Türkiye'de çoksesli Batı müziği ve terim sorunları
Polyphonic Western music in Türkiye and terminology issues
- Tez No: 918268
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ZUHAL EMİROSMANOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mütercim-Tercümanlık, Translation and Interpretation
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çeviribilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 106
Özet
Batı müziği terminolojisi Türkiye'de Tanzimat Dönemi ile birlikte şekillenmeye başlamıştır. Bu dönemden itibaren başta İtalyanca ve Fransızca olmak üzere çeşitli Batı dilleri müzik terminolojisinin oluşumunda belirleyici bir rol oynamıştır. Geçmişten günümüze uzanan süreçte Batı müziği terimlerinin Türkçeleştirilmesi yönünde birçok çalışma yapılmıştır. Tarihsel perspektiften bakıldığında bu alanda terim birliğini sağlama amacıyla yapılan çalışmalarda terim türetme ve çeviri sorunlarının yaşandığı görülmektedir. Alanyazındaki uzmanlar yapmış oldukları araştırmalarda bu sorunu açıkça dile getirmektedir. Bu kapsamda Türkiye'deki Batı müziği terminolojisinde karşılaşılan terim sorunları bu yüksek lisans tezinde konu edinilmiştir. Bu tezde öncelikle terim sorunu terimbilim ve çeviribilim açısından ele alınmış, ardından terim birliği konusu tarihsel perspektifle incelenmiştir. Araştırmanın son bölümünde ise iki aşamalı bir inceleme yapılmıştır. İlk aşamada beş yüksek lisans ve beş doktora tezi terim kullanımları açısından incelenmiştir. İkinci aşamada ise alan dinamiklerine dönük olarak üç akademisyenle söyleşi yapılmıştır. Akademik pratiklere bütüncül ve ilişkisel bakıldığında müzik terminolojisinde anlam ve terim düzeyinde sorunların süregeldiği ve alanyazında terim birliğinin sağlanamadığı görülmüştür. Tez incelemeleri ve söyleşi bulgularına göre bu durumun en önemli etkenlerinden biri terim kullanımlarının farklı akademik çevrelere bağlı olarak değişkenlik göstermesidir. Bu çerçevede alanda yazılan tezlerdeki terim tercihlerinde tez danışmanlarının önemli bir etkisi bulunmaktadır. Müzik alanından yola çıkan bu tez çalışması, belirli bir uzmanlık alanındaki terim sorunlarının iç dinamiklerinin araştırılmasında çeviribilim ve terimbilim disiplinlerinin yapacağı katkının önemini ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
The terminology of Western music in Türkiye began to take shape during the Tanzimat Era. Since this period, various Western languages, primarily Italian and French, have played a decisive role in the formation of this terminology. Over time, numerous efforts have been made to translate and adapt Western music terms into Turkish. From a historical perspective, these efforts to ensure terminological consistency have often faced challenges related to term creation and translation. Scholars in the literature have consistently highlighted these issues in their research. This master's thesis focuses on the terminology problems encountered in the Western music terminology of Türkiye. In this thesis, the issue of terminology is first examined through the lenses of terminological studies and translation studies, followed by an analysis of terminological consistency from a historical perspective. The final section of the research involves a two-stage examination. In the first stage, the terminology usage in five master's theses and five doctoral dissertations is analyzed. In the second stage, interviews were conducted with three academics to gain insight into the field dynamics. A holistic and relational approach to academic practices reveals that problems related to meaning and terminology persist within music terminology, and that terminological consistency has not yet been achieved in the literature. Findings from the thesis analyses and interviews indicate that one of the key factors contributing to this issue is the variability in term usage, which depends on the academic circles to which researchers are affiliated. In this context, thesis advisors have been found to have a significant influence on the choice of terminology in the theses written in this field. This thesis, which takes the field of music as its focal point, highlights the crucial contributions that the disciplines of translation studies and terminology studies can offer in investigating the internal dynamics of terminology issues within a specific area of expertise.
Benzer Tezler
- Musics of Harşit valley, Northeastern Turkey
Harşit vadisi müzikleri, Kuzeydoğu Türkiye
MUSTAFA KEMAL ÖZKUL
Doktora
İngilizce
2019
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiMüzik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EMİNE ŞİRİN ÖZGÜN TANIR
- Anadolu'nun işitsel hazinesi: Halk şarkıları ve ilgili çoksesli koro eserlerinin karşılaştırmalı incelemesi [1933-2002]
Auditory treasure of Anatolia: A comparative research of folk songs and related polyphonic choral works [1933-2002]
ÖMER YUSUF TOPÇU
Doktora
Türkçe
2023
MüzikMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiMüzikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İLKE BORAN
- Kültür politikalarında sanat aracısı olarak orkestra: İstanbul Devlet Senfoni Orkestrası örneği
Orchestra as an art agent in cultural policies: The example of Istanbul State Symphony Orchestra
ENGİN ŞEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiMüzikoloji ve Müzik Teorisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEYNEP GONCA İNCEDERE
- Siyasal iletişimde şarkı kullanımı: 2019 yerel seçimlerinde AK Parti örneği
The use of songs in political communication: The case of AK Parti in 2019 local elections
HAKAN SİPAHİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
İletişim BilimleriGalatasaray ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÜLSÜN GÜVENLİ