Hukuki ve etik yönleriyle rıza aranmayan tıbbi müdaheleler
Medical interventions that do not require legal or ethical approval
- Tez No: 915428
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AYŞEGÜL KARACA DEDEOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Karabük Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Etik Değerler Ana Bilim Dalı (Disiplinlerarası)
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 166
Özet
Bu çalışmada rıza aranmayan tıbbi müdahaleler ele alınarak bu müdahalelerin hukuki ve etik yönleri ortaya konulmuştur. Bu bağlamda tıp etiği ilkeleri olan yararlılık, zarar vermeme, özerkliğe saygı ve adalet ilkeleri incelenmiş, devamında hukuka uygun bir tıbbi müdahalenin şartları ve bu şartlardan en önemlisi olan rıza ele alınmıştır. Bu kapsamda geçerli rızanın şartları, varsayılan rıza, aydınlatılmış rızanın şartları, aydınlatmaya ilişkin yasal düzenlemeler, aydınlatmanın şekli ve son olarak da hastanın tıbbi müdahaleye rıza vermeme durumu yani tedaviyi ret hakkı incelenmiştir. Son olarak da rıza aranmayan tıbbi müdahaleler detaylı bir şekilde incelenerek hukuki ve etik yönleri ortaya konulmuştur. Araştırmada bireyin rızası alınmadan yapılan tıbbi müdahaleler tespit edilerek bu müdahalelere ilişkin Türk mevzuatı ile Anayasa ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları kapsamında incelenerek tıp etiği ilkeleri doğrultusunda kritiğinin yapılması amaçlanmıştır. Rıza aranmayan tıbbi müdahaleler ve tartışmalı bazı müdahaleler literatürde tek tek incelenerek belirlenmiştir. Bunlar acil ve zorunlu hallerdeki tıbbi müdahaleler, ameliyatın genişletilmesi, ceza hukukundan kaynaklanan müdahaleler, açlık grevi ve zorla besleme, soybağının belirlenmesi amacıyla yapılan rıza dışı müdahaleler, bulaşıcı hastalıklar, HIV/AIDS'li bireylerin zorunlu tedavisi, evlenme muayeneleri ve zorunlu tıbbi girişimler, zorunlu aşı ve akıl hastalarının zorla tedavisidir. Araştırmada bu müdahalelerin hukuki zemini, kanunilik ve ölçülülük ilkeleri de dikkate alınarak belirlenmeye çalışılmış, etik çerçevede de değerlendirme yapılarak bu konudaki boşluk ve uygulama hataları en aza indirgenmeye çalışılmıştır. Rıza alınmadan yapılan tıbbi müdahaleler hukuki ve etik problemler çıkarmakla birlikte hastaların tıbbi müdahaleye rıza gösterme veya reddetme haklarının ihlal edilmemesi için aydınlatılmış onam büyük bir önem taşımaktadır. Literatür incelendiğinde rıza aranmayan tıbbi müdahalelere ilişkin hukuki ve etik yönlerine yer veren çalışmaların çok sınırlı olduğu görülmüştür. Bu nedenle çalışmamızda bu müdahalelere ilişkin yasal çerçeve incelenerek bulunan bulgular tıp etiği ilkeleri olan yararlılık, zarar vermeme, özerkliğe saygı ve adalet ilkeleri kapsamında değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
This study examines medical interventions for which consent is not required and presents the legal and ethical aspects of these interventions. In this context, the principles of medical ethics, beneficence, non-maleficence, respect for autonomy and justice, are examined, and then the conditions for a lawful medical intervention and the most important of these conditions, consent, are discussed. In this context, the conditions for valid consent, assumed consent, conditions for informed consent, legal regulations regarding information, the form of information and finally the patient's right not to consent to medical intervention, i.e. the right to refuse treatment, are examined. Finally, medical interventions for which consent is not required are examined in detail and their legal and ethical aspects are presented. The aim of the research is to identify medical interventions performed without the consent of the individual and to examine these interventions within the scope of Turkish legislation, the Constitution and the decisions of the European Court of Human Rights, and to criticize them in line with the principles of medical ethics. Medical interventions without consent and some controversial interventions have been identified by examining them one by one in the literature. These are medical interventions in emergency and mandatory cases, expansion of surgery, interventions arising from criminal law, hunger strikes and forced feeding, interventions without consent for the purpose of determining lineage, infectious diseases, compulsory treatment of individuals with HIV/AIDS, marriage examinations and compulsory medical interventions, compulsory vaccination and compulsory treatment of mentally ill patients. In the study, the legal basis of these interventions was determined by taking into account the principles of legality and proportionality, and an attempt was made to minimize gaps and application errors in this regard by evaluating them within the ethical framework. Medical interventions performed without consent cause legal and ethical problems, and informed consent is of great importance in order not to violate the patients' rights to consent or refuse medical intervention. When the literature was examined, it was seen that the studies that included the legal and ethical aspects of medical interventions for which consent was not sought were very limited. Therefore, the legal framework regarding these interventions was examined in our study and the findings were evaluated within the scope of the principles of medical ethics, which are beneficence, non-maleficence, respect for autonomy and justice.
Benzer Tezler
- Türk Tabipleri Birliği Yüksek Onur Kurulu tıbbi uygulama hatası iddiası dosyalarının değerlendirilmesi
Evaluation of medical malpractice claims assessed in high honorary board of Turkish Medical Association
ÇETİN KÖSE
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2016
Adli TıpHacettepe ÜniversitesiAdli Tıp Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYSUN BALSEVEN ODABAŞI
- Tıbbî, etik ve fıkhî yönleriyle cinsiyet gelişim bozuklukları (Hermafroditizm/interseksüalite/hünsalık)
Medical, ethical and jurisprudential aspects of disorders of sex development (Hermaphroditism/intersexuality/khuntha)
MİNE DOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Dinİstanbul ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MERVE ÖZAYKAL
- Etik ve hukuki yönleriyle organ ve doku nakilleri
Legal and ethi̇cal aspect of organ and tissue transplantations
SELİM BANAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
HukukÇağ ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. TARIK POLAT İŞOĞLU
- Sözcüğün dijitalleşmesi: Yeni medyanın getirdiği etkileşimli e-yayıncılık üzerine bir inceleme
Digitalization of the word: A study on interactive e-publishing brought by new media
EMRAH DUMAN
Doktora
Türkçe
2025
İletişim BilimleriErciyes Üniversitesiİletişim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET SENA KÖSEDAĞ
- Türkiye'de tıp etiği ve hukuk açısından tıbbi hata kavramı
The concept of medical error according to medical ethics and law in Turkey
MUSTAFA LEVENT ÖZGÖNÜL
Doktora
Türkçe
2010
Deontoloji ve Tıp TarihiAnkara ÜniversitesiTıp Tarihi ve Etik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BERNA ARDA
PROF. DR. NECATİ DEDEOĞLU