epidemic period

    HAMZA ÜLGEN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Eğitim ve ÖğretimSiirt Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ YUNUS EMRE AVCI

  3. Tez No

    686750

    Çevrimiçi çevre eğitiminin sürdürülebilirliği konusunda öğretmen görüşleri

    Opinions of science teachers on the sustainability of environmental education through online education

    HANDE ELGÜN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Eğitim ve ÖğretimOndokuz Mayıs Üniversitesi

    Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. TOHİT GÜNEŞ

  4. Tez No

    742649

    COVİD-19 salgınının okul öncesi yöneticileri ve öğretmenleri üzerinde eğitime etkisinin sürdürülebilirliği

    Sustainability of the impact of the COVİD-19 pandemic on school administrators and teachers on education

    FAZİLET DAĞ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Eğitim ve ÖğretimÜsküdar Üniversitesi

    Çocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. NURPER ÜLKÜER

    DR. ÖĞR. ÜYESİ MENEKŞE KILIÇARSLAN

  5. Tez No

    320328

    Uzaktan eğitime ekolojik bir yaklaşım: Sürdürülebilir uzaktan bilgisayar mühendisliği eğitimi ekosistemi önerisi

    An ecological approach to distance education; Sustainable distance computer engineering education ecosystem

    MİHRAC BANU GÜNDOĞAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2012

    Eğitim ve ÖğretimAnadolu Üniversitesi

    Uzaktan Eğitim Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. GÜLSÜN EBY

Geri Dön