Geri Dön

Çevresel göstergelere göre türkiye'deki illerin kümelenmesi

Clustering the provinces of turkey based on environmental indicators

  1. Tez No: 919161
  2. Yazar: SEFA ŞİMŞEK
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. HASAN BULUT
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: İstatistik, Statistics
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2025
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İstatistik Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: İstatistik Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 66

Özet

Çevre genel anlamda canlıların etkileşim içinde olduğu ortak yaşam alanları olarak tanımlanmaktadır. Dünyanın geleceğini tehdit eden çevre sorunları, insan nüfusunun artış hızına paralel olarak ivme kazanmakta, çevrenin tahribata uğraması tüm canlı popülasyonunu olumsuz yönde etkilemektedir. Zamanla yerel sorun olmaktan çıkıp tüm dünyayı ilgilendiren, küresel bir hal alan çevre sorunlarının üstesinden gelebilmek için Türkiye'nin de katılım sağladığı uluslararası ölçekte konferanslar düzenlenmekte, tüm dünya ülkelerini bağlayıcı sözleşmeler yapılmaktadır. Çevre sorunlarına müdahalenin gidişatını görmek için Türkiye, uluslararası çalışmaların yanı sıra ulusal ölçekte de çeşitli çalışmalar yürütmektedir. Bu çalışmaların başında Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) düzenli olarak yayımladığı çevre raporları gelmektedir. Bu çalışmanın amacı; Türkiye'deki illeri çevresel değişkenler kullanarak robust kümeleme analiziyle gruplandırmak, aynı grupta yer alan illerin ortak strateji belirlemesine ve ülke çevre politikalarının gelişimine katkı sunmaktır. Elde edilen sonuçların karar vericilere, akademik çevreye ve bu konuda çalışma yapacak araştırmacılara yol göstereceği düşünülmektedir. Bu kapsamda en güncel TÜİK çevre verilerinden yararlanılarak 13 çevre değişkeni ilk aşamada ortalama bağlantı yöntemiyle 2 kümeye ayrılmıştır. Veri seti incelendiğinde aykırı değer varlığı tespit edilmiştir. Veri setinde yer alan aykırı değer varlığının sonuç üzerindeki olumsuz etkisini kırmak ve hatalı sonuçların önüne geçebilmek için robust bir yaklaşım olarak geliştirilen TCLUST kümeleme tekniği ikinci aşamada uygulanmıştır. TCLUST kümeleme sonuçları göz önüne alındığında iller toplamda 6 kümeye ayrılmıştır. Nüfus yoğunluğu yüksek olan büyükşehir belediyelerinin genelde aynı gruplarda toplandığı görülmüştür. R programlama dili kullanılarak elde edilen bulgular, İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması 2017 ve Türkiye Çevre Sorunları ve Öncelikli Değerlendirme Raporu 2023 çalışmalarıyla desteklenerek son bölümde detaylı açıklamalar yapılmıştır.

Özet (Çeviri)

The environment is generally defined as common living spaces where living beings interact. Environmental problems that threaten the future of the world are gaining momentum in parallel with the growth rate of the human population, and the destruction of the environment negatively affects the entire living population. In order to overcome environmental problems that have become global and concern the entire world rather than local problems, international conferences are organized in which Turkey also participates, and agreements are made that bind all countries of the world. In order to see the progress of intervention in environmental problems, Turkey carries out various studies on a national as well as international scale. The environmental reports regularly published by the Turkish Statistical Institute (TSI) are at the forefront of these studies. The aim of this study is to group the provinces in Turkey using robust cluster analysis using environmental variables, to contribute to the determination of common strategies by the provinces in the same group and to the development of the country's environmental policies. It is thought that the obtained results will guide decision makers, academic community and researchers who will work on this subject. In this context, by using the most up-to-date TSI environmental data, 13 environmental variables were divided into 2 clusters by the average linkage method in the first stage. When the data set was examined, the presence of outliers was detected. In order to eliminate the negative effect of the outlier in the data set on the result and to prevent erroneous results, the TCLUST clustering technique, which was developed as a robust approach , was applied in the second stage. When the TCLUST clustering results were taken into consideration, the provinces were divided into 6 clusters. It was seen that metropolitan municipalities with high population density were generally gathered in the same groups. The findings obtained using the R programming language were supported by the Socio -Economic Development Ranking of Provinces Research 2017 and Turkey Environmental Problems and Priority Assessment Report 2023 studies and detailed discussions were carried out in the last section.

Benzer Tezler

  1. Searching for the impact of network connectivity on borrowing performance: The case of Turkey

    Ağ bağlantısının ikincil şehirlerin performansına etkisinin araştırılması: Türkiye örneği

    EĞİNÇ SİMAY ERTÜRK

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2024

    Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik Üniversitesi

    Şehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. EMİNE FERHAN GEZİCİ KORTEN

  2. Türkiye'de illerin sürdürülebilir kalkınma göstergelerine göre gri ilişkisel analiz ile sıralanması

    The sorting of provinces in turkey with grey relational analysis according to the sustainable development indicators

    BİLAL SARAÇ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    İşletmeAnadolu Üniversitesi

    İşletme Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. NESRİN ALPTEKİN

  3. Küresel bulanık karar verme yaklaşımı ile Türkiye'deki illerin yaşam endeksleri açısından değerlendirilmesi

    Evaluation of provinces in Turkey in term of life indices with spherical fuzzy decision making approach

    DAMLA KARA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Endüstri ve Endüstri MühendisliğiOndokuz Mayıs Üniversitesi

    Akıllı Sistemler Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ASLI ÇALIŞ BOYACI

  4. Binalarda enerji verimliliğinin etkinlik analizi

    Effectiveness analysis of energy efficiency in buildings

    GÖZDE DEMİRSOY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    EnerjiGazi Üniversitesi

    Enerji Sistemleri Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ADNAN SÖZEN

  5. Türkiye'deki illerin çevresel sürdürülebilirliğinin bulanık veri zarflama analizi yöntemi ile değerlendirilmesi

    Evaluation of the environmental sustainability of cities in Turkey with fuzzy data envelopment analysis

    GÖZDE DENİZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    İşletmePamukkale Üniversitesi

    İşletme Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AYŞEGÜL TUŞ IŞIK