Ortaöğretim öğrencilerinin gıda etiketi okuma durumları ile beslenme yönünden dijital gıda etiketinin uygulanabilirliği üzerine bir araştırma
A study on the food label reading habits of secondary school students and the applicability of digital food labeling for nutrition
- Tez No: 918558
- Danışmanlar: DR. MELEK YAMAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Beslenme ve Diyetetik, Gastronomi ve Mutfak Sanatları, Nutrition and Dietetics, Gastronomy and Culinary Arts
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Gastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Gastronomi ve Mutfak Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 131
Özet
Bu araştırma; ortaöğretim öğrencilerinin gıda etiketi okuma durumları ile beslenme yönünden dijital gıda etiketinin uygulanabilirliğine yönelik görüşlerini belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Karma yöntemde gerçekleştirilen araştırmanın nicel boyutu“tarama”, nitel boyutu ise“temel nitel araştırma”desenlerinde planlanmıştır. Ankara ili Yenimahalle ilçesindeki ortaöğretim kurumlarının 9. ve 10. sınıflarında öğrenim gören öğrenciler üzerinde yürütülen bu araştırmanın nicel boyutunda yer alan birinci çalışma grubunu 400, nitel boyutta yer alan ikinci çalışma grubunu ise 60 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma verileri“anket”ve“görüşme”teknikleri kullanılarak toplanmıştır. Veri toplama aracı“kişisel bilgi formu”,“gıda etiketi okuma alışkanlığı ile beslenme bildirimi okuma durumlarını belirleme formu”ve“beslenme yönünden dijital gıda etiketi örneklerinin uygulanabilirliğine yönelik görüş formu”olmak üzere 3 bölümden oluşmaktadır. Araştırmada elde edilen verilerin yorumlanması için; nicel verilerin analizinde non-parametrik testlerden Kruskal Wallis H ve Mann Whitney U testlerinden, nitel verilerde ise içerik analizi ve kodlamadan yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda; ortaöğretim öğrencilerinin çoğunluğunun gıda etiketi bilgilerini bazen okuduğu belirlenmiştir. Bununla birlikte gıda etiketi bilgilerinden en çok okunanın gıda adı, en az okunanının ise alkol içeren içeceklerde hacmen gerçek alkol derecesi bilgisi olduğu, beslenme bildirimi bilgilerinden; şeker ve protein bilgisinin en yüksek düzeyde okunduğu, folata ait bilgilerin ise en az düzeyde okunduğu ve beslenme bildirimi bilgilerinin yarıdan fazlasının öğrenciler tarafından hiçbir zaman okunmadığı tespit edilmiştir. Beslenme yönünden dijital gıda etiketi gıdaların içeriğinde yer alan enerji ve besin öğelerinin miktarı, günlük ihtiyacı karşılama oranı ve sağlıkla ilişkisini daha anlaşılabilir kılmayı hedeflemektedir. Yiyecek hazırlama süreçlerini de kapsayan gastronomi alanında kullanılan gıda malzemeleri içeriğinin sağlıkla olan ilişkisinin daha net anlaşılması ve böylelikle daha sağlıklı yiyecekler üretilmesi noktasında beslenme yönünden dijital gıda etiketinin işlevsel olacağı düşünülmektedir. Beslenme yönünden dijital gıda etiketine yönelik görüşler incelendiğinde; ortaöğretim öğrencilerinin çoğunluğu bakımından beslenme yönünden dijital gıda etiketi örneklerinin anlaşılabilir nitelikte olduğu tespit edilmiştir. Öğrencilerin çoğunluğu beslenme yönünden dijital gıda etiketinin gıda seçimleri ve beslenme alışkanlıklarında değişikliğe yol açacağını, sanayiye uygulanması gerektiğini, uygulanması durumunda buna dikkat edeceklerini belirtmiştir.
Özet (Çeviri)
This study was carried out to determine the opinions of secondary school students on food label reading status and the applicability of digital food labels in terms of nutrition. The mixed-method research was designed with a quantitative dimension in the form of a 'survey' and a qualitative dimension as 'basic qualitative research'. The research was conducted on 9th and 10th-grade students from secondary education institutions in Yenimahalle, Ankara. The quantitative study group included 400 students, while the qualitative study group consisted of 60 students. Research data were collected using 'questionnaire' and 'interview' techniques. The data collection tool consists of 3 parts: 'personal information form', 'form for determining food label reading habits and nutrition statement reading status' and 'opinion form on the applicability of digital food label examples in terms of nutrition'. To interpret the research data, the Kruskal-Wallis H and Mann-Whitney U tests (non-parametric tests) were used for quantitative data analysis, while content analysis and coding were applied to qualitative data. As a result of the research; it was determined that the majority of secondary school students sometimes read food labelling information. The findings revealed that the most commonly read food label information was the food name, while the least read was the alcohol content in beverages. Among nutritional information, sugar and protein details were read most frequently, whereas folate information was read the least. Over half of the nutrition information was never read by the students. In terms of nutrition, the digital food label aims to make the amount of energy and nutrients in the content of foods, the rate of meeting daily needs and the relationship with health more understandable. The digital food label is expected to enhance understanding of the relationship between the nutritional content of food ingredients used in gastronomy, including food preparation processes, thereby promoting the production of healthier foods. When the opinions on digital food labels in terms of nutrition were examined; it was determined that the examples of digital food labels in terms of nutrition were understandable for the majority of secondary school students. The majority of the students stated that digital food labelling in terms of nutrition would lead to changes in food choices and eating habits, that it should be applied to the industry, and that they would pay attention to it if it is applied.
Benzer Tezler
- İstanbul ili ortaöğretim öğrencilerinin bilinçli gıda tüketim alışkanlıklarının belirlenmesi üzerine bir araştırma
The research about conscious food consumption habits of secondary school students in İstanbul
SEVİM BACIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Gıda MühendisliğiTekirdağ Namık Kemal ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİLAL BİLGİN
- Yiyecek ve içecek hizmetleri öğretmenleri gıda güvenliği bilgi düzeyinin belirlenmesi: İstanbul örneği
Assesement of food safety knowledge among food and beverage service teachers: a case study in Istanbul
ELİF KELLE
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Gastronomi ve Mutfak SanatlarıKocaeli ÜniversitesiGastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ONUR AKPINAR
- Ortaöğretim öğrencilerinin nüfus ve göç kavramına ilişkin algılarının metafor yöntemi ile incelenmesi
An investigation through metaphors method of the perceptions of secondary school students about population and migration concepts
ZEYNEP CANBABA
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiOrtaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. RAMAZAN ÖZEY
- Ortaöğretim öğrencilerinin afet ve nüfus kavramlarına ilişkin geliştirdikleri metaforların incelenmesi
Ivesttigation of metaphors developed by secondary school students regarding the concepts of disaster and population
FATOŞ KAYAARDI
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. RECEP BOZYİĞİT
- Ortaöğretim öğrencileri (I. ve II. sınıf) ve üniversite öğrencilerinde (I. ve IV. sınıf) gıda hijyeni konusuna ilişkin, bilgi ve davranışlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi
The analysis of the knowledge level and behaviour related to food hygene of secondary school (1st and 2nd years) and university (freshman and senior) students with respect to different characteristics
GAMZE ALPUĞUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
BiyolojiGazi ÜniversitesiOrtaöğretim Fen ve Matematik Alanları Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF.DR. FİGEN ERKOÇ
Y.DOÇ.DR. HÜSEYİN ÖNCÜ
Y.DOÇ.DR. HİKMET KATIRCIOĞLU